Polska w dobie rządów parlametnranych, problemy społ- gospod. przewrót majowy

Mniejszości narodowe: Ukraińcy 16%- kresy wschodnie (Galicja i Lwów) i woj. wołyńskie Żydzi- 10%- duże miasta- Warszawa, Łódź, Kielce, Poznań Białorusini- 6% Polesie, Niemcy- 2% woj. pomorskie, Inni (Rosjanie, Litwini)- 1% Reforma Grabskiego- premier powołał rząd fachowców, przeprowadził reformę walutową (1923): 1)Przestanie drukowania polskich marek i wycofanie ich z obiegu 2)Zmiana waluty- złoty, który miał oparcie w złotym i był mocną walutą na świecie 3)Parytet złota 1 dol- 5 zł Rozwój gospodarczy: 1)powstanie portu w Gdyni 2)Podział Polski na „A” (przemysłową) i „B” (rolniczą, zacofaną), 3)Powstanie Centralnego Okręgu Przemysłowego- główne zakłady budowano w widłach Wisły i Sanu- zabezpieczenie na wypadek wojny z Niemcami lub Rosja- „trójkąt bezpieczeństwa”- zabezpieczenie dla armii Konstytuanta= sejm ustawodawczy= jego zadaniem jest uchwalenie konstytucji Przyczyny przewrotu majowego (1926): syt. Międzynarodowa: 1)Układ w Rapallo (1922) Rosja Radz + Niemcy 2)1925 Układ w Locarno (układy reńskie) F. i W.B. gwarantowały nienaruszalność zachodnich granic zachodnich, co oznacza, że N. na wschód mają wolną rękę 3)Wojna celna z N. ekonomiczny konflikt- wysokie cła, wygrany przez Polaków. Problemy wewnętrzne: 1)1923 Narodowa Demokracja odsuwa Piłsudskiego od władzy 2)Kryzys gospod. Po ref. Grapskiego- inflacja, afery, korupcja 3)1923 rząd Chieno- Piasta z W. Witosem (ZCHN i PSL „P”) 4)Krwawe stłumienie powstania w Krakowie 5)Sejmokracja- (negatywne) rządy sejmu- rozdrobnienie władzy politycznej- podzielony sejm 6) II rząd Chieno- Piasta, powstaje 2 koalicja z W. Witosem, ludzie obawiają się powrotu kryzysu Sanacja- uzdrowienie moralne, polityczne i gospodarcze kraju, 12- 14 maja 1926 walki o Warszawę, przewrót o charakt. Militarnym oddziałami kierował gen. Żeligowski, po stronie rządu opowiedział się m. in. Gen. Anders, gen. Sosnkowski nieudana próba samobójstwa: a)zgadzał się z Piłsudskim, b)złożył przysięgę na wierność sejmowi; PSL „P”, Endecja, Hadecja po str. Rządu PSL „W”, PPS po str. Piłsudskiego Skutki: 1)Rząd podaje się do dymisji, 2)Śmierć 400 i 900 rannych 3)Maciej Ratel (marszałek sejmu) zostaje tymczasowym prezydentem rozpisuje wybory, w których wygrywa Piłsudski, ale rezygnuje gdyż prezydent nie ma żądnych praw w 1926 prezydentem zostaje prof. Mościcki, a premierem prof. K. Bartel Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (BBWR) z pkł. W. Sławek powstał by wspierać działania Piłsudskiego. Jest to organizacja ponadpartyjna, każdy może do niej wstąpić Centrolew- opozycja do BBWR- PSL „P”, PSL „W”, PPS, Hadecja, Endecja powstał po „noweli sierpniowej”- zmiana konstytucji, zmniejszenie władzy parlamentu i partii politycznych miał doprowadzić do Kongresu Praw i Wolności Ludu i obywatelskiego nieposłuszeństwa wobec marszałka Brześć- represje sanacji wobec centrolewu, uwięzienie w twierdzy przywódców: Witosa, Dubois’a następnie postawiono ich przed sądem (proces brzeski) mieli do wyboru: śmierć lub wyjechanie z kraju, potem rząd ogłasza wybory w 1929 r. wygrywa BBWR opozycja marginalna Front Morges- I. Paderewski, powstaje organizacja- opozycja na emigracji: Witos, Haller, Sikorski Konstytucja Kwietniowa 1935- republika prezydencka, władza wykonawcza, barak 3 podziału władzy Dekompozycja obozu sanacji podział obozu po śmierci Piłsudskiego na 2 grupy: zamkowa prof. Mościcki, prof. Kwiatkowski i gr. GISZU (Generalny Inspektor Sił Zbrojnych) gen. E. Rydz- Śmigły Powodem podziału była walka o władzę między Rydzem- Śmigłym, a Mościckim, doszło do porozumienia GR. Zamkowa odpowiadała za sprawy społeczno- gospodarczo- kulturalne, a obóz wojskowy za wojsko i armię E. Rydz- Śmigły został marszałkiem Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (OUN)- org. Polit- wojsk. Dążąca do utworzenia niepodległego państwa ukraińskiego na ziemiach IIRP i ZSRR: antypolska, antyrosyjska, antykomunistyczna Korpus Obrony Pogranicza- wojskowa formacja powstała 1924 r. do ochrony wschodniej granicy II RP. Cechy systemu autokratycznego: 1)System rządów niedemokratycznych 2)Rządy silnej ręki- władza należy do jednostki lub gr. Jednostek 3)Zachowanie dotychczasowego ustroju 4)Istnieją prawa i wolności, ale są ograniczone dla dobra państwa 5)Brak terroru 6)System wielopartyjny Węgry, Turcja, Bułgaria, Hiszpania, Albania, Polska, Litwa, Jugosławia, Estonia, Łotwa, Rumunia, Grecja Cechy systemu autokratycznego (dyktatury): 1)System monopartyjny 2)Władza skupiona w ręku 1 osoby 3)Związki zawodowe zastąpione są przez korporacje 4)Podporządkowane wodzowi wojsko 5)Istnieje tajna policja 6)Nie ma praw, swobód i wolności Reforma jędrzejewiczowska: 1)ujednolicenie syst. Szkolnictwa 2)Utworzenie Wolnej Wszechnicy Polskiej, która przygotowywała do wykonyw. Zawodów 3)Rozbudowa szkolnictwa wyższego 4)Obowiązek nauki od 7-14 r. ż.