Zasady funkcjonowania państwa sowieckiego w dziele "Mistrz i Małgorzata" Michaiła Bułhakowa

Powieść Michaiła Bułhakowa to powieść wielopłaszczyznowa, otwarta,nie dająca się jednoznacznie zinterpretować,o uniwersalnym znaczeniu... Jedną z przestrzeni fabuły jest Moskwa lat trzydziestych XX wieku, a więc stolica totalitarnego państwa. Dzieło stalinowskiego systemu ateistycznego i biurokratycznego oraz tryb życia obywateli Związku Radzieckiego. Wybrany fragment to dwa aspekty totalitaryzmu. Jeden to wszechwładna i wszechogarniająca instyticja biurokratyczna,której celem i prawem jest śledzić i badać wszystko i wszystkich. Drugi to człowiek bezwolny i bezradny wobec owej instytucji, bez prawa do prywatności i swobody wypowiedzi. Moskwa w tym systemie to powszechne zepsucie moralne, a jego obywatele to albo ludzie biedni, nie mający wpływu na sytuację w państwie, dążący jedynie do przeżycia do następnego dnia; lub uprzywilejowana elita, objęta szczególnymi względami z uwagi na posiadanie legitymacji partyjnej. Wysoką pozycję społeczną można jedynie zdobyć dzięki ukłdom nieuczciwości i łapówkarstwu. Rzeczywistość moskiewska to rzeczywistość państwa totalitarnego, a więc układ szpiegomanii, demagogii i gwałtu. To co najbardziej uderza w tym obrazie to strach. Nie ma tu praktycznie ludzi odważnych, zdolnych do przeciwstawienia się zasadom funkcjonowania państwa sowieckiego. A te zasady to m.in.: rozbudowa państwa policyjnego, obowiązek ideologii ateistycznej, zakłamanie we wszystkich dziedzinach życia, ingerencja we wszystkie jego sfery i dążenie do całkowitej kontroli, bezsens administracji, rozbudowa biurokracji, łapownictwo i bezczynność urzędników, niszczenie kultury, pozorna potęga państwa, doskonałość i szczęścia mieszkańców. Jedynie dwie osoby się nie bały - Mistrz i Małgorzata. Nie bały się a więc były wolne. Wydaje się, że taki obraz świata jest wyrazem doświadczeń życiowych autora, w końcu mieszkańca tamtej Moskwy, obserwatora i uczestnika tamtego systemu. Jest więc jego odwetem za zniewolenie, w jakim przyszło mu żyć, za uniemożliwienie tworzenia zgodnie z własnym sumieniem. Pamiętać bowiem należy, że Bułhakow miał ciągłe problemy z cenzurą a "Mistrz i Małgorzata" długo czekałyna publikację...