Jak oceniasz z punktu widzenia człowieka współczesnego postawy życiowe bohaterów średniowiecznych?

Średniowiecznej literaturze patronował duch paranezy (z grec. parainesis-zachęta) – to ona właśnie inspirowała do tworzenia wzorcowych wizerunków np. świętego , rycerza , władcy .

Charakterystyczne dla literatury średniowiecznej typy bohaterów są wyrazem ówczesnego układu sił społecznych ii propagowanej przez kościół ideologii – spotykamy się zatem z typem rycerza i władcy feudalnego oraz ascety i świętego , które są zarazem wzorami osobowymi ludzi średniowiecza .

I wzorzec osobowy – IDEAŁ RYCERZA

Najlepszym przykładem , wzorem rycerza średniowiecznego byłby Hrabia Roland , bohater „Pieśni o Rolandzie” . Zostaje zaskoczony przez wrogów w wąwozie w Pirenejach . Może wezwać pomoc za pomocą rogu , ale nie robi tego gdyż kieruje nim duma , dbałość o dobre imię . Ale jest to również przejaw dumy nadmiernej , wręcz pychy . Jego decyzja przyczynia się do zdziesiątkowania oddziału , którym dowodzi . Skazuje tym samym na śmierć nie tylko siebie , ale i wielu innych ludzi . Wiemy! honor jest ważny ale przecież dla Rolanda nie byłoby hańbiące wezwanie pomocy , gdy widział że przewaga wroga skazuje jego samego oraz jego ludzi na pewną śmierć . Taka postawa wydaje się lekkomyślna – choćby z tego względu , że jako dzielny rycerz mógłby dalej wspierać swego opiekuna króla Karola Wielkiego w jego wojnie . Oczywiście najważniejsza pozostaje kwestia „wydania wyroku” na ludzi ze swojego oddziału . Roland poświęcił ich dla swojego dobrego imienia. Moim zdaniem jest to zwykła krótkowzroczność . Kolejna sprawa burząca moje wątpliwości to stosunek bohaterów i autora „Pieśni o Rolandzie” ich zachwyt nad krwawą rzezią w której ubroczonej był nie tylko Durendal (imię Rolanda), ale także ramiona rycerza i cały jego koń. Stwierdzenie , że „bitwa jest wspaniała, a czerwona krew płynie potokiem po zielonej murawie” może dziś budzić zdumienie , a nawet oskarżenie o cynizm .

II wzorzec osobowy – ASCETA
ASCETA – postawa polegająca na wyrzekaniu się radości życia codziennego i celowym umartwianiu duszy i ciała w celu otrzymania nagrody w życiu wiecznym u boku Boga .

Asceta to człowiek , który dobrowolnie rezygnuje z życiowych przyjemności , prowadzi życie w surowej dyscyplinie wewn. I zewn . Wyrzeka się dóbr materialnych : bogactwa , sławy , rodziny . Skazuje się na samotność , cierpienie i ból . Celowo umartwia ciało i duszę . Najlepszym przykładem jest Św. Aleksy z „Legendy o Św. Aleksym”. Sposób życia wybrany przez bohatera jest całkowicie obcy współczesnemu człowiekowi . Tym bardziej ocena postawy Aleksego wobec życia musi być surowa . Nie wydaje się , aby umartwienie ciała, wyrzeczenie się szczęścia osobistego (i tym samym wyrzeczenie naturalnych popędów biologicznych) , życie pełne cierpień i bólu , mogły stać się dobrą „receptą” na życie człowieka dzisiejszych czasów . Nie chodzi tu tylko o „modę” na konsumpcyjny model egzystencji panujący dość powszechnie przy końcu XX w. Chodzi raczej o to , że życie może mięć wartość etyczną także wtedy , gdy będziemy się nim cieszyć i korzystać ze wszystkich jego uroków. Św. Aleksego można zrozumieć jeśli zrozumie się specyfikę epoki średniowiecza , z jej podstawowym hasłem „memento mori” i teocentryzmem a więc podporządkowaniem życia Bobu . Jednak zrozumienie to nie wystarcza , aby zaakceptować postawę bohatera . Ludzie wierzący mogą przecież w inny sposób objawiać swoją religijność tak aby żyć zgodnie z dekalogiem . Dla nich postawa Aleksego może być bardziej zrozumiała niż dla ludzi niewierzących - dla nich jest to po prostu nie do przyjęcia .

III wzorzec osobowy – IDEAŁ WŁADCY

Ideał władcy średniowiecznego zostaje nam przedstawiony w świetle fragmentów „Kroniki polskiej” Galla Anonima . Te opisy zawdzięczających , bohaterskich dokonań wybitnych postaci odzwierciedlały niezwykłą osobowość, wolę i postępki bohatera lub bohaterów . W „Kronice” na pierwszy plan wysuwają się opisy życia i czynów dwóch postaci : Bolesława Chrobrego i Krzywoustego . W śród cnót zdobiących obu królów wysunięte są ich cnoty wojenne . Autor zwraca także uwagę na stosunek władcy do poddanych – z uznaniem podkreślając sprawiedliwość B. Chrobrego.

B. CHROBRY – król ojciec , był sprawiedliwy , mądry , roztropny
B. KRZYWOUSTY – waleczny , bojowy , broniący kraju , odważny , poświęcił się dla swego państwa .
Obaj królowie są przykładami idealnego władcy , który był jednym z wzorców osobowych ludzi średniowiecza