Warunek -podział warunków.

Warunek

Warunek to oświadczenie woli. Zgodnie z przepisem art. 89 K.c., ?z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego (warunek)?.Odnosi on zazwyczaj skutek w chwili, w której zostało wyrażone oświadczenie woli. Strony mogą uzależnić skutek oświadczenia woli od zdarzenia przyszłego i niepewnego, czyli od jakichś okoliczności, które mogą, ale nie muszą nastąpić. Warunek nie jest zdarzeniem jest uzależnieniem skuteczności od zdarzenia przyszłego przedmiotowo niepewnego. Wpływ skutków czynności prawnych należy rozumieć jako całkowicie obiektywne zaistnienie zdarzenia przyszłego i niepewnego. Zdarzenie takie nie może zaistnieć w momencie dokonania czynności prawnej lub chwilę po niej. Jeżeli zaistnieje taka sytuacja czynność ta nie będzie warunkowa. Warunek może być dodany do każdej czynności prawnej jako dodatkowe zastrzeżenie w treści tej czynności prawnej. Instytucja prawna warunku ma na celu umożliwienie stronom dostosowanie przyszłych skutków czynności prawnej do okoliczności, które mogą ukształtować alternatywnie. ?Zdarzenie przyszłe jest niepewne(?) wtedy, gdy od decyzji jednej lub obu stron zależy jego spełnienie się.? Jest to tak zwany warunek potestatywny ( warunek, którego ziszczenie się zależy od woli stron). Prawidłowy warunek nie może być objęty zastrzeżeniem, które w przyszłości nastąpi. ?Warunkiem nie jest natomiast zastrzeżenie, które powoduje, że zobowiązanie powstanie tylko z woli dłużnika: ? zapłacę, jeśli zechcę? . Inaczej rzecz mówiąc nie dochodzi wtedy do zobowiązania.
Warunek, jako element treści czynności prawnej, regulują przepisy art. 89-94 Kodeksu Cywilnego ? ustawy z dnia 23.04.1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Z przepisów tych wynika podstawowy podział warunków na:
1. Warunek zawieszający
2. Warunek rozwiązujący
Podział ten jest stosowany w zależności od tego czy od spełnienia się warunku zależy skuteczność, czy też bezskuteczność oświadczenia woli, a więc nabycie czy utrata nabytego prawa; powstanie czy ustanie obowiązku oświadczenia.
Ad.1) Warunek zawieszający
Skuteczność czynności prawnej zostaje odsunięta w czasie. Jest to zastrzeżenie, które uzależnia powstanie skutków czynności prawnej od zdarzenia przyszłego. ?Rozpatrując ten typ warunku, trzeba mieć na uwadze, że każda prawidłowa czynność prawna, także warunkowa wywiera zawsze określone konsekwencje normatywne już w momencie jej dokonania. W przypadku zastrzeżenia warunku zawieszającego, konsekwencje te polegają przede wszystkim na związaniu stron powstałym w ten sposób stosunkiem prawnym, co wyklucza dowolność ich postępowania(?)? Warunek zawieszający może okazać się niemożliwy do spełnienia, przeciwny ustawie lub też zasadom współżycia społecznego. W takim przypadku cała czynność prawna staje się nieważna. Tego typu rozstrzygnięcie pomaga w eliminowaniu skutków stosunków prawnych, które nie mogłyby lub też nie powinny być zrealizowane.
Ad.2) Warunek rozwiązujący
Zaistnienie zdarzenia prawnego niepewnego kończy skuteczność prawną czynności prawnej. Inaczej rzecz mówiąc jest to zastrzeżenie, według którego skutek czynności prawnej ustanie, jeśli nastąpi zdarzenie przyszłe i niepewne. Tego typu warunek jest istotny zwłaszcza w odniesieniu do umów, których przedmiotem w szczególności są świadczenia okresowe i ciągłe. Warunek niemożliwy do spełnienia oraz warunek przeciwny ustawie lub niezgodny z zasadą współżycia społecznego uważa się za nieistniejący lub też za niezastrzeżony; kreowany czynnością prawną stosunek prawny utrzymuje się nadal, mimo ziszczenia się takiego warunku. Warunek nie ma mocy wstecznej chyba, że strony zastrzega sobie w umowie inaczej. Kiedy warunek jest prawidłowo zastrzeżony powstaje pewien stan niepewności co do ziszczenia się warunku. Gdy warunek zostanie spełniony oświadczenie woli według prawa od tego momentu jest skuteczne- skutki nastąpią( warunek zawieszający) czy też nieskuteczne- skutki ustaną ( warunek rozwiązujący).
Istnieją dwa rodzaje skuteczności warunków ( art. 93 k.c.):
1. Gdy jedna ze stron, której zależy na nieziszczeniu się warunku, przeszkodzi w realizacji warunku w sposób, który jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego następuje taki sam skutek jakby ten warunek się ziścił.
2. Gdy jedna ze stron, której zależy na ziszczeniu się warunku, doprowadzi w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego do ziszczenia się warunku, następują takie skutki prawne, jakby warunek wcale się nie ziścił.
Jest to kara cywilna za nielojalne zachowanie się strony, której zależało na nieziszczeniu się bądź ziszczeniu warunku. Karą, za naganne zachowanie jest zastosowanie fikcji ziszczenia lub też nieziszczenia się warunku. Przewidziane skutki nie są zależne od stopnia prawdopodobieństwa ziszczenia się lub nie tego warunku.
Kolejny podział warunków to:
1. Warunek dodatni
2. Warunek ujemny
Ad 1) Warunek dodatni to takie przyszłe i niepewne zdarzenie, które będzie polegało na tym, że zmieni się istniejący stan rzeczy.
Ad 2) Warunek ujemny to takie przyszłe i niepewne zdarzenie, które będzie polegało na tym , że istniejący w tej sytuacji stan rzeczy utrzyma się( nie zmieni się).? W judykaturze pojawił się pogląd ograniczający dopuszczalność warunków ujemnych jedynie do przypadków, gdy warunek ujemny połączony jest z terminem.?
Krzysztof Pietrzykowski wyróżnia także podział warunków na:
1. Zależne od woli stron lub osoby zainteresowanej (warunek potestatywny)
2. Zależne od przypadku
3. Mieszane
Jeżeli warunek zostanie spełniony, a ustawa lub umowa nie przewiduje innych zastrzeżeń od tego momentu powstają skutki czynności prawnej. Gdy warunek nie zostanie ziszczony, w tym momencie czynności prawne jednej ze stron wygasają a druga strona zostaje uchylona od ograniczeń praw podmiotowych związanych z tym warunkiem.
Warto jeszcze wspomnieć, że umowa, która posiada w sobie warunek nie powoduje, że przedmiot zawarty w umowie nie należy dalej do obrotu cywilnoprawnego. Prawo do takiej rzeczy można zbyć, przenieść, obciążyć lub wyzbyć się go przed ziszczeniem się warunku. Prawo to można odziedziczyć. Z chwilą, kiedy jednak warunek się ziści, rozporządzenie takie traci moc w zakresie, w jakim ogranicza skutek ziszczenia się warunku a własność tej rzeczy przechodzi na rzecz warunkowo uprawnionego, a późniejszy nabywca traci nabyte prawo.
Osoba warunkowo uprawniona może także korzystać z instytucji, które służą do zabezpieczenia prawa takich jak zastaw, poręczenie czy hipoteka. Istnieje także możliwość ustalenia przed sądem istnienia swojego warunkowego prawa.



Bibliografia:
1. Z. Radwański ? Prawo cywilne- część ogólna? Warszawa 2007 str 285-287
2. Edward Gniewek ? Kodeks cywilny komentarz? Warszawa 2006 str 228-233
3. Krzysztof Pietrzykowski ? Kodeks cywilny komentarz do artykułów 1-449? str. 441-448 Warszawa 2008