Papierosy

W dymie tytoniowym znajduje się ponad 4000 różnych substancji, wiele o działaniu toksycznym, mutagennym (uszkadzającym DNA), taratogennym (uszkadzającym płód), kancerogennym (powodującym rozwój nowotworów). Substancje te znajdują się w dwóch frakcjach dymu: gazowej oraz cząsteczkowej zawieszonej w wodzie tworzącej tzw. ciała smołowate. Niektóre z nich działają jedynie miejscowo w jamie ustnej, drogach oddechowych podczas gdy inne po wchłonięciu do układu krążenia wywierają działanie na większość tkanek i organów człowieka. Do najważniejszych składników dymu tytoniowego należą:
Nikotyna
Jest to alkaloid przyswajany jedynie w 10% przez organizm człowieka, szybko metabolizowany i usuwany przez nerki, który wywołuje biologiczne uzależnienie u osób mających z nim kontakt. Palenie papierosów pozwala na wchłonięcie 0,05- 0,15 mg nikotyny podczas jednego zaciągnięcia, daje to 1- 2 mg po wypaleniu jednego papierosa. Podana dożylnie dawka nikotyny zawarta w jednym papierosie może zabić dorosłego człowieka. Ma ona krótki czas połowicznego rozpadu- w mózgu wynosi on ok. 5 minut. Nikotyna działa na wszystkie narządy naszego ciała w szczególności na:
• ośrodkowy układ nerwowy - działanie za pośrednictwem takich neuroprzekaźników jak acetylocholina, noradrenalina, serotonina, dopamina powoduje w zależności od stężenia albo pobudzenie (płytkie zaciąganie) albo uspokojenie (głębokie zaciąganie) co stanowi mechanizm uzależnienia biologicznego od nikotyny. Bardzo wysokie stężenie nikotyny blokuje przewodzenie impulsów w układzie nerwowym.
• układ krążęnia - przyspieszenie czynności pracy serca, wzrost ciśnienia tętniczego krwi, skurcz naczyń obwodowych.
• układ oddechowy - zwiększenie głębokości i częstości oddechów. Dawki śmiertelne porażają ośrodek oddechowy w rdzeniu przedłużonym.
układ pokarmowy - małe dawki pobudzają perystaltykę jelit a wyższe opóźniają perystaltykę powodując zwolnienie opróżniania żołądka co przedłuża uczucie sytości po jedzeniu.
Substancje smołowate (rakotwórcze)
Substancje te podrażniają tkankę płuc i mogą prowadzić do przewlekłych stanów zapalnych oraz nowotworów. Dym tytoniowy inicjuje oraz pobudza rozwój nowotworów, zawiera około 60 substancji rakotwórczych lub współrakotwórczych, które znajdują się zarówno w głównym strumieniu dymu jak i bocznym nierzadko w większym stężeniu, na który narażone są osoby niepalące. Do najważniejszych należą:
• węglowodory aromatyczne (np. benzopiren)
• nitrozaminy (np. N-nitrozonornikotyna)
• estry kwasów tłuszczowych
• metale ciężkie
• pierwiastki promieniotwórcze (np. kadm, polon)
• chlorek winylu


Substancje smołowate (rakotwórcze)
Substancje te podrażniają tkankę płuc i mogą prowadzić do przewlekłych stanów zapalnych oraz nowotworów. Dym tytoniowy inicjuje oraz pobudza rozwój nowotworów, zawiera około 60 substancji rakotwórczych lub współrakotwórczych, które znajdują się zarówno w głównym strumieniu dymu jak i bocznym nierzadko w większym stężeniu, na który narażone są osoby niepalące. Do najważniejszych należą:
• węglowodory aromatyczne (np. benzopiren)
• nitrozaminy (np. N-nitrozonornikotyna)
• estry kwasów tłuszczowych
• metale ciężkie
• pierwiastki promieniotwórcze (np. kadm, polon)
• chlorek winylu
Substancje drażniące
Są to substancje, które działają głównie w drogach oddechowych i w skład ich wchodzą:
• związki zwężające oskrzela i powodujące kaszel
• związki upośledzające ruch rzęsek w drogach oddechowych- zaburzają one funkcję samooczyszczającą oskrzeli i płuc doprowadzając do częstych infekcji.
• związki pobudzające wydzielanie śluzu- duże ilości śluzu mogą być przyczyną częściowego lub całkowitego zamknięcia oskrzeli .
Tlenek węgla
Stanowi od 1- 5% wdychanego gazu i jest wynikiem niecałkowitego spalania dymu tytoniowego. Gaz ten około 200 razy łatwiej wiąże się z hemoglobiną tworząc karboksyhemoglobinę, która nie przenosi tlenu obniżając w ten sposób stężenie hemoglobiny nawet o 15%. Tlenek węgla powoduje zmniejszenie tolerancji wysiłku, wzrost agregacji płytek krwi co może być związane z rozwojem miażdżycy, zmniejszenie wagi ciała dzieci matek palących.
Dym tytoniowy składa się z prawie 4.000 związków chemicznych, z tego ponad 40 to substancje rakotwórcze. Ich działanie nie jest ograniczone jedynie do palaczy tytoniu, ale także dotyczy wszystkich tych osób (mężczyzn, kobiet i dzieci), które przebywają w pomieszczeniach, gdzie występuje dym tytoniowy (tzw. \"palenie bierne\").


Warto wiedzieć, co palisz....
Zanim powstanie papieros, do tytoniu dodaje się wiele aromatów, a także substancji konserwujących, często o nieznanym, utajnionym przez producentów składzie chemicznym. Na przykład specjalne sole powodują, że papieros stale się tli, amoniak zmieniając pH biologicznie uaktywnia nikotynę, cukier i lukrecja poprawiają smak , a gliceryna dłużej zachowuje świeżość tytoniu. Tak chemicznie \"spreparowany\" papieros dostarcza palaczowi substancji, od której się uzależnia - nikotyny oraz 4.000 innych toksycznych związków chemicznych, w tym 40 substancji o działaniu rakotwórczym.
Wchłanianie dymu tytoniowego zachodzi głównie w układzie oddechowym, a także w przewodzie pokarmowym jako rezultat połykania m.in. śliny. Składniki dymu przenikają do krwiobiegu i są rozprowadzane po całym organizmie. Zły wpływ dymu tytoniowego obserwowany jest nie tylko w obrębie jamy ustnej czy płuc, ale także we wszystkich innych narządach, np. w pęcherzu moczowym, trzustce, narządach rodnych itp. Wykazano również zaburzenia funkcjonowania narządu wzroku, czy uszkodzenia formującego się płodu.