Kino domowe

Kino domowe to zestaw urządzeń audio i wideo przeznaczony do oglądania filmów, który pozwala symulować w warunkach domowych wrażenie jakiego doświadcza widz na sali kinowej. Zazwyczaj w skład zestawu wchodzą: odtwarzacz DVD, zestaw głośników, które odtwarzają dźwięk przestrzenny (dts, Dolby Digital, Dolby Digital Ex itp.) , wraz ze wzmacniaczem, oraz telewizor (ewentualnie projektor).
Podsystem dźwięku przestrzennego
Dźwięk przestrzenny uzyskiwany jest dzięki wykorzystaniu zestawu minimum 5 głośników, którym towarzyszy dodatkowy głośnik nisko tonowy, zwany popularnie subwooferem. Po rozmieszczeniu źródeł dźwięku wokół widza, podczas oglądania filmu będzie on miał złudzenie otoczenia przez dźwięk, podobnie jak w nowoczesnej sali kinowej. Odtwarzany film musi mieć wielokanałową ścieżkę dźwiękową, a wzmacniacz zestaw dekoderów pozwalających na dekompresowanie poszczególnych kanałów dźwięku. Poza tym wzmacniacz musi mieć zestaw wyjść pozwalający na podłączenie zestawu głośników, oraz głośnika niskotonowego. Najnowszej generacji zestawy głośnikowe mają obok subwoofera nawet 6 lub 7 głośników.
Formaty kodowania dźwięku
W technicznej dokumentacji standardu DVD-Video zapisano, że każda płyta musi zawierać co najmniej jedną ścieżkę dźwiękową w standardzie LPCM lub w standardzie Dolby Digital/AC3.
• LPCM - Linear Pulse Code Modulation
Liniowe Kodowanie Impulsów Modulowanych. Nieskompresowana cyfrowa reprezentacja dźwięku, do 8 odseparowanych kanałów, częstotliwość próbkowania 48kHz.
• DolbyDigital/AC3
Skompresowana algorytmem AC3 reprezentacja dźwięku, do 6 odseparowanych kanałów włączając w to kanał niskich częstotliwości (LFE - Low Frequency Effects - efekty w niskich częstotliwościach), częstotliwość próbkowania 48kHz.
DTS (Digital Theatre System)
DTS nie jest częścią specyfikacji DVD-Video i został opracowany później jako opcjonalne rozszerzenie. Odtwarzacze i inny sprzęt kina domowego nie muszą być zgodne z tym standardem.
DTS pozwala osiągnąć lepszą jakość dźwięku poprzez słabszą kompresję. Jest on przeważnie dodawany jako druga ścieżka dźwięku przestrzennego, alternatywna dla Dolby Digital. Nie wszystkie zestawy kina domowego radzą sobie z dekodowaniem tego standardu dźwięku.
Częstotliwość próbkowania 48kHz.
• Dolby Digital EX/DTS ES (6.1)
Zarówno DD EX jak i DTS ES mają dodatkowy tylny głośnik, który umieszczony jest za plecami widza.
W systemie DD EX dodatkowy tylny kanał centralny jest tworzony na podstawie matrycy różnicowej kanałów surround.
W systemie DTS ES dodatkowy tylny kanał centralny może być zapisany jako osobny kanał lub jako sygnał różnicowy na kanałach surround.
Standardem kodowania dźwięku dla następnej generacji płyt, HD DVD jest:
• Dolby Digital Plus (7.1)
Wyróżnia się on bardzo dużą przepustowością, co znaczy, że dźwięk podczas kodowania będzie poddawany słabszej kompresji, przez co jakość zauważalnie wzrośnie. Strumień danych dla Dolby Digital wynosi 640 KB. W przypadku Dolby Digital Plus został poszerzony do 6 Mb.
Na osobne potraktowanie zasługuje kolejny dekoder, który jest implementowany w wielu wzmacniaczach do kina domowego:
• Dolby Pro Logic II
Jest to algorytm, który potrafi przekształcić zwykły, dwukanałowy dźwięk stereo w dźwięk przestrzenny. Dzięki temu, podczas oglądania filmów ze ścieżką dwukanałową, głos płynie ze wszystkich głośników zestawu dźwięku przestrzennego.
Ekran
Nie ma określonego standardu urządzenia wyświetlającego obraz w zestawie kina domowego. Jedynym kryterium, jakie można przyjąć to zdolność do wyświetlenia obrazu w proporcjach panoramicznych 16:9. Żeby spotęgować wrażenia podczas oglądania filmu, w zestawie kina domowego wykorzystuje się ekran o dużej przekątnej.
Wśród urządzeń używanych w zestawach kina domowego możemy wymienić:
• Telewizory CRT
• Telewizory LCD
• Telewizory plazmowe
• Telewizory z tylną projekcją
• Projektory cyfrowe
Kino domowe z komputera
Multimedialny potencjał komputerów osobistych sprawia, że są one pełnowartościowym zamiennikiem dla stacjonarnych zestawów kina domowego. Komputer, który ma być substytutem zestawu kina domowego, powinien mieć:
• Kartę dźwiękową
• Zestaw głośników generujących dźwięk przestrzenny
• Odtwarzacz DVD wraz z oprogramowaniem do odtwarzania filmów DVD
• Duży monitor CRT lub LCD
Opcjonalnymi komponentami, które zwiększają komfort widza oglądającego filmy DVD z komputera są:
• Cichy system chłodzenia
• Pilot bezprzewodowy

Z czego składa się system kina domowego?
Aby uzyskać wspaniały dźwięk, który będzie wiernym oddaniem przestrzeni, energii i tempa filmu, potrzeba wielu doskonale ze sobą współpracujących elementów. By zbudować system kina domowego powinniśmy więc mieć:
- telewizor lub projektor,
- źródło obrazu i dźwięku, którymi mogą być: odtwarzacz DVD, magnetowid lub tuner satelitarny,
- wielokanałowy wzmacniacz z wbudowanymi dekoderami dźwięku dookólnego,
- przynajmniej pięć głośników i subwoofer (głośnik basowy).
Telewizor w kinie domowym może być "zwykły", nawet monofoniczny, ponieważ dźwięk podczas oglądania filmu podawany jest na wzmacniacz i kolumny. Oczywiście im większy i nowocześniejszy jest telewizor, tym większy komfort oglądania filmów, szczególnie z cyfrowego źródła jakim jest DVD. Zalecany jest telewizor wykonany w technologii 100 Hz, o przekątnej obrazu przynajmniej 28 cali, panoramiczny, o proporcjach ekranu 16:9. W bardzo drogich systemach kina domowego proponuje się telewizor plazmowy o dużych wymiarach i płaskim, mającym zaledwie kilka centymetrów grubości ekranem, łatwym do powieszenia na ścianie jak obraz. Duży format obrazu zapewni nam także projektor wizyjny.
Źródła obrazu i wielokanałowego dźwięku

1. Programy telewizyjne.
Jeżeli posiadamy telewizor z dekoderem sygnału stereofonicznego to możemy oglądać film w systemie dźwięku przestrzennego wyciszając głośnik telewizora i przełączając dźwięk na wzmacniacz czy amplitune. Skokową poprawę jakości tak obrazu jak i dźwięku uzyskamy, gdy popularna stanie się telewizja cyfrowa.

2. Tuner satelitarny (stereofoniczny).
Większość stacji nadaje w analogowym systemie stereofonicznym, który pozwala na przesyłanie dźwięku przestrzennego zakodowanego w starszym systemie Dolby Pro Logic. Programy nadawane cyfrowo i odbierane na tunerze cyfrowym pozwolą nam na uzyskanie dźwięku o jakości cyfrowej

3. Magnetowid stereofoniczny.
Jest analogowym źródłem sygnału, tak jak większość programów telewizyjnych. Dźwięk przestrzenny zapisany jest na analogowej ścieżce dźwiękowej i dekodowany we wzmacniaczu naszego systemu na 4 kanały (a nie na 5 jak w systemie cyfrowym). Żeby cieszyć się dźwiękiem przestrzennym kaseta musi być nagrana w tym systemie.

4. Odtwarzacz DVD.
Tak obraz jak i dźwięk zapisany jest na płycie z wyglądu podobnej do płyty kompaktowej, całkowicie cyfrowo. Płyta ta posiada jednak wielokrotnie większą pojemność (nawet do 17 GB danych przy dwuwarstwowym i dwustronnym sposobie zapisu) niż płyta kompaktowa (0.65 GB). Umożliwia to zapisanie od 135 minut filmu z dźwiękiem wielokanałowym (płyta jednostronna 4.7 GB), do 8 godzin (17 GB, wykorzystane obie strony płyty, dwie warstwy nagrania na każdej stronie). Film nagrany na płycie DVD ma rozdzielczość ponad 500 linii (na taśmie VHS 240 linii) a dźwięk zapisany jest cyfrowo na 6 niezależnych kanałach - 5 pełno zakresowych i 1 subniskotonowym. Najbardziej rozpowszechnionym systemem kodowania dźwięku jest Dolby AC-3, zwany często Dolby Digital 5.1. i DTS. Przewidziany początkowo jako europejski, MPEG-2 Multichannel nie przyjął się w wytwórniach filmowych. Film nagrany na płycie DVD posiada oryginalną ścieżkę dźwiękową i możliwość wyświetlania napisów w 32 językach. Zaletą zapisu na płycie DVD jest możliwość szybkiego przechodzenia do kolejnych scen filmu, doskonała stop klatka, różne dodatki i informacje o filmie, aktorach itp. Przewiduje się możliwość wyboru przez widza różnych wątków, jeśli producent nagra taką wersję. Odtwarzacz DVD jest jednocześnie dobrej klasy odtwarzaczem kompaktowym, możemy więc używać go do słuchania muzyki. Płyty z muzyką, nagrane w systemie dźwięku przestrzennego, nie wywołują szczególnego entuzjazmu wśród melomanów i audiofilów. Następcą starzejącego się formatu CD są DVD-Audio i SACD, w którym nagrania mogą być dokonywane tak stereofonicznie jak i w systemie wielokanałowym, z kompresją lub bez kompresji sygnału.

Jakie głośniki?

Głośniki to jeden z ważniejszych elementów zestawu. Od nich bowiem zależy jakość słuchanej muzyki, wyrazistość dialogów, tworzenie atmosfery filmu, oddanie jego energii i tempa. Głośników powinno być 5 i szósty subwoofer. Ważne jest, aby kolumny przednie i głośnik centralny były jednego producenta i tej samej klasy, aby uniknąć zmiany charakteru dźwięku podczas przechodzenia dźwięku przez kolejne kolumny. Głośnik centralny powinien być ekranowany, aby pole magnetyczne nie wpływało na ekran telewizora. Normy THX przewidują użycie jako tylnych, głośników o charakterystyce dipolowej, a głośniki przednie, łącznie z centralnym powinny posiadać po trzy głośniki wysokotonowe, umieszczone pionowo jeden nad drugim. Ma to na celu zawężenie charakterystyki promieniowania w kierunku pionowym, co pozwala lepiej kontrolować pole dźwiękowe. Ponieważ normy THX przewidują iż sygnał niskotonowy do 80 Hz jest odfiltrowywany i podawany na subwoofer, wszystkie głośniki systemu mogą być mniejszej mocy, podstawkowe.

A co dalej?

Firmy ciągle udoskonalają swoje produkty, wprowadzają nowe technologie tak, by uzyskane efekty były coraz doskonalsze. Jaki system będzie za kilka lat - trudno dzisiaj wyrokować. Jedno jest pewne - będzie doskonalszy niż dziś.

Bibliografia:
*http://pl.wikipedia.org/wiki/Kino_domowe
*http://www.republika.pl/audioton/jakie-elementy.html