Żołnierz – osoba pełniąca służbę wojskową w siłach zbrojnych państwa. Samo słowo żołnierz używane jest w języku potocznym od końca XIX wieku. Żołnierz musi być niekaranym obywatelem o dobrym zdrowiu, zdyscyplinowanym i przygotowanym do uprawiania zawodu, który jest służbą, a więc wymaga więcej zaangażowania niż inne zajęcia. Powinien się wyróżniać cechami przywódczymi, umieć podejmować szybkie decyzje, przyjmować i egzekwować rozkazy. W toku nauki w szkołach wojskowych z reguły bardzo szybko weryfikowane są cechy, które określają przydatność do zawodu żołnierza.
Jak zostać żołnierzem?
Kandydaci na żołnierzy zawodowych w Polsce mają cztery uczelnie wojskowe do wyboru: Wyższą Szkołę Oficerską Sił Powietrznych w Dęblinie, Wojskową Akademię Techniczną w Warszawie, Akademię Marynarki Wojennej w Gdyni oraz Wyższą Szkołę Oficerską we Wrocławiu. Na każdej z nich obowiązują surowe egzaminy. Są one przedsmakiem studenckiego życia w uczelni wojskowej. Na egzaminy przyjeżdża się tu na kilka dni: otrzymuje się zakwaterowanie w koszarach, uczestniczy w apelach, zbiórkach, melduje i wykonuje polecenia. Na opuszczenie terenu uczelni wymagane jest pozwolenie przełożonych w postaci przepustki lub urlopu. Nie jest to jeszcze regularne wojsko, ale jego przedsmak. Podchorążowie to społeczność zorganizowana w struktury wojskowe: każdy ma swoją drużynę, pluton, kompanię. Rytm codziennych zajęć jest dość monotonny. Zazwyczaj odbywają się one od 8, trwają do 13, potem przerwa obiadowa i zajęcia praktyczne. Inaczej niż na uczelniach cywilnych, harmonogram jest ścisły i nie ma luk między zajęciami. Wiele zależy od specyfiki uczelni, zwykle zajęcia mają charakter ćwiczeń i laboratoriów lub wykładów teoretycznych.
Studia dzielą się więc na zajęcia teoretyczne i praktyczne mniej więcej pół na pół. Musztra, strzelanie to podstawowe przedmioty praktyczne (wojskowe), do których dodać trzeba coroczne poligony (o ile stać na to uczelnię).
Zawód żołnierza jest jednym z najniebezpieczniejszych. Żołnierze, którzy biorą udział w akcjach, są wysyłani do innych krajów, by walczyć o niepodległość innych mogą zginąć, zostać ranni lub kalekami do końca życia. W tym zawodzie istnieje wiele sytuacji zagrożeń życia.
Żołnierzy można podzielić
Ze względu na stosunek do służby wojskowej
- żołnierzy czynnej służby wojskowej (w czasie pokoju i podczas wojny)
- żołnierzy rezerwy (są to osoby przeniesione do rezerwy po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej, w tym z zawodowej służby wojskowej lub ze służby wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych, albo bez odbycia tej służby, jeżeli w dalszym ciągu podlegają obowiązkowi służby wojskowej.
Ze względu na rodzaj pełnionej służby
- żołnierzy zawodowej służby wojskowej
- żołnierzy pełniących służbę z tytułu powszechnego obowiązku wojskowego:
a) żołnierze zasadniczej służby wojskowej
b) żołnierze nadterminowi
Ze względu na stopień wojskowy
- szeregowych (najniższy stopień wojskowy, jaki bez szczególnego nadania otrzymują poborowi powołani po raz pierwszy do czynnej służby wojskowej z dniem stawienia się do służby, ochotnicy oraz osoby przeniesione do rezerwy bez odbycia służby wojskowej z dniem przeniesienia do rezerwy.)
- podoficerów (żołnierz służby czynnej lub żołnierz rezerwy, należący do korpusu podoficerów, posiadający stopień wojskowy co najmniej kaprala, pełniący służbę na stanowisku co najmniej dowódcy drużyny lub innym stanowisku w Wojsku Polskim.)
- chorążych (nazwa stopnia w korpusie podoficerskim, wyższy od młodszego chorążego, a niższy od starszego chorążego.
- oficerów (żołnierz zawodowy lub żołnierz rezerwy należący do korpusu oficerów, posiadający stopień wojskowy co najmniej podporucznika, pełniący służbę na stanowisku co najmniej dowódcy plutonu, instruktora, członka sztabu, a także na stanowisku szczególnym lub na innym stanowisku w Wojsku Polskim.)
