Monarchia Macedońska

MONARCHIA MACEDOŃSKA

Upadek niepodległej Grecji. W połowie IV w. p.n.e. podporządkował sobie część państw greckich król sąsiadującej z Grecją od północy Macedonii, Filip II (359 – 336 p.n.e.). Prócz Teb stawiały mu opór tylko Ateny, gdzie wspaniały mówca Demostenes poświęcił swój dar słowa mobilizowaniu współobywateli do obrony zagrożonej niepodległości. Jego słowa sprawiły, że połączone siły ateńsko – tebańskie zastąpiły drogę najeźdźcy. Ale Filip I pokonał je w bitwie pod Cheroneą (338 p.n.e.) i narzucił zwierzchnictwo całe Grecji. Po zwycięstwie obszedł się łaskawie z pokonanymi, pozostawiając miastom greckim wewnętrzną samodzielność. Ważniejsze punkty obsadził wojskiem macedońskim. Niebawem doprowadził do utworzenia wszechhelleńskiego związku pod własnym przewodnictwem....
Macedonia za Filipa II. Zamieszkujący ją lud nie był pochodzenia greckiego (choć spokrewniony z Grekami)w przeciwieństwie do rozbitej politycznie Grecji Macedonia była jednolitym państwem rządzonym przez króla, którego władza była dziedziczna. Filip II miał wielki talent polityczny i wojskowy. Rozszerzył znacznie granice państwa. Zamiarem Filipa było zjednoczenia całej Grecji i poprowadzenie Greków przeciwko Persom. Macedończycy uważali się za członków wspólnoty helleńskiej, Grecy jednak traktowali ich jak półbarbarzyńców i nigdy dobrowolnie nie uznaliby zwierzchności macedońskiej. Postanowili, więc zmontować sojusz antymacedoński, którego ośrodkiem były Ateny. Macedonia zdobyła hegemonię w Grecji. Filip rozpoczął przygotowania do wyprawy na Persję. Nie zdołał ich ukończyć – został zamordowany.
Wyprawa Aleksandra Macedońskiego. Po śmierci Filipa władzę nad Macedonią i Grecją objął jego syn Aleksander (336 – 323 p.n.e.), już za życia nazwany Wielkim. Był istotnie jednym z największych władców i wodzów w historii. Wszechstronnie uzdolniony i wykształcony (jego nauczycielem był Arystoteles), odważny i zdecydowany, obdarzony urodą i miła powierzchniowością łatwo zjednywał sobie ludzi. Jego wadą był natomiast gwałtowny charakter – gdy wpadał w gniew, nie panował nad sobą. Zajął tron mając niewiele ponad 22 lata, ale czuł się powołany do panowania nad całym światem. Zebrawszy ok. 35 – tysięczną armię, wkroczył w 334 p.n.e. do Azji Mniejszej, rozbił przygraniczne wojska i rozpoczął swą wielką wyprawę, która przeszła do historii i legendy. Na drodze Aleksandra znalazło się miasto Gordion. Tam w świątyni Zeusa znajdował się sławny węzeł, niemożliwy do rozplątania. Przepowiednia głosiła, że kto go rozwiąże ten zostanie władcą całego świata. Aleksander przeciął węzeł mieczem.
Młody władca zajął następnie Syrię, Egipt i skierował się ku Persji. Koło Issos w 333 r. p.n.e. doszło do bitwy, w której Aleksander rozbił armię króla perskiego Dariusza III. Persja stanęła przed nim otworem. Ostateczne zniszczenie Persów dokonało się w bitwie pod Gaugamelą w 331 r. p.n.e. Aleksandra to nie zadowoliło – ruszył dalej na wschód i dotarł do Indii. Jednak jego armia miała dosyć walki i trudów z dala od domu. Aleksander musiał zawrócić.
Organizacja państwa Aleksandra Wielkiego. Nigdy wcześniej pod władzą jednego człowieka nie znalazły się obszary od Adriatyku po Indus. Władca tego ogromnego państwa miał zaledwie 30 lat. Nie wystarczało jednak dokonać podboju, trzeba było jeszcze te terytorium utrzymać pod swoim panowaniem. Miał on wielkie plany – myślał o rozległym państwie, które obejmie cały cywilizowany świat, i w którym Grecy i Persowie (oraz inne ludy) będą żyli razem. Dlatego przyjął perskie obyczaje, wschodni ceremoniał i strój. Ożenił się z córką Dariusza. Na trasie swego pochodu zakładał miasta, nazywając je Aleksandriami (najsławniejsza stała się Aleksandria w Egipcie), dbał o swych poddanych, nie tylko Greków, ale także Persów. Jednak jego najbliższe otoczenie tego nie rozumiało – dla nich Persja była łupem, który należy grabić. Dlatego, gdy Aleksander Wielki nagle zmarł w Babilonie w wieku 32 lat, jego idee natychmiast zostały porzucone.
Upadek państwa Aleksandra Wielkiego. Po śmierci Aleksandra jego wodzowie uchwycili władzę nad poszczególnymi częściami ogromnego państwa. Przez wiele lat toczyli pomiędzy sobą walki, aż ostatecznie w III w. p.n.e. utrwalił się podział sukcesji po Aleksandrze na trzy monarchie: Macedonię z większą częścią Grecji, Syrię (stolica: Antiochia) i Egipt (stolica: Aleksandria). W Azji Mniejszej powstało kilka państw, z których większe znaczenie miało królestwo Pergamonu. We wszystkich tych państwach dynastie i elita rządząca wywodziły się ze świata greckiego albo przynajmniej przyjęły język i kulturę grecką. Nazywamy te państwami hellenistycznymi.