Tkanki stałe

Tkanki stałe - wspólna nazwa dla tkanek roślinnych: okrywających, miękiszowych, wzmacniających, przewodzących.

1. Tkanka okrywająca:
- występuje na liściach i łodygach oraz na korzeniach
- dzieli się na skórkę (tkanka żywa) i korek (tkanka martwa)
- składa się z żywych, prostokątnych komórek, ściśle przylegających do siebie
- występuje w niej kutykula (substancja tłuszczowa chroniąca przed utratą wody), włoski mechaniczne oraz aparaty szparkowe
- nie posiada chloroplastów
- funkcją jest oddzielenie środowiska zewnętrznego od środowiska wewnętrznego, ochrona przed czynnikami zewnętrznymi i utratą wody.

Skórka:
- okrywa młode pędy i korzenie rośliny
- izolowanie wewnętrznych tkanek roślin od szkodliwych czynników środowiska zewnętrznego oraz pośredniczenie w wymianie gazów z atmosferą w procesach oddychania, fotosyntezy i transpiracji (ochrona przed nadmiernym parowaniem).
- stanowi pojedynczą warstwę żywych komórek ściśle do siebie przylegających i najczęściej pozbawionych chloroplastów
- wytwarza aparaty szparkowe:
a) kontrola przepływu gazu, a wraz z nim pary wodnej
b) zgrubiałe ściany komórkowe
c) zawierają żywą protoplazmę z chloroplastami
d) dzięki możliwości zamykania i otwierania szparek roślina może regulować wymianę gazową oraz wyparowywać wodę.
- najczęściej wytwarza na powierzchni kolce lub włoski
- tkanka żywa, zbudowana z jednej warstwy ściśle przylegających do siebie komórek o celulozowych ścianach.

Skórka korzeni jest odpowiedzialna za pobieranie wody i soli mineralnych; składa się z żywych, ściśle przylegających do siebie komórek, mających jednolicie cienkie ściany. Nie jest pokryta kutykulą, nie występują w niej szparki. W młodych częściach korzenia liczne komórki zaopatrzone są w długie wyrostki - włośniki. Tworzone włośniki zwiększają wielokrotnie powierzchnię chłonną korzenia, co ma ogromne znaczenie dla pobierania roztworów z gleby. Korzenie rosnące w wodzie nie wytwarzają włośników.

Korek:
- spełnia funkcje ochronne,
- występuje na pniach i gałęziach
- wytwarzany przez miazgę korkotwórczą (fellogen)
- składa się z martwych, wypełnionych powietrzem komórek o ścianach skorkowaciałych

2. Tkanka miękiszowa:
- stanowi zasadniczą masę ciała organizmów roślinnych
- złożona z żywych, na ogół dużych komórek o słabo zgrubiałych, zwykle niezdrewniałych ścianach.
- ze względu na strukturę tkanki wyróżnia się:
- miękisz asymilacyjny (chlorenchyma) - występuje w liściach i łodygach, zawiera chloroplasty (ciałka zieleni, zawierające zielony barwnik chlorofil), w nim zachodzi fotosynteza,
o miękisz palisadowy - odmiana chlorenchymy u roślin okrytonasiennych dwuliściennych,
o miękisz gąbczasty - odmiana chlorenchymy u roślin okrytonasiennych dwuliściennych i jednoliściennych,
o miękisz wieloramienny - odmiana chlorenchymy u roślin nagonasiennych,
- miękisz powietrzny (aerenchyma) - tworzy przestrzenie wypełnione powietrzem, co zmniejsza ciężar rośliny (występuje np. u roślin wodnych).
- ze względu na pełnione funkcje wśród tkanek miękiszowych wyróżnia się:
- miękisz spichrzowy - pełni funkcję magazynującą, gromadzi materiały zapasowe (skrobia, tłuszcze, białka); występuje w organach spichrzowych roślin, np. w owocach, nasionach i korzeniach,
o miękisz wodny (miękisz wodonośny) - magazynuje wodę,
o bielmo (endosperm) - przechowuje substancje zapasowe (np. skrobię lub tłuszcze) w nasionach roślin okrytonasiennych,
- miękisz zasadniczy - wypełnia przestrzenie między innymi tkankami w roślinie.
- biorąc pod uwagę to, jakich tkanek złożonych miękisz jest częścią wyróżnia się:
- miękisz rdzeniowy (miękisz drzewny i miękisz łykowy).

3. Tkanka wzmacniająca:
- zasadniczą funkcją jest ochrona rośliny przed rozerwaniem lub złamaniem
- Wśród tkanek wzmacniających rozróżniamy:

a) kolenchymę (zwarcicę) - zbudowaną z żywych komórek o nierównomiernie zgrubiałych (lecz nie zdrewniałych) ścianach komórkowych, występującą w intensywnie rosnących częściach roślin, może zawierać chloroplasty. Nadaje odporność mechaniczną łodygom i ogonkom liściowym.

b) sklerenchymę (twardzicę) -zbudowaną z martwych komórek o równomiernie zgrubiałych ścianach komórkowych, występującą w już wyrośniętych organach rośliny.

4. Tkanka przewodząca:
- transport wody wraz z rozpuszczonymi w niej substancjami do wszystkich części roślin
- zbudowana jest z niejednorodnych komórek
- dzieli się ją na:

a) martwy ksylem (drewno), przewodzący wodę i rozpuszczone w niej sole mineralne z korzeni do innych części ciała rośliny. W funkcji tej wyspecjalizowały się dwa rodzaje elementów drewna: cewki (tracheidy), charakterystyczne dla paprotników i roślin nagonasiennych i naczynia (tracheje), występujące u okrytonasiennych.

b) żywy floem (łyko), przewodzący rozpuszczone produkty asymilacji z liści w głąb rośliny, zbudowany z bezjądrowych komórek sitowych tworzących rurki sitowe (sitowe elementy roślin), a także z komórek miękiszowych i włókien wzmacniających. U roślin okrytonasiennych występują ponadto wyspecjalizowane komórki parenchymatyczne (komórki towarzyszące), pełniące rolę pomocniczą w przewodzeniu substancji pokarmowych przez rurki sitowe.