Muzyka Renesansu (Odrodzenia) i Baroku

Renesans lub odrodzenie to epoka w dziejach kultury europejskiej ktora rozwinela sie w XV i XVI wieku. Renesans powstawal w czasach gdy wiele panstw europejskich zaczelo (Hiszpania, Francja, Polska, Szwajcaria) lub probowalo sie jednoczyc (Wlochy), Kosciol (Papiestw) byl nekany kryzysem i zaczal tracic wplywy oraz zaczal sie powoli rodzic (rozwijac) sie kapitalizm. Zaczal dominowac humanizm, tzn. w centrum zainteresowania znalazl sie czlowiek zyjacy w harmonii ze swiatem. W nauce zaczely rozwijac sie kierunki oparte na badaniach i doswiadczeniach (empiryka) - do najslynniejszych uczonych tych czasow nalezeli miedzy innymi Kopernik ("zatrzymal slonce i poruszyl ziemie") oraz Galileusz.

Najwiekszym osiagnieciem w rozwoju muzyki okresu renesansu bylo usamodzielnienie sie muzyki instrumentalnej od wokalnej. W sredniowieczu na pierwszym planie stali spiewacy, muzycy instrumentalni jedynie im towarzyszyli. Wiele dotychczasowych utworow wokalnych zostalo "przepisanych" na instrumenty, tzn glosy spiewakow zostaly zastapione brzmieniem instrumentow. Potem zaczely powstawac utwory muzyczne tylko na instrumenty. Sprzyjalo to bardzo rozwojowi instrumentow muzycznych i szkol grania na nich. Nastepnie zaczeto coraz bardziej zwracac uwage na instrumentacje kompozycji, tzn. zestawienie instrumentow w orkiestrze i ich role w utworze muzycznym. W renesansie bardzo rozwinieto budowe organow, np. wynaleziono podwojne klawiatury reczne oraz klawiature nozna. Innym waznym instrumentem klawiszowym renesansu byl klawesyn. Bardzo rozwinely sie tez w okresie renesansu instrumenty stroikowe jak flety podluzne i poprzeczne, piszczalki czy fagoty. Renesansowi zawdzieczamy tez wynalezienie puzonu oraz obecnej formy trabki ( rura wygieta w ksztalcie litery "S").

Po okresie renesansu nastapil barok, ktory trwal od konca XVI do polowy XVIII wieku. Barok byl epoka kulturowa ktora objela poza Europa takze Ameryke lacinska. Pochodzenie slowa "barok" nie jest dokladnie znane ale oznaczalo poczatkowo dziwactwa i nieregularnsci w sztuce. W okresie baroku nastapilo odejscie od poczucia harmonii i rownowagi swiata i zycia, rozwinelo sie zainteresowanie czlowiekiem jako jednostka oraz jego lekiem przed Bogiem i Nieskonczonoscia.. Sprzyjal temu rozwoj nauk przyrodniczych starajacymi sie tlumaczyc racjonalnie tajemnice (Wszech)Swiata i Zycia. W muzyce wprowadzil barok rewolucyjne zmiany. Kompozytorzy bardzo zdecydowanie przeciwstawiali sie dawnemu stylowi i z wielka energia tworzyli nowe, orginalne kierunki i formy muzyczne. Cecha charakterystyczna muzyki baroku bylo dazenie do wyrazania silnych wzruszen i przemawiania do serc sluchaczy. Na przyklad w czasie przedstawienia opery Monteverdiego w Mantui (Wlochy) w 1608 roku, gdy Ariadna opuszczona przez Tezeusza spiewala swoj rozdzierajacy serce lament, sluchacze wybuchali placzem. W baroku powstaly nowe formy muzyki wokalnej, przede wszystkim opera ale takze oratorium, kantata oraz pasja. Najslynniejszymi kompozytorami operowymi baroku byli miedzy innymi Monteverdi, Scarlatti oraz Hndel. Oratoria, kantaty i pasje komponowali na przyklad Bach i Hndel. Bardzo dynamicznie rozwijala sie takze muzyka instrumentalna.

Powstaly nowe formy muzyczne, np.
- "concerto grosso" (wielki koncert), znani kompozytorzy to Corelli, Hndel, Bach
- koncert solowy, na przyklad "4 pory roku" Antonio Vivaldi'ego,
- kompozycje na instrumenty klawiszowe, np. organy jak fuga, toccata, fantazja itd., pisane miedzy innymi przez Bacha

Nastapil tez wspanialy rozwoj instrumentow przede wszystkim smyczkowych jak skrzypce, altowki czy wiole (wiolonczele). W baroku zyli naslynniejsi lutnicy (budowniczowie skrzypiec) jak Antonio Stradivari czy jego uczen Giuseppe Guarneri.

W okresie baroku znaczenia nabrala takze gitara, ktora zastapila lutnie. Bardzo popularny byl klawesyn, ktory stal sie instrumentem solowym. Rozwijaly sie takze instrumenty stroikowe jak oboj czy flet. Wspaniale rozwinely sie tez organy barokowe (inaczej zwane organami Praetoriusa), ktore stanowia wzor wspolczesnych instrumentow.