Twórcza resocjalizacja Marek Konopczyński

W Polsce znana jest wiele teorii, różnego rodzaju koncepcji, poglądów i metod technik resocjalizacyjnych stosowanych wobec dzieci i młodzieży społecznie nie dostosowanej. Szkoda jednak, że niektóre z nich to typowo teoretyczne rozważania oderwane od rzeczywistości, niemożliwe do zastosowania w praktyce. Dlatego z wielką życzliwością należy przyjąć książkę Marka Konapczyńskiego pt. „ Twórcza Resocjalizacja”, która w pierwszej kolejności skierowana jest do wychowawców pracujących w zakładach poprawczych i wychowawczych , pedagogów szkolnych, psychologów, i tych wszystkich ludzi, którym bliska jest idea twórczej pomocy młodym ludziom, w ich trudnych sytuacjach życiowych. Na ogół przysparza im to wiele trudności, których sami nie są w stanie pokonać. W książce postawiona została jedna najbardziej podstawowa teza , ze nawet najbardziej zdemoralizowanym człowieku, czy tym, który zaczyna zmierzać w kierunku przestępczości, kryją się różne wartości, do artystycznych włącznie, które tylko należy wydobyć. Często są one uśpione, drzemią gdzieś daleko , jak by po za nim i wydobywanie ich to problem niesłychanie duży, który można nazwać twórczą resocjalizacją. Ci młodzi ludzie zdemoralizowani, bez pomocy z zewnątrz nie mają praktycznie żadnych szans powrotu do normalnego życia. Tak konieczna pomoc, aby była skuteczna, nie może być jednorazowa, jakaś doraźna. Przeciwnie, winna być ona wzmacniająco – kierująca, co w omawianej książce zostało nie tylko przedstawione, ale i udowodnione. Chodzi o to, aby przy pomocy innych w pewnym momencie mogli już pomóc sami sobie. Największą zaletą książki jest praktyczne ukazanie metod oddziaływania resocjalizacyjnego wśród dzieci i młodzieży, przez rozwijanie twórczości kreatywnych postaw wychowanka. A więc chodzi tu o włączanie w proces resocjalizacyjny człowieka, który już stał się społecznie niedostosowany. Książka nie tylko jest przydatna dla wspomnianych wcześniej pedagogów i wychowawców, ale dla szerokiego grona czytelników, w tym także studentów resocjalizacji, pedagogiki i psychologii. Mogą również sięgnąć po nią ci wszyscy, którzy starają się pogłębić na ten temat swoją wiedze i szukają twórczych impulsów dla własnych poczynań pedagogicznych. Może być ona przydatna również dla rodziców młodzieży niedostosowanej społecznie, czy zagrożonej tym niebezpieczeństwem. Ponadto jest to niesłychanie interesujące stadium naukowe dotyczące resocjalizacji młodzieży. Ma to szczególne znaczenie, bowiem ostatnio w naszym kraju nie wiele książek ukazuje się na ten temat. Książka jest nie słychanie ciepła i życzliwa, nie ma tu winnych, przeciwnie, jako winni uznani z mocy prawa potrzebują naszej pomocy. Marek Konopczycki swoją pracę poświęca i dedykuje „tym wszystkim, którzy w swojej misji życiowej chcą nieść realną pomoc innym, młodszym, słabszym i mającym głębokie przeświadczenie, że w każdym młodym człowieku tkwią rozmaite możliwości twórcze, być może zablokowane bądź uśpione, lecz w sprzyjających warunkach obudzone pomogą stworzyć mu nową drogę życiową, drogę do, a nie od”.str.9. Autor nikogo nie poucza, ani nie moralizuje, nie odrzuca żadnych poglądów, przeciwnie – wywody jego zmierzają do twórczej pracy resocjalizacyjnej. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do naszych czasów, w których kwitnie moralizatorstwo i wciąż podsuwane są jakieś wzory i wartości nie możliwe do zaakceptowania. Dlatego w książce zasugerowanych zastosowało szereg technik resocjalizacyjno – wychowawczych mało znanych, są również nowe opracowane przez autora i realizowane w praktyce. Przykładem może tu być metoda Teatru Scend a Coda, gdzie obok zawodowych aktorów w przedstawieniu udział biorą inni „aktorzy”. W tym konkretnym przypadku jest to młodzież ( dziewczęta) często głęboko zdemoralizowane, skazane wyrokami sądów i będące wychowankami zakładów wychowawczo – opiekuńczych. Można postawić pytanie, jakie wartości przedstawia ta scena, jakie są tu przeżycia i doznania. Otóż zawodowym aktorom daje to możliwość doskonalenia warsztatowego, zaś widzowi i uczestnikowi doskonalenia własnej autoanalizy i psychologicznego wchodzenia w określone role oraz możliwości do kształtowania umiejętności adekwatnego psychologicznie i społecznie reagowania wewnętrznego i zewnętrznego. Widownią i zarazem uczestnikami spotkań teatralnych, jest z założenia przede wszystkim młodzież, która z różnych względów wadliwie funkcjonuje w rolach społecznych i w związku z tym wykazuje tendencje asocjalne, czy dysocjalne. Warto zauważyć, ze opracowany przez Konopczyńskiego model teatru resocjalizacyjnego, weryfikowanego w praktyce, można traktować jako jedną z metod ukierunkowanego postępowania korekcyjnego wobec osób niedostosowanych społecznie. Pozwala to na urzeczywistnienie podstawowych założeń koncepcji humanistycznej w wychowaniu i psychoterapii. Jest to szczególnie ważne w szeroko pojmowanym wychowaniu, gdyż metoda ta mocno eksponuje podmiotowość jednostki, jej samodzielną aktywność, poszukującą własnego miejsca i realizującą samą siebie.
Książka Konopczyńskiego nie jest nie zrozumiałą cegłą trudną do przeczytania. Przeciwnie, pięknie wydana, poparta jest wieloma autentycznymi przykładami, czytana jest z wielkim zainteresowaniem i ciekawością. Stanowi ważne źródło do pogłębienia i zarazem unowocześnienia wiedzy na temat pracy resocjalizacyjno – wychowawczej. Można z niej wiele się nauczyć i zaadaptować różne metody pracy z młodzieżą nie dostosowaną społecznie, dlatego chciałbym gorąco polecić tę książkę nam wszystkim zaangażowanym w twórcza resocjalizacje w czasach współczesnych.