Stereotypy kobiecości w literaturze i sztuce różnych, odległych czasowo epok. Rozważ problem na wybranych przykładach.

Wstęp:
Stereotypy kobiecości.
Stereotyp to „obraz w glowie ludzkiej”. W jezyku potocznym funkcjonuja konwencjonalne wyobrazenia dotyczace narodowosci czy plci. Blondynki nie grzesza inteligencja a prawdziwi mezczyzni nie maja pojecia o gotowaniu. Sa to dosc popularne stereotypy w naszej kulturze. Po co są stereotypy? Pozwalają ocenić i zrozumieć otaczającą nas rzeczywistość. Pokazują zmiany, jakie zaszły w świecie lub ich brak.Prezentuja dobre i złe cechy typowych postaw.Stereotypy kobiecości nieznacznie zmieniały sie na przestrzeni wieków zawsze jednak zachowując swą pierwotną formę.W poniższych argumentach postaram się przedstawić jak to wyglądało na przestrzeni antyku oraz czasów współczesnych czyli XX wiek.


1)
Kobieta, w dzielach grecko-rzymskich byla przedstawiana jako tak samo inteligentna, rozwinieta jak mezczyzna. Kobiety swa walecznoscia i oddaniem nieraz zaskakiwaly, w pozytywnym znaczeniu. Motyw kobiety postaram sie przedstawic przedewszystkim za pomoca „Mitologii greckiej”, w której jest najwiecej takich przykladów, najczesciej te kobiety to nie sa tytulowe bohaterki, ale zony i matki, których roli nie mozna pominac. W utworach grecko-rzymskich sa dwie plaszczyzny, bogów i ludzi. Swoim zachowaniem nie róznia sie oni za bardzo od siebie, bogowie wydawaloby sie, ze powinni byc wzorem dla ludzi, dawac im dobry przyklad, a niestety sa tak samo msciwi, zawistni i podli!
W mitach kobieta stworzona zostala przez boga, Zeusa i na podobienstwo boginek. Pomocnice Zeusa sprawily, ze Pandora stala sie kuszaco piekna: Afrodyta rozswietlila jej twarz zniewalajacym czarem, a Peito, Charyty i Hory przyozdobily ja zlotymi lancuchami, oraz upiekszyly jej glowe kwiatami. Hermes zas obdarzyl ja podstepem i zdradliwoscia. Zeus zeslal Pandore na ziemie, do ludzi razem z wieloma nieszczesciami, chorobami, epidemiami, i innymi „darami od bogów”, których celem bylo utrapienie smiertelników. Tak mitologia opisuje stworzenie kobiety - sprowadzila na ludzkosc nieszczescia, byla podstepna i zdradliwa. W mitach Greków i Rzymian i przede wszystkim w utworach Homera mozemy znalezc wiele innych opisów kobiet. Glównie pozytywnych. W starozytnej literaturze znajdujemy wiele boginek, a takze smiertelniczek: Atene, Afrodyte, Artemide, Helene, Bryzeide, a takze znana z Odysei Homera Nauzykae. Homer przedstawia Nauzykae jako „wielka pania”, szlachetna i godna, o pieknej, olsniewajacej urodzie. Nauzykaa kochala Odyseusza, a mimo to wypuscila go do jego zony nie chcac niszczyc ich zwiazku. Poprosila tylko Odyseusza aby o niej pamietal i dala mu wolna droge. Nauzykaa stala sie jedna z najbardziej znanych i lubianych kobiet antycznych.


Główna rola kobiety jest macierzyństwo i bardzo często właśnie była przedstawiana jako kochająca matka. Rea córka Uranosa i Gai,siostra i malzonka, Kronosa. Rae bardzo kochala swoje dzieci, niestety jej maz wszystkie polykal. Gaja podpowiedziala swej córce, by ta, jesli chce uratowac Zeusa, musi zamiast dziecka dac mu kamien owiniety w pieluszki. Rea mimo leku przed mezem, tak zrobila, poniewaz bardzo kochala swoje dzieci.Przykład ten obrazuje miłośc matek do swych dzieci które są gotowe narazic nawet własne życie za bezpieczeństwo dla własnych pociech.

Niobe, córka Tantala, zona Amfiona miala sie za lepsza od bogini Latony, poniewaz posiadala czternascioro dzieci. Wywyzszanie sie kobiety potwornie zezloscilo boginie. Wezwala swoje dzieci Apolla i Artemide i rozkazala im udac sie na ziemie aby zabily pociechy Niobe. Kobieta zalamana wyrzadzoną jej krzywdą, udala sie do domu rodzinnego, gdzie Zeus w odruchu litosci zamienil ją w skale, legenda glosi, ze kamien nadal roni lzy. W opowiesci tej mamy przedstawiony motyw dumnej, pysznej matki - Niobe, która poprzez swoja pyche i wywyzszanie sie doprowadzila do smierci dzieci, a co za tym idzie ogromnego, nigdy nieskonczonego zalu. Nieskonczonego poniewaz jej posag nadal roni lzy. Oraz motyw zazdrosnej matki - Latony, która to jest tak zazdrosna i zla, ze zabija wszystkie dzieci Niobe.

Demeter, córka Kronosa i Rei. Bóstwo ziemi uprawnej. W poszukiwaniu swojej córki Persefony przemierzala caly swiat. Gry dowiedziala sie, kto jest sprawca porwania, odmówila spelniania swoich boskich obowiazków na ziemi i spowodowala calkowite zaburzenie porzadku swiata. Niestety zwrócenie córki okazalo sie niemozliwe, poniewaz zjadla ona ziarno granatu, co spowodowalo uwiazanie jej na wzgórzu Tartar. Persefona zostala porwana przez Hadesa i stala sie pania swiata zmarlych. Zgodnie z wyrokiem Zeusa Persefona spedzala dwie trzecie roku wstepujac na niebo z matka a jedna trzecia czesc roku w podziemiu. W ten sposób powstaly pory roku. Tym razem jest przedstawiona matka pograzona w zalu, która odnosi jako takie zwyciestwo.

Kolejna postacia kobieca, o której chce powiedzieć jest Ariadna. Uwolnila od smierci swojego ukochanego Tezeusza, mial on za zadanie zabic Minotaura. Niestety syn króla kraty Minosa mieszkal w labiryncie zbudowanym przez Dedala. Niejeden smialek zginal w labiryncie zanim jeszcze udalo mu sie dostac do Minotaura. Ariadna dala Tezeuszowi klebek nici, który mial rozwijac za soba, aby potem wydostac sie z labiryntu. Udalo mu sie i po wyjsciu zabral ze soba do Aten, ale na miejscu zakochal sie w jej siostrze Fedrze. Dzieki swojemu czynowi, Ariadna zostala zapamietana do dzisiaj, a zwiazek frazeologiczny „nić Ariadny” wciaz funkcjonuje w zyciu codziennym.

Dejanira byla córką króla Kalydonu i zona Heraklesa. Jednym z jego zadan bylo uprowadzenie cerbera, heros w podziemiu spotkal Melegara,który poprosil go, by poslubil jego siostre Dejanire. Dostala ona od Nessosa tuz przed smiercia lek zrobiony z jego krwi,mówiac jej,ze zapewni on jej wiernosc Heraklesa. Gdy ten zakochal sie w Iole,Dejanira dala mu szate nasaczona lekiem. Po zalozeniu szaty Herakles spalil sie w wielkich meczarniach na górze Ojta. Dejanira z rozpaczy odebrala sobie zycie. Zwiazek frazeologiczny
„szata Dejaniry” równiez przetrwal do dzisiaj.

Ostatnia kobieta bedzie Pandora, stworzona z gliny przez Hefajstosa, a zycie dala jej Atena. W posagu dostala gliniana beczulke , w której byly zamkniete wszystkie plagi choroby i nieszczescia ,której nie wolno bylo jej otwierac. Z ciekawosci wraz z mezem Hermesem otworzyla naczynie i wypuscila na swiat plagi, które gnebia ludzkosc.

Wieksza czesc literatury grecko-rzymskiej wykorzystuje kobiety by ukazac slabosci ludzi.


2)
Kobiety naszych czasów - jakie sa? Literatura XX wieku opisuje kobiety w bardzo rózny sposób. Dzisiejsze kobiety sa zalotne, strojne, zadbane, ale tez czesto skromne. Mezczyzni dbaja o nie i zajmuja sie nimi. Znajdujemy wiele opisów dzisiejszych kobiet. Kobiety we wspólczesnej literaturze sa przedstawione w dobrym swietle. Czesto sa wywyzszane. Nie sa tak jak w starozytnosci osadzane o katastrofy i nieszczescia. Jakie sa dzisiejsze kobiety mozemy sie dowiedziec m.in. z wywiadu z Izabella Scorupco - odtwórczynia roli Heleny w filmie J. Hoffmana „Ogniem i mieczem”, znana i lubiana nie tylko w Polsce kobieta. Aktorka jest przede wszystkim bardzo skromna. Nie uwaza siebie za kogos wielkiego. Mówi o sobie, ze jest normalna i zwyczajna osoba. Uwaza, ze jej rola w filmie jest bardzo niewielka i malo wazna. Izabella Scorupco ma duzo samokrytyki, nie mysli o sobie, ze jest piekna. Inna jej cecha jest jak sama mówi - romantycznosc. Najbardziej przypadla jej do gustu scena kiedy spotyka sie ze Skrzetuskim. W wywiadzie tym Izabella Scorupco przedstawiona jest jako osoba pozytywna, o bardzo wielu dobrych cechach. Podobnie przedstawiona jest starsza kobieta we fragmencie ksiazki „Europa w rodzinie”. Kobieta jest: nienaganna, dyskretna, zawsze zadbana, a takze bardzo religijna. Posiada duze doswiadczenie, oraz wlasciwe poglady na wiele spraw. Jednak róznice miedzy pogladami babci, a o wiele mlodszych dziewczyn, sa bardzo duze i babcia traktowana jest przez swoje wnuczki jako zacofana i staroswiecka. Ukazuje to jak szybko zmieniaja sie poglady i opinie wraz z uplywem czasu. Dobre intencje i checi babci zostaja jednak docenione za pózno. Dopiero po jej smierci pozostala ona w pamieci wnuczek jako osoba dobra i opiekuncza.
Psychika kobiety została bardzo dobrze zobrazowana w książce Paula Coelho pt. "Weronika postanawia umrzeć" jak i w "Na brzegu rzeki Piedry usiadłam i płakałam" w pierwszej z główna bohaterka-Weronika przedstawiona jest jako młoda kobieta znudzona zwykłym, szarym, codziennym życiem do tego stopnia że postanawia odebrać sobie życie przez przedawkowanie tabletek nasennych. Na szczęście próba samobójcza nie odniosła skutku i kobieta została zamknięta w zakładzie psychiatrycznym. Dopiero tam po spędzeniu tygodnia jak wariat i sama żyjąc jak wariatka zrozumiała co w życiu jest ważne i jakie jest ono piekne. po tygodniu weronika ucieka na wolność wraz ze swoim przyjacielem. Weronika uczy sie na nowo zycia, poznaje siebie samą, zmartwychwstaje. Weronika chce żyć inaczej...

Kazdy czlowiek jest inny a jednak stereotyp kobiety funkcjonuje bo zostal utrwalony wedlug tradycji na niepelnej i nieprawdziwej wiedzy. Czesto takie myslenie zwodzi nas na manowce. Trzeba na wlasnej skórze doswiadczyc i przekonac sie kim jest dana osoba a nie zdawac sie na łaske i niełaske stereotypów. Podswiadomie budujemy opinie o kims patrzac jak sie ubiera i jaki ma kolor wlosów. No wlasnie czy wszystkie blondynki sa glupie a panie pracujace w biurach nudne?
Dotychczas ulozono wiele dowcipów o plowowlosych kobietach. Autorzy tych kawalów nie znaja litosci. Przedstawiaja blondynki w takim swietle, ze mozna uwierzyc na chwile iz naprawde nie mysla. Fakt ten potwierdza Pamela Anderson czy Brtiney Spears. Intelekt nie jest ich mocna strona. Wszystko to co osiagnely zawdzieczaja urodzie i sztabom stylistów pracujacych na ich sukces. Rzadko kiedy same odpowiadaja na pytania, a na wywiady wysylaja swoich rzeczników. Na wszystkich zdjeciach slodko sie usmiechaja a ich ulubionym kolorem jest slodki róz. Jednak zaprzeczeniem tego stereotypu jest Monika Olejnik. Odbiega ona od tego szablonowego myslenia i wpedza w kompleksy niejedna brunetke. Dobrze wie czego chce i osiaga wspaniale efekty. Kolor wlosów nie decyduje o naszym intelekcie ani o stanie umysly. Niezaleznie od koloru czupryny kobiety tlumnie atakuja uniwersytety i koncza je równie z dobrymi wynikami jak mezczyzni.

A kiedy juz skoncza nauke wychodza za maz i pracuja w domu. STOP. To kolejny stereotyp który mija sie z prawda. Kobiety zamkniete na cztery spusty w domach, gdzie gotowaly posilki i wychowywaly dzieci juz dawno wyszly na ulice. Kury domowe najczesciej przedstawiaja polskie telenowele m.in. Klan czy Plebania. Przewiazany w pasie fartuszek i nieuczesane wlosy to wizytówka kobiety pracujacej w domu. Jednak takie myslenie przechodzi powoli do przeszlosci. Przykladem kobiety, która osiagnela w zyciu zawodowym duze sukces moze byc niedawno zmarla Anna Lindth czy Jolanta Pienkowska. Obie panie na pewno od czasu do czasu gotuja ale nie sa uwiezione na kilka godzin w kuchni. Aktywnie uczestnicza w zyciu spolecznym i sa przykladem dla mlodych dziewczat. Ich trudna i ciezka praca sprawily, ze sa teraz autorytetami dla wielu kobiet chcacych osiagnac podobny sukces.

Kobieta to symbol piekna. Kobieta powinna miec zadbane wlosy, szczupla sylwetke i szczery usmiech. Najgorzej jest wlasnie z sylwetka. Powszechnie wiadomo, ze wysoka, smukla dziewczyna o wymiarach modelki ma wieksze powodzenie u mezczyzn. Jednak nie wszystkie przedstawicielki plci pieknej obdarzone sa idealnymi wymiarami, dlatego od najmlodszych lat juz, w stadium nastolatki staraja sie rzucic zbedne kilogramy i stosuja drakonskie diety. Wiele kobiet zapada na powazne choroby zwiazane z odchudzaniem. Te najczesciej spotykane to anoreksja i bulimia. Ale przeciez nie wszystkie przypadki musza konczyc sie tak drastycznie i bolesnie. Stereotyp odchudzania polega na mniej wiecej na tym, iz wedlug mezczyzn nie ma kobiety, która by sie stosowala diety-cud. Przykladem niewolnic podlegajacych wymogom tych rygorystycznych wymiarów sa modelki stosujace bardzo nisko kaloryczne diety. Np. jedna z slynnych wokalistek Boyonce Knowles zjada na sniadanie dwa plasterki pomidora i osiem kawalków ogórka. Wiele osób nie wierzy w to, jednoczescie zazdroszcza jej jednak wspanialej figury. Przeciwienstwem panienek, które tymi radykalnymi zasadami odzywiaja sie sa tzn. herszt-baby. Typowa przedstawicielka tego klanu jest Agata Wróbel, nasza mistrzyni olimpijska w podnoszeniu ciezarów. Ma troche wiecej kilogramów niz przecietna Polka, jednak czyni z tego wielki atut i nie przeraza jej patrzenie w lustro na wlasne odbicie. Je za dwóch i na dodatek zarabia za to pieniadze wcale nie mniejsze niz te chudzielce z wybiegów.
Majac wolny wybór kazda wybierze dla siebie lepiej.



Zakończenie :
Podsumowujac szablonowe myslenie nie sprawdza sie ani troche. Nie powinnismy zwracac uwagi na ubranie jakie kto nosi i klasyfikowac wedlug tego ludzi. To jest bledne myslenie. A zeby poznac kogos naprawde i przekonac sie jaka jest osoba trzeba poznac ja "od srodka" tzn. spedzic z nia dosc dlugo czasu aby stwierdzic czy mozna ja do któregokolwiek stereotypu przypisac.

Kobiety w związku ze zmianą warunków historycznych i zyciowych, takze w związku ze zmianą strojów, prubója zmienić swoją osobowośc, swoją expresje.
Szyborska: nic dwa razy sie nie zdarza, Prtret kobiecy...
Psychika kobiety pozostaje od wieków niezmienna i jako najważniejszy element natury kobiecej ma istotny wpływ na stereotyp kobiecości, który mimo upływu czasu nie ulega wielu zmianą, ma wiec wymiar uniwersalny.


Od razu zaznaczam ze praca nie jest najlepsza i jest w niej kilka błędów oraz niedociągnięć. Może mimo tego komuś sie przyda. Pozdrawiam. Ssijcie ;)