Historia oraz rola człowieka w niej oczami Romantyków.

"W jaki sposób romantycy pojmowali historię i rolę, jaką człowiek może w niej odegrać – odwołaj się do odpowiednio dobranych utworów bądź ich fragmentów”.

Romantyzm to epoka literacka, która przypada na okres, gdy Polska znajduje się pod trzema zaborami. Przed powstaniem listopadowym powstaje Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza. Natomiast przegrane powstanie z 1830 roku, było głównym powodem powstania takich dzieł jak Pan Tadeusz i Dziady cz. III Adama Mickiewicza, Kordian Juliusza Słowackiego, czy Nie-Boska komedia Zygmunta Krasińskiego. W tych utworach możemy dostrzec światopogląd dotyczący pojęcia historii i roli jaką może odegrac w niej człowiek.
W Konradzie Wallenrodzie (1828) widzimy postawę nazywaną, wallenrodyzmem. Wynika ona z losów głównego bohatera Konrada, który został porwany przez Krzyżaków z rodzinnego domu na Litwie. Konrad widząc, że jego kraj jest w niebezpieczeństwie postanawia użyc podstępu i wykorzystac naiwnośc Krzyżaków, doprowadzając ich tym do klęski. Wallendrodyzm jest to zatem postawa nie dokońca zgodna z normami moralnymi, która jednak prowadzi do zwycięstwa ojczyzny. Losy ojczyzny są wartością nadrzędną, dla której Walter poświęcił własne szczęście, ukochaną żone 1„Jesteś wolna, jesteś wdową po wielkim człowieku/ Który dla dobra ojczyzny wyrzekł się – nawet i ciebie[...]” i nawet własne życie 2„[...] <<Gotów-em umrzec, czegóż chcecie więcej?”
Jeśli chodzi o Dziady drezdeńskie (1832) to mamy w nich doczynienia z prometeizmem i mesjanizmem mickiewiczowskim. Prometeizm możemy zaobserwowac w Wielkiej Improwizacji, w której główny bohater Konrad wygłasza swój monolog. Prometeizm objawia się w nieudanej próbie nawiązania rozmowy z Bogiem. Konrad porównuje swój talent do mocy boskiej 3„O Ty! O którym mówią, że czujesz na niebie!/Jam tu, jam przybył, widzisz jaka ma potęga!/ Aż tu moje skrzydło sięga” brnąc coraz dalej w bluźnierstwach na temat Boga, posuwa się nawet do tego, że prosi o „rząd dusz”. Konrad jest gotów się poświęcic dla dobra ogółu by pomścic swój naród, za który (według niego) jest odpowiedzialny, 4„[...] zemsta na wroga/ Z Bogiem i chocby mimo Boga”, 5„Nazywam się Milijon- bo za milijony/ Kocham i cierpię katusze [...]”.
6„Mesjanizm jest to pogląd historiozoficzny [...] przypisujący jednostką lub narodom szczególne posłannictwo wobec ludzkości [...]” w Dziadach to posłannictwo pełni Polska. W Widzeniu księdza Piotra tytułowy ksiądź dzięki swej pokorze dostępuje łaski, ma zaszczyc odkryc boski plan dotyczący Polski. Polska jest ukazana, jako Chrystus, która tak samo jak Chrystus ma odkupic grzechy swiata przez cierpienie i męki 7„[...] Ach, Panie już widzę krzyż- ach, jak długo, długo/ Musi go nosic- Panie, zlituj się nad sługą [...]” Polska tak jak Chrystus ma dostąpic łaski zbawienia. Ma również ocalec jedno dziecko, które ma pełnic rolę tajemniczego „wskrzesiciela narodu” 8„Patrz! – ha! – to dziecię uszło – rośnie – to obrońca!/ Wskrzesiciel narodu,/ Z matki obcej; krew jego dawne bohatery/, A imię jego będzie czterdzieści i cztery.”

„Kordian. Częśc pierwsza trylogii. Spisek koronacyjny”(1834) Juliusza Słowackiego jest utwórem, w którym kryje się drugi typ mesjanizmu- taki, w którym Słowacki wyraża inny pogląd na temat sposobu wyzwolenia się Polski, niż Mickiewicz. Mianowicie Słowacki uważa, że 9„Polska jest Winkelriedem narodów” . Nie powinniśmy tak jak tytułowy bohater Kordian, porywac się „z motyką na słońce”, tylko gdy cały naród będzie gotowy do walki możemy coś zdziałac (krytykuje tym, klęskę powstanie listopadowego). Pokazuje, że jednostka nie jest w stanie nic zdziałac, pomimo tego, że Kordian zdobył się na odwagę i podjął decyzję o zamachu na cara, okazał się słaby wewnętrze padając pod drzwiami sypialni cara 10„[...] Ktoś mi przez ucho/ Do mózgu sztylet wbija .../ Jezus! Maryja!/ Wymawiając ostatnie słowo pada bez czucia krzyżem na bagnecie u drzwi sypialnego cara pokoju”
„Pan Tadeusz” epopeja narodowa (1832/1834), jedna z największych dzieł polskich, w której opisane są losy Jacka Soplicy, który po doświadczeniu nieszczęśliwej miłości i dokananiu zabójstwa, jest zmuszony wyjechac z kraju. Po udziale w wielu bitwach Jacek wraca na Litwę, jako zakonnik pod zmienionym imieniem- Robak, które staje się wyrazem jego pokuty za wcześniej prowadzone życie 11„Bardziej niźli z miłości, może z głupiej pychy/ Zabiłem; więc pokora ... wszedłem między mnichy,/ Ja niegdyś dumny z rodu, ja, com był junakiem/ Spuściłem głowę, kwestarz, zwałem się Robakiem,/ Że jako Robak w prochy.../ Zły przykład dla Ojczyzny [...]” Soplica chce odkupic swoje winy, zostajac emisariuszem. Powraca na Litwę i chce zorganizowac powstanie, które pozwoli odzyskac nam niepodległosc 12„[...] Wojna tuż nad nami! Wojna o Polskę! Bracie! Będziem Polakami!”. Jest przy tym bardzo skromny liczy się dla niego dobro ojczyzny.
W „Nie-Boskiej komedii” występuje trzeci rodzaj mesjanizmu. Krasiński uważa, że Polska jest w stanie się odrodzic tylko przez czyn i tylko w duchu chrześcijańskim. Hrabia zostaje ukarany, za to, że przez całe życie widział tylko siebie, jego najbliźsi umierają. W ostatniej scenie od strzału umiera Orcio 13”Orcio pada trafiony kulą.” Pankracy, pomimo swojego zwycięstwa w bitwie, duchowo umiera, ponieważ walczył bez Boga, przed śmiercią wypowiadając słowa: 14„Galilaee, vicisti!” („Galilejczyku! zwyciężyłeś!”)
Moim zdaniem, każdy z poetów 15„[...]Stworzył nowy wzór tragicznego bohatera, który w imię idei społecznych lub narodowych prowadzi nieugiętą walkę ze wszystkimi potęgami świata i zaświatów: carem, Bogiem, [...], a także z własną słabością”. Z carem- jak Kordian, z Bogiem- jak Konrad i z własną słabością- jak Hrabia Henryk. W romantyzmie wszystkie te dzieła pełniły bardzo ważną rolę, 16„[...] zwłaszcza w okresie kiedy naród pozbawiany był własnej państwowości, romantyzm spełniał bowiem rolę jego księgi świętej” Trzej wieszczowie polscy, czyli Mickiewicz, Słowacki i Krasiński
17„To nie są wiersze, poematy I polonezy karmazynów: To biblia, w której polskie światy Z ojców przenoszą się na synów. „Dziady”, „Irydion”, „Pan Tadeusz” Lub „Kordian” – policz owe działa I na pokoleń śpiew je przełóż – Co w nich ci zagra? – Nie zginęła.”
Kazimierz Wierzyński, Biblia polska, 1946