Drzewa | Liście i szyszki | Występowanie u wykorzystanie |
|---|---|---|
Cis | gęsta, szeroka korona, często wielopniowa, wiecznie zielona. Igły są miękkie, spłaszczone i łukowato wygięte, z wierzchu ciemnozielone, od spodu jaśniejsze. Układają się na gałązkach w dwóch szeregach i żyją do pięciu lat. Dojrzałe, czarne nasiona ukryte są w bardzo charakterystycznych karminowych osnówkach z delikatnym woskowym nalotem. Tak wykształcone jadalne (w przeciwieństwie całej rośliny, która jest silnie trująca) osnówki są elementem strategii rozprzestrzeniania się cisa | Rozproszone stanowiska cisa spotkać można w całej Europie środkowej. W Polsce występuje wszędzie w dużym rozproszeniu, brak go zupełnie w części środkowej i wschodniej Przemysł meblarski, roślinność ozdobna (m.in. żywopłoty) |
Żywotnik [tuja] | Korona młodych okazów wąskostożkowata lub kolumnowa, o rzadkim ugałęzieniu, u starszych drzew cylindryczna. Pień pokryty brązową korowiną. Gałązki silnie spłaszczone, gęsto pokryte łuskowatymi igłami, z wierzchu zielone, od spodu jaśniejsze i matowe, bez woskowatego nalotu. Na zimę gałązki zwykle brunatnieją. Na pędach wierzchołkowych (u młodych okazów) łuskowate igły są odstające, rozmieszczone rzadko, długości do 4 mm, na gałązkach silnie przylegające, tępo zakończone, długości około 2,5 mm. Łuski brzuszne i grzbietowe (na dolnej i górnej płaszczyźnie gałązki) opatrzone wyraźnymi gruczołkami, boczne (na krawędziach gałązek) nieco krótsze i bez gruczołków. Szyszki długości 8-10 mm, jasnoszare, złożone z 8-10 łusek, osadzone na krótkich rozgałęzieniach bocznych | Najliczniej występuje w Kanadzie, gdzie rośnie na nizinach, bardzo często w dolinach rzek, na glebach podmokłych, ale wapiennych. Tworzy jednogatunkowe lasy lub występuje razem z choiną kanadyjską i sosną wejmutką. Drewno żywotnika zachodniego jest bardzo lekkie, miękkie i żółtawo zabarwione, pozbawione żywicy jednak niezwykle trwałe i odporne na gnicie (znacznie trwalsze niż dębowe). Żywotnik znajduje zastosowanie w parkach miejskich i w zieleni osiedlowej. Szczególnie cenne dla kompozycji parkowych są liczne odmiany, również odporne na zanieczyszczenia powietrza oraz wytrzymałe na mrozy. |
Swierk | Wysokość do 60 m, średnica pnia do 2 m. Czerwonobrunatna kora pęka płytko i łuszczy się. Igły ślniąco zielone długości do 2 cm, kłujące i ułożone wolół pędu. Roślina jednopienna. Kwitnie co 3 - 4 lata. Kwiatostany męskie kuliste długości 1,5 - 2 cm, zwisające, z początku purpurowe, potem żółte. Kwiatostany żeńskie stożkowate, wyrastające na szczytach ubiegłorocznych gałązek, mają 5 - 6 cm długości, sterczą do góry; z początku żółtozielone, potem jasnoczerwone. Po roku dojrzewania szyszki, które osiągneły już długość 10 - 16 cm, średnicę 3 - 4 cm, barwę brązową i są zdrewniałe - opadają | Występuje na glebach gliniastych, piaszczystych, wilgotnych. W Polsce występuje świerk pospolity (Picea abies), głównie w górach na południu kraju oraz w północno-wschodniej części kraju. W górach bory świerkowe tworzą piętro regla górnego (piętro górskie wyższe). W warunkach ekstremalnych (braku innego pożywienia) świerk może służyć jako tymczasowe źródło pokarmu. Pod korą właściwą znajduje się stosunkowo pożywna i jadalna miazga . Z igliwia zawierającego witaminę C można przygotować gorący napój zalewając go wrzątkiem. Wykorzystanie świerku jako źródła pokarmu jest znikome. |
Modrzew | Liście kształtu szpilkowatego, miękkie, zebrane w gęste pęczki, skrętolegle osadzone na krótkopędach. Szyszki kuliste lub jajowate, skierowane są do góry. Rośliny jednopienne | Są często uprawiane w lasach i parkach. |
Jodła | Pąki suche (nieożywicowane, bardzo charakterystyczna cecha), nieduże o czerwonawobrązowej barwie, u nasady białawe. Łuski jajowate, niewielkie. Liście na gałązce osadzone spiralnie, zebrane w boczne, dwustronne grzebienie. Igły ok. 25 mm długości, tępo zaokrąglone na końcach. Górna strona ciemnozielona, błyszcząca, z wgłębieniem pośrodku, na spodzie dwa białe, woskowe paski. Na pędach generatywnych są sztywniej, bardziej nastroszone, o zaostrzonych końcach. Kwiaty męskie z żółtymi pylnikami, zebranymi w jajowate kotki wyrastające pojedynczo w kątach igieł, na ubiegłorocznych gałązkach. Kwiaty żeńskie zebrane w wielołuskowe, wyprostowane, zielone szyszki ok. 15 cm dł. i śred. 3-5 cm. W czasie dojrzewania przybierają barwę brązowawą. Łuski wspierające dłuższe od nasiennych, wystające i odgięte (cecha charakterystyczna dla sekcji) | Drewno wykorzystywane głównie w przemyśle budowlanym i celulozowo-papierniczym. Surowiec zielarski - Jednoroczne gałązki (cetyna jodłowa) zbierane jesienią lub zimą - Turio Abietis, liście - Folium Abiestis, żywica - Resina Abiestis. Surowce służą do otrzymywania olejku eterycznego , który pozyskuje się przez destylację z parą wodną. W jego skład wchodzi kadynen, flawanol - taksyfolina, węglowodór seskwiterpenowy, pinen i limonen. Stosowany jest do nacierań przy bólach reumatycznych, do kąpieli wzmacniających. Wykrztuśne działanie olejku wykorzystywane jest przy inhalacjach w stanach zapalnych gardła i oskrzeli. Szyszki dostarczają olejku wykorzystywanego w perfumerii. |
Sosna Pospolita | Igły szarozielone do niebieskozielonych, osadzone parami, długości 3-5 cm, grubości 1-2 mm. Sztywne i twarde. Szyszki początkowo małe i zielone, niekiedy zakrzywione, z czasem przybierają stożkowaty kształt i brązowieją. Osiągają od 3 do 6 cm długości. Nasiona czarne, długości 4-5 mm, ze skrzydełkiem długim na 12-20 mm. | Sosna zwyczajna wykorzystywana jest głównie w leśnictwie , meblarstwie , mniej niż w latach ubiegłych do pozyskiwania żywicy i produkcji terpentyny . W leśnictwie ceniona jest za szybkie odnawianie drzewostanu po pożarach lasu.Jako źródło drewna uprawiana była także w Nowej Zelandii i w chłodnych rejonach Ameryki Północnej . Na niektórych obszarach uznana została za gatunek inwazyjny, zagrażający rodzimym gatunkom, w tym w Ontario i Wisconsin. Surowcem zielarskim są młode pędy sosny i żywica. Pędy zbiera się od kwietnia do maja, kiedy pokryte są jeszcze łuskami i żywicą. Zebrane pędy suszy się w przewiewnym i cienistym pomieszczeniu, rozłożone pojedynczą warstwą |
Sosna Limba | Miękkie igły zebrane w pęczki po 5 na krótkopędach, ciemnozielone lub szarozielone, z delikatnie ząbkowanym brzegiem. Długość igieł 6-8 cm, gęsto osadzone na gałązkach. Pozostają na drzewie przez 3 do 6 lat. Pionowo osadzone, jajowate szyszki o długości 5-8 cm. Tarczki łusek szerokie, półkoliste, z wyrostkiem na brzegu. Szyszki dojrzewają po 2 latach i opadają w całości. Nasiona bez skrzydełek, grubościenne, jadalne. | Drzewo ozdobne, sadzone w parkach i w przydomowych ogródkach. W przeszłości nasiona limby, nazywane orzechami , były elementem jadłospisu ludzi mieszkających w lasach. Drewno limby jest miekkie i łatwe w obróbce, dlatego znajduje zastosowanie w stolarstwie i meblarstwie . |
Sosna Błotna | Sztywne, ciemnozielone igły, zebrane w pęczki po 2, o długości 4-5 cm. Szyszki niesymetryczne, lekko zakrzywione, o długości 3-5 cm, brązowe. Tarczki wypukłe z wyraźnym wyrostkiem. | Rośliny ozdobne. |
Jałowiec | Liście szpilkowate, przeważnie po 3 w okółku, daleko od siebie, prosto odstające, nie zbiegające w dół pędu, sztywne, kłujące, 10-20 mm długości i 1-2 mm szerokości, równowąskie do lancetowatych, na końcu tępe lub kolczasto zaostrzone, proste, zwykle szarozielone, z wierzchu z szeroką białą wstęgą środkową i wąskimi zielonymi smugami brzeżnymi. Szyszki żeńskie bardzo małe i niepozorne, zielonkawe, prosto wzniesione, składające się z licznych 3- członowych okółków o podłużnie spiczastych listkach łuskowych. Trzy zalążki są umieszczone szczytowo pomiędzy trzema najwyższymi łuskowatymi listkami (zwanymi także łuskami nasiennymi). Po zapyleniu łuski te zrastają się w jedną i mięsistą nibyjagodę lub jagodoszyszkę otaczającą 3 nasiona. Niedojrzałe nibyjagody są wielkości grochu, zielonkawe, bez soku, nieprzyjemne w smaku. Jagodoszyszki dojrzewają jesienią drugiego lub trzeciego roku, mają 6-9 mm średnicy, są czarnobrunatne, niebieskawo oszronione, na krótkich trzoneczkach. Nasiona słabo 3- kanciaste, jasnobrunatne, z twardą łupiną. | - |
Kosodrzewina | Szpilki wyrastają po 2 z krótkopędu, mają długość 3 - 8 cm i ciemnozielony kolor z połyskiem. Ułożone są gęsto wokół całego obwodu pędu. Pozostają na drzewie średnio 4-6 lat. Szyszki osadzone pojedynczo lub po 2-3 koło siebie. Szyszka ma średnio 5 cm długości i 2,5 cm szerokości. Tarczki szyszek mają cienki kolec i czarne brzegi. Młode szyszki pokryte niebieskawym lub fioletowym nalotem, dojrzałe brązowieją. Dojrzewają wiosną w trzecim sezonie. Nasiona czarne, długości 4 mm z 7-12 mm skrzydełkiem. | Wykorzystywana do zalesiania obszarów wydm, w tym nadmorskich, umacniania zboczy nasypów. Zarówno w środowisku naturalnym jak i w miejscach gdzie została sztucznie nasadzona kosodrzewina odgrywa ważną rolę chroniąc glebę przed erozją i zapobiegając osuwaniu się ziemi oraz lawinom . Chętnie sadzona w ogródkach w celach dekoracyjnych, np. do formowania żywopłotów. Łatwo rozmnaża się z nasion. Igły są źródłem olejku, w Bułgarii stosowane także jako składnik herbaty ziołowej. |
Pucenty Bardzo spoko i przejrzysty materiał.
odpowiedz