Scharakteryzuj dwa modele republikańskie – ateński i rzymski. Który z nich można nazwać demokratycznym?

Ateny jak i Rzym stały się potęgami na wielką skalę. Każdy z tych krajów wniósł do życia dzisiejszego człowieka bardzo dużo. Jednak ich ustroje różniły się zasadniczo, co spróbuję wnikliwie przeanalizować. Z pewnością jeden z nich nazwać można demokratycznym. Składa się na to kilka argumentów.

Demokracja zwana jest inaczej rządem ludu. Jest także ustrojem politycznym, opartym na trójpodziale władzy. Żeby istniała demokracja to musi być spisana konstytucja. Obecnie powszechną formą ustroju demokratycznego jest demokracja parlamentarna. W starożytności jednak zwana była demokracja ateńską polis, położonej w greckiej krainie Attyce. Zazwyczaj uważa się, że trwała ona od początków VI do połowy IV wieku p.n.e., z przerwami. Zgromadzenie wszystkich obywateli płci męskiej brało udział w głosowaniu, które odbywało się w miejscach publicznych przez podniesienie rąk, czasem przez fizyczny podział, a czasem na piśmie lub przez wrzucenie kamienia. Głosować mogli tylko dorośli mężczyźni. Kobiety, dzieci, niewolnicy oraz obcokrajowcy nie mieli prawa głosu. Wybierani urzędnicy podejmowali decyzje - starożytni nie uważali takiego systemu za demokrację, lecz oligarchię. Podstawą ustroju demokratycznego stały się reformy Klejstenesa w 508 r.p.n.e., gdzie Utworzono Radę Pięciuset (po 50 obywateli z każdej z 10 fyl) oraz wprowadzono ostracyzm i urząd 10 strategów (wybieralnych dowódców armii). Celem tego było m.in. zatarcie wielkich różnic majątkowych. Nastawienie ludzi ogromnie sprzyjało poszerzaniu horyzontów przez obywateli Ateńskich, horyzontów kulturowych, religijnych a co najważniejsze – intelektualnych. To właśnie dlatego Ateny w tych czasach wydały tak wyborne umysły, światłe i śmiałe w podejmowaniu najtrudniejszych nawet decyzji jakich pozazdrościć im tylko mogły inne państwa w dziejach ludzkości. W starożytnej Grecji demokracja była darem niebios.

Republika rzymska państwo powstałe w Starożytnym Rzymie, istniejące w latach 509 p.n.e.–27 p.n.e., które rozwinęło się z niewielkiego, monarchicznego państwa-miasta w środkowej części Półwyspu Apenińskiego do największej potęgi świata antycznego władającej nad całym basenem Morza Śródziemnego, po czym przekształcone w cesarstwo rzymskie. Za początek republiki przyjmuje się upadek króla Tarkwiniusza Pysznego, a za koniec przyjęcie przez Oktawiana Augusta tytułu "augustus", choć czasami za datę końca Republiki przyjmuje się też triumfalne przybycie Oktawiana Augusta do Rzymu po ostatecznym zwycięstwie nad Antoniuszem. Władza w republice rzymskiej była podzielona między lud, senat i urzędników. Najwyższą władzę prawodawczą i sądowniczą sprawował lud i wykonywał ją poprzez skomplikowany system zgromadzeń ludowych – zebrań całego ludu. Najwyższą władzę polityczną i administracyjną sprawował złożony z patrycjuszy senat. Władzę wykonawczą, w tym realizację uchwał senatu i ludu, sprawowali urzędnicy o ograniczonych kompetencjach, którzy wybierani byli co jakiś czas.

Moim zdaniem ateński model republikański jest demokratyczny, co wskazuje przytoczony przeze mnie opis. Z pewnością nie ulega wątpliwości, że w modelu rzymskim także pojawiają się elementy demokratycznie.