Recenzja książki „Relacje interpersonalne. Proces porozumiewania się”

Porozumiewanie się jest (przydaje się) dla realizacji potrzeb fizjologicznych, bezpieczeństwa, tożsamości, samorealizacji. Nie jest więc przesadą stwierdzenie, że porozumiewanie się jest kluczową umiejętnością w życiu.

'Relacje interpersonalne' to książka nowoczesna, ponieważ nie ignoruje Internetu. Wręcz przeciwnie, autorzy co i rusz poruszają zagadnienia związane z komunikacją przez komputer (maile, czaty, komunikatory). Z przyjemnością przeczytałam o badaniach, które wykazały, że email jest bardzo skutecznym instrumentem komunikacji. Zdziwiłam się, gdy przeczytałam, że kontakt przez wiadomości poczty elektronicznej pozwala uczestniczyć w porozumiewaniu się tym osobom, które mają problemy z kontaktami bezpośrednimi (nerwowość, wstydliwość, dysfunkcje aparatu mowy). Przez całą książkę przewija się sympatia i zrozumienie fenomenu Internetu!

Książka składa się z kilku części. Część pierwsza przedstawia podstawy porozumiewania się - objaśnia podstawowe procesy, zwraca uwagę na rolę tożsamości w komunikowaniu oraz przedstawia możliwości kontroli przekazywanych komunikatów. Ta część daje podstawy i możliwości kreowania procesu porozumiewania się z innymi.

W części drugiej poznałam sposoby tworzenia i odpowiadania na wiadomości. Autorzy przedstawili tutaj procesy i pułapki związane z korzystaniem z języka (z mowy) oraz z komunikacji niewerbalnej (ubiór oraz czystość mieszkania przekazują wiadomości!). Ale nadawanie informacji to nie wszystko - trzeba również umieć otrzymywać i odczytywać informacje nadsyłane przez inne osoby. Rozdział o słuchaniu znakomicie może pomóc w ujarzmieniu złych nawyków komunikacyjnych. No i ważny jest jeszcze kontekst, w jakim się przesyła lub odbiera komunikaty czyli emocje. Ta sama wiadomość, odebrana w chwilach przeżywania różnych emocji, zmienia swoje znaczenie. Autorzy pokazują przykłady, w jaki sposób można zniwelować negatywny wpływ emocji na porozumiewanie się.

Część trzecia porusza problemy dynamiki relacji między ludźmi (różne fazy relacji wymagają różnego podejścia do komunikacji), odsłaniania się przed osobą, z którą się komunikujemy, budowy klimatu relacji (pozytywny, obojętny, negatywny) oraz radzenia sobie z konfliktami. Tematyka tej części jest bardzo chętnie poruszana przez rozmaite poradniki dotyczące skutecznych technik porozumiewania się, uzyskiwania korzyści, rozwiązywania problemów. W przeciwieństwie do popularnych poradników, 'Relacje interpersonalne' nie pokazują, w jaki sposób można wygrać dla siebie w procesie komunikacji, ale w jaki sposób można wygrać dla obu zaangażowanych stron. No i fachowe podejście poparte literaturą fachową - daje poczucie tego, że to co czytam, jest naprawdę przemyślane i przetestowane w praktyce. Zresztą, książka nie daje gotowych rozwiązań. Pokazuje możliwości, ale bez ordynarnego wskazania paluchem. To czytelnik masz pomyśleć i wybrać właściwe rozwiązanie.

Część czwarta przedstawia problemy związane z sytuacją, w jakiej zachodzi proces porozumiewania się. Społeczeństwa, w których żyjemy (lokalne, pracy, związane z religią) tworzą właściwe sobie normy komunikowania. Po lekturze tego rozdziału jestem w stanie rozpoznać, jaki typ porozumiewania się preferuje się w moim środowisku i wiem, czy i w jaki sposób mogę to zmienić. Nie wszystkie bowiem normy są dobre (szczególnie, jeśli chodzi o normy w pracy :)

'Relacje...' to nie jest suchy podręcznik pełen przemądrzałych zdań. Owszem, mądre wyrazy tu i ówdzie się zdarzają, ale nie tworzą niezrozumiałej masy słów. Autorzy piszą w sposób przystępny, nie kierują się jedynie do wybranych. Świetną rzeczą są częste ćwiczenia, dzięki którym wiedzę z każdej części książki można opanować w sposób praktyczny. Dzięki temu z czystym sumieniem stwierdzam, iż każdy, kto zainwestuje trochę czasu w tę książkę, będzie w stanie poprawić swoje zdolności porozumiewania się. A że porozumiewanie się to wytrych do lepszych relacji z ludźmi (w domu, w pracy), dlatego 'Relacje interpersonalne' to wytrych do lepszego życia.