Neoklasyczna teoria cen: A. Marshall. Teoria równowagi rynku, teoria popytu.

Centralną część doktryny ekonomicznej Marshalla zajmuje jego teoria popytu, podaży i równowagi, będąca w znacznej mierze syntezą dorobku ekonomii klasycznej i koncepcji szkół kierunku marginalistycznego. Twórcy ekonomii klasycznej przyznawali pierwszeństwo podaży; Menger i Walras eksponowali role popytu, a Jevons nawet uznał wartość wymienną za całkowicie zależną od popytu. Marshall znalazł wyjście kompromisowe, wskazując na współzależność popytu, podaży i ceny.
Prawo popytu głosi, że im większa jest ilość towaru, zaoferowana na sprzedaż, tym mniejsza jest cena, po jakiej znajdzie się nabywców. Jeszcze prościej można powiedzieć, że popyt wzrasta ze zniżką ceny i spada z jej wzrostem. Marshall wprowadził do ekonomii ważne pojęcie elastyczności popytu. Tłumaczy ono reakcję nabywców na zmiany cen różnych rodzajów dóbr i reakcję samej ceny na zmiany w popycie efektywnym.
W ramach teorii popytu mieści się interesująca koncepcja renty konsumenta. Marshall twierdził, że konsument czerpie korzyści w warunkach wolnego rynku. Bieżącą cenę rynkową wyznacza konsument krańcowy, jeśli więc inny konsument jest skłonny zapłacić ceną wyższą, to ta nadwyżka ceny przynosi mu szczególną rentę. Oszacowanie wysokości tej renty jest bardzo trudne, ma ona bowiem raczej subiektywny niż obiektywny charakter. Rozważania nad rentą konsumenta doprowadziły Marshalla i niektórych jego uczniów do wniosków natury społeczno-gospodarczej. Wysokość renty konsumenta zależy od wielkości jego dochodu. Krańcowe jednostki dochodu osób bogatych mają słaby wpływ na masę renty w całym społeczeństwie. Inaczej jest w przypadku jednostek biedniejszych, z reguły liczniejszych i uzyskujących relatywnie wyższe zadowolenie ze swoich krańcowych dochodów. Polityka progresywnego opodatkowania dochodów i pomocy biednym rodzinom pozwoliłaby poprawić położenie masy ludności niewielkim kosztem warstwy bogaczy. Teoria i prawo podaży zawierają kilka istotnych twierdzeń na temat kosztów produkcji i wynagrodzenia tzw. czynników produkcji, a więc i podziału dochodu. Marshall wprowadził, oprócz tradycyjnych trzech czynników produkcji, czwarty - organizacji, podążając śladem Say'a, który tak wysoko cenił rolę przedsiębiorcy w procesie produkcji. W czasach wiktoriańskich znaczenie kwalifikacji, talentu i zmysłu kierowniczego wielkich biznesmenów było czymś oczywistym. Posiadanie takich przymiotów usprawiedliwiało uzyskiwanie dodatkowego dochodu i quasi-renty. Marshall przyjmował prawo zmniejszającej się wydajności czynników naturalnych, ale jednocześnie wprowadzał prawo zwiększającej się wydajności czynników związanych z człowiekiem, a więc takich, jak praca, kapitał i organizacja. Oznaczało to, iż zwiększenie nakładu kapitału i pracy prowadzi zwykle do ulepszenia organizacji, która ze swej strony zwiększa wydajność pracy i kapitału. Teoria równowagi rynkowej Równowagę rozpatrywał Marshall w ramach czterech okresów. Siły naruszające i przywracające równowagę na rynku działają dość odmiennie w zależności od rozpatrywanego okresu. Krótki okres charakteryzują stała podaż i wysoce zmienny popyt, a krańcowa cena popytu wyznacza bieżącą cenę rynkową. W drugim okresie wzrasta rola podaży i kosztów produkcji, ale aparat wytwórczy pozostaje taki sam. Natomiast w okresie trzecim - długim - główną rolę przejmują podaż i procesy inwestycyjne. Cena musi teraz pokryć koszty stałe i zmienne, nazywa się ją normalną ceną długookresową.
Teoria podziału dochodów i wynagrodzenia czynników produkcji silnie jest powiązana z koncepcjami czterech okresów i zasadą współzależności samych czynników, ich substytucyjności, jak również zależy - ze strony formalnej - od kształtu krzywych popytu i podaży. Nad koncepcją quasi-renty szeroko dyskutowano w środowisku teoretyków i ostatecznie uznano ją za próbę uzasadnienia wynagrodzenia każdego zasobu czynnika produkcyjnego niepowiększalnego w krótkim okresie. Z tym zagadnieniem wiązał się także problem kształtowania się cen rynkowych i cen czynników produkcji. Chodziło o przyczynę sprawczą - czy to krańcowe wartości czynnika determinują cenę, czy też odwrotnie, cena determinuje wartość czynników. Marshall wskazywał na dualny charakter zagadnienia, a mianowicie, że w krótkim okresie aktualne renty, płace, stopy procentowe i stopy zysku są zdeterminowane cenami, natomiast w długim okresie jest odwrotnie - to płace, zyski i renty określają ceny. Marshall postulował politykę stabilizacji gospodarczej, w drodze regulacji obciążeń podatkowych i świadczenia pomocy warstwom ubogim oraz działań na rzecz stabilizacji ogólnego poziomu cen