Ściąga z geografi Polski

Rzeźba terenu PL przed zlodowaceniem-Sudety,Karpaty,G.Świętokrzyskie,Pas Wyżyn,brak wzniesień morenowych,południowa część Bałtyku była londem,inny układ sieci rzecznej,w centralnej PL duże jezioro. Zlodowacenia obszaru PL-a)zlodowacenie podlaskie(rozpoczęło się ok.950 tys. lat temu)b)zlodowacenie krakowskie(objęło prawie całą PL,zatrzymało się na Karpatach i Sudetach,miejscami w górach(Tatry,Karkonosze,Babia Góra)Powstały lodowce górskie,które tworzyły się także w czasie następnych zlodowaceń.c)zlodowacenie środkowopolskie(objęło obszar po Sudety i pas wyżyn)d)zlodowacenie bałtyckie(objęło obszar pojezierzy.Zakończyło się ok.10 tys. lat temu).Przekształcenia peryglacjalne-są to procesy zachodzące na przedpolu lądolodu polegające na intensywnym wietrzeniu mrozowym.Na powstawaniu lessu i gołoboży. Podział PL ze względu na przekształcenie rzeźby terenu przez lądolud:a)obszar młodo glacjalny(ostatnie zlodowacenie-Mazury),b)obszar staro glacjalny(nizina Mazowiecka),c)obszar nie przekształcony przez lądolód(niższe pasma w Karpatach i Sudetach).


Gleby-w Polsce graniczą ze sobą trzy strefy glebowe-gleb bielicowych i płowych,brunatnych oraz czarnoziemów.Kompleksy gleb bielicowych i brunatnych zajmują 82% powierzchni kraju,podczas gdy czarnoziemy stepowe nie więcej jak 1%.Pozostałe 17% powierzchni zajmują gleby wielostrefowe,w tym:gleby bagienne,mady,czarne ziemie,rędziny.Warunki glebowe w Polsce można uznać za średnio sprzyjające.Niemal we wszystkich regionach Polski występują gleby bielicowe.Gleby dobre układają się natomiast w dwa wyraźne pasy:1)biegnący południkowo-od Wrocławia,przez wschodnią Wielkopolskę,Kujawy i dolinę dolnej Wisły,aż do Żuław Wiślanych i Warmii.Czarnoziemy stepowe na lessach-są to gleby bardzo żyzne.Gleby brunatne na lessach.Gleby brunatne na glinach i iłach.Gleby brunatne terenów górskich.Mady-uznane są za gleby żyzne,ich przygotowanie pod uprawy jest jednak skomplikowane i pracochłonne.Rędziny-są glebami żyznymi.Czarne ziemie.


Morze Bałtyckie-tworzyło się w poszczególnych glacjałach w plejstocenie,zostało ostatecznie uformowane po cofnięciu się czasz lodowych i uspokojeniu pionowych ruchów izostatycznych.Bałtyk jest małym szelfowym morzem śródziemnym,zajmującym powierzchnię 385 tys.km.Wyróżnia się w nim trzy baseny:Bornholmski,Gotlandzki i Botnicki.Średnia głębokość morza wynosi 56 m,zaś maksymalna 459 m.Bałtyk ma dobrze rozwiniętą linię brzegową,co sprzyja zakładaniu portów.Żeglugę utrudnia zamarzanie jego zatok oraz występowanie wzdłuż wybrzeży Skandynawii tysięcy szkierów.Bałtyk jest morzem słabo zasolonym.Zasolenie zmienia się w poszczególnych porach roku.Fale na Bałtyku nie przekraczają 3 metrów.Różniece poziomu wód związane z pływami wynoszą od 60 cm do 1-10 cm.Prądy morskie mają tu charakter lokalny.Życie organiczne w Bałtyku jest gatunkowo ubogie.Baza surowców mineralnych jest skromna.Gospodarcze znaczenie Bałtyku sprowadza się do transportu,rybołówstwa oraz rekreacji.







Klimat-wschód(Suwałki)-dominacja wpływów kontynentalnych,wyższe od średniej krajowej amplitudy temperatury,stosunkowo małe opady,wczesne i długie lato z dużą ilością dni słonecznych,długa zima z twałą pokrywą śnieżną(80-100 dni).zachód(Wrocław)-dominacja wpływów oceanicznych,duża ilość opadów,wyższa średnia tem.roczna i mniejsze od średniej krajowej amplitudy temperatury,a także wczesna i długa wiosna,długie lato oraz krótka i łagodna zima z krótkotrwałą pokrywą śnieżną(50-60 dni).północ-dominacja wpływów Bałtyku,duża ilość dni pochmurnych i zwiększone opady,stosunkowo małe amplitudy tem.-zwiększają się wraz z przechodzeniem w głąb lądu,krótkie lato,krótka zima(która wydłuża się wmiarę przchodzenia na wschód).południe-dominacja wpływów oceanicznych na zachodzie i kontynentalnych na wschodzie,modyfikowanych przez wpływy gór,niskie średnie tem.,zwiększone opady,duże zróżnicowanie warunków klimatycznych w zależności od wysokości i ekspozycji stoków.centrum-klimat o cechach pośrednich-brak dominacji określonych mas powietrza,bardzo małe opady,zbliżone do średniej krajowej amplitudy tem.


Surowce-1.węgiel kamienny-karbon-górnośląskie zagłębie węglowe,Rybnicki okręg węglowy,lubelskie zagłębie węglowe,zagłębie dolnośląskie.2.węgiel brunatny-trzeciorzęd-Bełchatowskie zagłębie,Turoszowskie,Konińskie.3.ropa naftowa-trzeciorzęd-Karpaty,przdłuże Karpat.perm-Pomoże Zach.,okolice Krosna Odrzańskiego,dno Bałtyku na Płn.od przylądka Rozewie.4.Gaz ziemny-trzeciorzęd,perm-okolice Przemyśla,Lubaczowa,Jarosławia,okolice Krosna Odrzańskiego,okolice Ostrowa Wlk.5.Uran-karbon-Kowary,Rudki.6.Rudy żelaza-prekambr-pojezierze Suwalskie,Jura-okolice Częstochowy i Łęczycy,kreda i jura-rejon Świętokrzyski,Końskie,Starachowice.7.Nikiel-trzeciorzęd-dolny śląsk,okolice Szklar.8.Miedź-perm-Legnico-głogowski okręg miedziowy,okolice Bolesławca i Złoto Ryji.9.Cynk i ołów-trias-okolice Bytomia,Olkusza,Chrzanowa.10.srebro-perm-Legnicko Głogowski okrąg miedziowy.11.złoto-prekambr,paleozoik,kenozoik-Sudety.12.Siarka-trzeciorzęd-okolice Tarnobrzega,Grzybowa,Łubaczowa.13.sól kamienna i sole potasowe-perm-Kujawy,trzeciorzęd-Wieliczka,Bochnia.14.fosforyty-Kreda-okolice Annopola.15.bar-karbon-Sudety.16.gips-trzeciorzęd-niecka Nidziańska.


Środowisko geog.-Słowiński PN-krajobraz nizinny nadmorski wydmowy i jeziorno-bagienny,rzeźba-wydmy,wody podziemne-głeboko(wydmy),płytko(jeziorne fragmenty),gleby-pruchnica,inicjalna,bagienna,roślinność poten. i rzecz.-trawy,bór sosnowy,roślinność wydmowa,bagienna.Żuławy-krajobraz nizinny nadmorski deltowy,rzeźba-płaska równina,wody podziemne-płytko,gleby-mady,roślinność pot.-lasy łęgowe,rzecz.-roślinność uprawna.Pojezierz Suwalskie-krajobraz nizinny młodoglacjalny,rzeźba-jeziora,moreny,sandry,kemy,łazowiska,wody podziemne-różna głębokość,gleby-brunatne,płowe na północy,bielicowe na południu.roślinność pot.-lasy liściaste mieszane,rzecz.-roślinność uprawna,lasy o zmienionym składzie gatunkowym.Nizina Mazowiecka-krajobraz nizinny staroglacjalny,rzeźba-brak jezior,słabo zachowane formy polodowcowe,reszta jak wyżej.Biebrzański PN-krajobraz doliny i równiny akumulacyjne,rzeźba-płaskodenna dolina,wody podziemne-płytko,gleby-bagienne,roślinność pot.-łegi,olsy,sosny.