Gombrowicz Witold powieść "Trans-Atlantyk"

Powieść: Trans-Atlantyk” ma postać sarmackiej gawędy, pisanej stylizowanym językiem, co czyni z tego utworu wysoce dwuznaczny, gdzie mieszają się elementy różnych kultur, obyczajów oraz wątków literackich. Charakterystycznymi cechami tej powieści jest mechanizm prowokacji, zastosowanie groteski, ironii, kontrowersji odnoszących się do myślenia i wartości sarmackich, które stanowią funkcję języka.

Narracja autorska prawdopodobnie jest prowadzona przez W. Gombrowicza. Autor szczegółowo opowiada o swej podróży do Argentyny i życiu w tym kraju. Spotkał tam wiele nietuzinkowych osób, których zachowania opisał w swej książce.Akcja utworu toczy się na emigracji w Argentynie. W tym czasie Polska było objęta II Wojną Światową. W Buenos Aires narrator przebywał w środowisku polskich emigrantów, czasem z udziałem obcokrajowców.

Tematem utworu jest sytuacja polskich emigrantów. Bohaterowie odgrywający wszystkie role i zachowania odtwarzają te wszystkie sposoby życia, które określały typ Polaka ziemianina i szlachcica, rycerza i chrześcijanina w siedemnastowiecznej sarmackiej ojczyźnie. Działania bohaterów powieści zawierają się pomiędzy powagą a śmiesznością, świadomym czynem a biernym uleganiem formom bycia i życia narzucanym przez tradycje i „obowiązek”. Wszyscy bohaterowie karykaturalnie naśladują określone wzorce zadomowione w polskiej przeszłości kulturowej.
W obydwóch dziełach postacią główną są autorzy- dzieje się to w „Pamiętnikach” Paska oraz w powieści „Trans-Atlantyk” Witolda Gombrowicza.

Mają oni ze sobą wiele wspólnego, ponieważ obydwoje podróżowali, Pasek wyśmiewał się z głupoty polskich rycerzy, a Gombrowicz zmagał się z sarmackością kultury polskiej.

Mechanizm prowokacji w utworze polegał na tym, iż Gombrowicz posługując się fikcją literacką, z początku jakby groteskową, starał się obnażyć problemy ówczesnego świata, tym samym prowokacja wraz z rozwojem akcji stawała się bardziej widoczna i głęboka, zdawała się być skierowana wprost do czytelnika, wyrażając tym samym poglądy autora, będące jednocześnie antytezą panującego wówczas systemu. Gombrowicz pod osłoną powieści dotyka najczulszych punktów ludzkiej psychiki, pokazując jak wymogi społeczeństwa wpływają na podejmowane przez nas decyzje oraz o nasze zachowania w poszczególnych sytuacjach w kraju i za granicą.