Dom rodzinny

Dom rodzinny

Dom rodzinny zawsze kojarzy nam się z miejscem, gdzie spędziliśmy nasze dzieciństwo, gdzie wpajano nam dobre obyczaje, kształtowano w nas wartości na których musimy bazować w dorosłym życiu. Taki obraz domu bardzo często występuje w literaturze, np. w „Przedwiośniu” Żeromskiego. Możemy również zauważyć utwory ukazujące nam wizję domu rodzinnego, która nie zgadza się z naszym wyobrażeniem, ponieważ w utworach tych dom nie wypełnia przeznaczonego mu zadania, nie dostarcza żadnych wartości. Do takich utworów możemy zaliczyć np.: powieść Witolda Gombrowicza „Ferdydurke” oraz dramat Sławomira Mrożka „Tango”. W mojej rozprawce postaram się opisać dom jako „arkadia” i jako „piekło”.

W powieści „Ferdydurke” autor przedstawił rodzinę Młodziaków, w której rodzice dążą do nowoczesności w wychowaniu swojej córki. Nowoczesność ta polega na pozwalaniu jej na wszystko, na braku jakiejkolwiek karności, na braku autorytetu rodziców. Rodzice chcą odejść od staroświeckiego modelu wychowania dziecka, są liberalni i tolerancyjni (zachęcają córkę aby miała nieślubne dziecko). Okazuje się, że nie prowadzi to do niczego dobrego. Do chodzi tu do zatracenia wszelkich więzi między rodzicami a córką, rodzina przestaje być ostoją, źródłem wartości. Forma, którą chcieli przyjąć rodzice, jest niedopracowana. Państwo Młodziakowie nie wytrzymują, gdy bohater „babrze się w kompocie”, a już całkowity upadek formy następuje, gdy odkrywają dwóch kochanków córki: starego i młodego. Podobną sytuację zauważamy w „Tangu”, gdzie mamy zbuntowanych rodziców, którzy nie ustalają żadnych norm. Ich brak staje się tu normą: Artur posyła babcię na katafalk, Stomil jest rozleniwiony, nie zwraca uwagi na romans Elonory z Edkiem, ponieważ jest to dla niego wygodne, w domu panuje totalny bałagan, niechlujstwo, zupełna anarchia. Artur buntuje się przeciw temu rozprężeniu, chce powrotu starych zasad, starej formy, lub w ogóle jakiejś formy. Życie bez norm jest dla niego nie do zniesienia. Dramat kończy się przejęciem władzy przez Edka, z czego wynika, że przemoc, władza jest najlepszą ideą, najlepszym sposobem na opanowanie sytuacji. Człowiek musi mieć jakieś ograniczenia, jakieś zakazy, a szczególnie w okresie który spędza w domu rodzinnym. Tam zasady ustalają rodzice, a człowiek uczy się do nich stosować.
Stefan Żeromski w „Przedwiośniu” zaprezentował inny model domu rodzinnego. Cezary Baryka – główny bohater utworu, w swym domu spędził najpiękniejsze dni dzieciństwa. Chłopiec wyrastał w dobrobycie, dom Baryków to był apartament, którego posadzki zalegały perskie dywany. Matka zajmowała się domem i wychowywaniem syna. Cezary był jedynakiem, oczkiem w głowie rodziców, nie brakowało mu niczego. Otoczony opieką chłopiec spędzał beztroskie dzieciństwo w poczuciu bezpieczeństwa w atmosferze ciepła rodzinnego.

Podsumowując należy stwierdzić, że w „Tangu” jak i w „Ferdydurke” dom rodzinny jest przedstawiony jako piekło, nie jest ostoją dostarczającą wartości, uczącą dobrych obyczajów. Jest to dom pełen obłudy i zakłamania, którego mieszkańcy albo dbają wyłącznie o dobra materialne i panicznie boją się skandalu, albo są zbyt nowocześni i liberalni, co nie wpływa dobrze na wychowanie młodych ludzi. W „Przedwiośniu” dom jest arkadia, miejscem w którym człowiek czuje się bezpiecznie, jest w pełni szczęśliwy i nic nie zakłóci jego spokoju.