Oddychanie - istota procesu

Oddychanie polega na utlenianiu biologicznym, to jest odłączeniu atomów wodoru, bądź tylko elektronów, od substratu organicznego, czemu towarzyszy uwalnianie energii, oraz na wychwyceniu części uwolnionej energii i zmagazynowaniu jej w formie energii chemicznej w wiązaniach wysokoenergetycznych w ATP, pozostała część uwolnionej energii rozprasza sie w postaci energii cieplnej.

Zasoby energetyczne wykorzystywane przez żywe komórki tkwią w związkach organicznych. W warunkach panujących obecnie na Ziemi tworzenie stale nowych związków organicznych z nieorganicznych zachodzi głównie z wykorzystaniem energii świetlnej przez autotrofy fotosyntetyzujące.

Przy spalaniu związków organicznych wyzwala sie energia cieplna (energia wiązań chemicznych przekształca sie w energie cieplna), a końcowymi produktami tego procesu sa CO₂ i H₂O.
Proces oddychania jest jedna z podstawowych czynności życiowych komórki i zachodzi w jej obszarze.

Oddychanie ustaje dopiero w momencie śmierci organizmu. Organizmy żyjące w warunkach słabego dostępu tlenu lub tam, gdzie go całkiem brak - np. bakterie żyjące w glebie, pasożyty wewnętrzne, drozdze - utleniaja związki organiczne bez udziału tlenu, ale nie do produktów całkowicie utlenionych - CO₂ i H₂O, wówczas produktem utleniania jest związek organiczny (alkohol, kwas), a proces nosi nazwę oddychania beztlenowego lub inaczej fermentacji.

Powstałe w oddychaniu ATP jest wykorzystywane do przebiegu wszystkich reakcji wymagających energii, do aktywnego transportu przez błony, ruchu wici, rzęsek, skurczu mięśni itd. Każda komórka tworzy tyle ATP w procesie oddychania, ile go w danej chwili potrzebuje.

Warunki oddychania:
Do przebiegu oddychania, obojętne tlenowego czy beztlenowego, potrzebne są:
- substrat organiczny (głównie glukoza)
- odpowiednie enzymy (w tym oksydoreduktazy)
- ADP i Pi (fosforan nieorganiczny)

W przypadku oddychania tlenowego ponadto:
- mitochondria z odpowiednimi enzymami
- O2 jako ostatni akceptor elektronów w łańcuchu oddechowym.