Przeciągacze

Uwagi i podział przeciągaczy
Przeciągaczami nazywa się narzędzia wieloostrzowe, pracujące bez ruchu posuwowego. Materiał przewidziany do usu¬nięcia w operacji przeciągania jest zbierany przez umiesz¬czone szeregowo ostrza o stopniowo wzrastającym wymiarze wysokości lub szerokości. Części składowe oraz zasadę pracy przeciągacza do obróbki otworu kołowego pokazano na rys. VIII-l. Na rysunku tym naddatek materiału na stronę oznaczono przez q, a grubość warstwy skrawanej przez jedno ostrze przez α.
Cechą szczególną przeciągaczy jest gromadzenie wióra w rowku wiórowym. Z tego powodu przeciągacze należą do grupy na¬rzędzi specjalnych, gdyż przestrzeń rowka wiórowego, a tym samym i odległość między sąsiednimi ostrzami (podziałka) jest uzależniona od długości przeciąganego otworu.
Przeciąganie jest stosowane szeroko w produkcji masowej i wiel¬koseryjnej. Zaletami tego sposobu obróbki są:
- duża wydajność ilościowa, tzn. określana liczbą sztuk przedmiotów obrobionych w jednostce czasu,
- duża dokładność obróbki i gładkość powierzchni obrobio¬nej,
- duża trwałość ostrza zapewniająca jednakowe wymiary obróbkowe przedmiotów całej serii,
- niskie koszty narzędziowe przypadające na jedną operacje przeciągania mimo wysokiej ceny samego narzędzia.
Duża wydajność obróbki przeciąganiem wynika z dużej, suma¬rycznej długości krawędzi jednocześnie pracujących ostrzy oraz z możliwości zastąpienia jedną operacją przeciągania kilku operacji (zabiegów), jak np. rozwiercania zgrubnego i wykańczającego lub (przy obróbce powierzchni zewnętrz¬nych) frezowania i szlifowania. Różnorodność stosowanych w praktyce przeciągaczy jest bardzo duża. Podział przeciąga¬czy przedstawiono w tabl. VIII-l.

Przeciągacze do otworów
Zasada działania oprawki szybkomocującej przedstawiono na rys.VIII-2. Na korpusie oprawki narzędziowej 1 jest osadzona przesuwnie tuleja 2 w wewnętrznym wytoczeniem. Pod działaniem sprężyny 3 tuleja 2 jest przesunięta w prawo (rys. VIII- 2a), uniemożliwiając rozsunięcie się szczęk 4 obejmujących chwyt przeciągacza 5. Dla wysunięcia chwytu przesuwa się ręcznie tuleja 2 w lewo (rys. VIII-2b). Ponieważ w lewym położeniu tulei 2 szczęki 4 znajdują się w obszarze wytoczenia, więc mogą się one swobodnie rozsunąć zwalniając chwyt przeciągacza. W tym samym położeniu tulei 2 odbywa się wkładanie chwytu przeciągacza odbywa się przez samoczynne przesuniecie się tulei 2 w prawo pod działaniem sprężyny 3. Tuleja 2 ma zewnętrzną powierzchnię radełkowaną lub jest zaopatrzona w rękojeść do jej przesuwania.
Rodzaje chwytów przeciągaczy do otworów, pokazano na rys. VIII-3.

Podział przeciągaczy
Powierzchnia obrabiana:
- do otworów – przeznaczone do obróbki zamkniętych powierzchni wewnętrznych ( otwór)
- przeciągacze zewnętrzne – przeznaczone do obróbki powierzchni zewnętrznych
Ruch główny:
- ruchu prostoliniowym – większość stosowanych przeciągaczy do obróbki otworów i powierzchni zewnętrznych
- o ruchu śrubowym – przeznaczone do wykonywania rowków śrubowych (bruzd) w otworach
- przeciągacze o ruchu obrotowym (tarczowe) – przeznaczone do wykonywania kanałów, wrębów międzyrębnych w kłach zębatych stożkowych oraz powierzchni kształtowych brył obrotowych
Budowa narzędzia:
- jednolite – wykonane ze stali stopowej lub szybkotnącej
- łączone w sposób trwały – z lutowanymi płytkami z węglików spiekanych
- składne – z wymiennymi ostrzami lub wymiennymi segmentami
Postać narzędzia:
- trzpieniowe – z prostoliniowym uszeregowaniem ostrzy mających krawędzie skrawające na całym obwodzie
- listwowe – z prostoliniowym uszeregowaniem ostrzy mających krawędzie skrawające tylko na części obwodu
- płytowe – z prostoliniowym uszeregowaniem ostry mających krawędzie skrawające na jednym z boków szerokiego przekroju poprzecznego
- tarczowe – z kołowym uszeregowaniem ostrzy
Grubość warstwy skrawanej:
- konwencjonalne – skrawające materiał naddatku obróbkowego cienkimi i szerokimi warstwami przylegającymi do siebie na powierzchni skrawania
- sekcyjne – skrawające materiał naddatku obróbkowego grubymi i wąskimi warstwami rozmieszczonymi na przemian; ostrza usuwające materiał należący do jednej łącznej warstwy całej szerokości powierzchni obrabianej tworzą jedną sekcję
Narzędzia wewnętrzne:
- przeciągacze – w których siła ciągnąca przyłożona w przedniej części narzędzia trzpieniowego lub listwowego wywołuje w jego rdzeniu naprężenia rozciągające
- przepychacze – w których siła pchająca przyłożona w tylnej części narzędzia trzpieniowego lub listwowego wywołuje w jego rdzeniu naprężenia ściskające


Rodzaje ostrzy przeciągaczy
W zależności od spełnianej funkcji rozróżnia się kilka rodza¬jów ostrzy przeciągacza. Rodzaj ostrza zależy od jego usy¬tuowania w obszarze części roboczej przeciągacza, której schemat przekroju wzdłużnego pokazano na rys. VlII-4. Część robocza przeciągacza dzieli się na część, skrawającą i część kalibrującą.
W części skrawającej rozróżnia. się ostrza zdzierające i ostrza wykańczające. Ostrza zdzierające skrawają warstwy materiału o grubości α, przy czym grubość ta jest stała dla wszyst¬kich tych ostrzy i wynosi:
- przy przeciąganiu cienkimi warstwami stali - 0,01 0,10mm, żeliw 0,03 0,15 mm, brązów i mosiądzów 0,05 0,20 mm
- przy przeciąganiu grubymi warstwami stali 0,15 0,40 mm
Kilka ostatnich ostrzy skrawających skrawa materiał warstwami o stopniowo malejącej grubości, co zapewnia łagodne przejście w obszar części kalibrującej, a tym samym polepsza gładkość powierzchni obrobionej. Ostrza te noszą nazwę ostrzy wykańczających.
W części kalibrującej rozróżnia się dwa rodzaje ostrzy, a mia¬nowicie: ostrza zapasowe i ostrza wygładzające. Podczas eksploatacji przeciągacza i kolejnych jego ostrzeń ostrza skrawające tracą stopniowo swój wymiar. W związku z tym całą część skrawającą przemieszcza się w głąb części kalibrującej. Te ostrza, więc, które w przeciągaczu nowym należą do części kalibrującej, a które będą w późniejszym okresie spełniały rolę ostatnich ostrzy skrawających, noszą nazwę ostrzy zapa¬sowych. Ostrza zapasowe mają taką samą lub bardzo zbliżoną geometrię do ostrzy skrawających. Wymiar tych ostrzy jest stały, tzn. a = 0.
Dalsze dodatkowe ostrza (jako ostatnie) w liczbie 2 lub 3 speł¬niają rolę ostrzy wygładzających i nie realizują skrawania. Z tego względu, w szczególnych przypadkach, gdzie jest wy¬magana bardzo duża gładkość powierzchni obrobionej oraz dokładność wymiarowa otworu, ostrza wygładzające wyko¬nuje się o innej konstrukcji w kształcie wypukłych pierścieni tzw. garbów. Garby te nazywane polerującymi lub nagniatającymi nie skrawają materiału, lecz wygładzają powierzchnię otworu przez zgniot powierzchniowy.

Geometria ostrzy przeciągacza
Wzdłużny przekrój ostrza skrawającego przeciągacza
Kąty natarcia
Zalecane wartości kątów natarcia γ0 przy prze¬ciąganiu są następujące:
- dla stali (zależnie od wytrzymałości) γ0 = 8 18
- dla żeliw γ0 = 4 10
- dla miedzi i aluminium γ0 = 15 20
- dla brązu γ0 = 0 5
Wartość kąta natarcia wpływa nie tylko na siłę skrawania oraz postać wióra, ale również na dokładność obróbki, gładkość powierzchni obrobionej i trwałość ostrza. Ze wzrostem kąta natarcia maleje siła skrawania, co ma duże znaczenie dla wytrzymałości mechanicznej przeciągacza.

Kąty przyłożenia
Przeciągacze ostrzy się zasadniczo tylko przez szlifowanie powierzchni natarcia poszczególnych ostrzy. Dla uniknięcia przy tym widocznego zmniejszenia wymiaru ostrza, kąty przyłożenia przyjmuje się znacznie mniejsze niż w in¬nych narzędziach skrawających.
Kąt przyłożenia α0 wynosi:
- dla ostrzy zdzierających α0 = 1 30\\\\' 3,
- dla ostrzy wykańczających α0 = 030\\\\' 1,
- dla ostrzy zapasowych α0 = 030\\\\'.

Łysinki walcowe
Na ostrzach przeciągaczy pozostawia się łysinki walcowe o szerokości f (rys. VIII-5). Łysinki te są niepożą¬dane w odniesieniu do ostrzy skrawających, gdyż zwiększają ich tarcie o materiał, tym niemniej są jednak stosowane dla zachowania dokładnego wymiaru średnicowego ostrzy prze¬ciągacza.

Wysokość ostrza i podziałka ostrzy
Warunkiem wyjściowym do obliczenia wysokości ostrza h i podziałki ostrzy P przecią¬gaczy jest zapewnienie pomieszczenia wióra w rowku wió¬rowym. Przyjmuje się, że przy przeciąganiu metali plastycz¬nych (ciągliwych) wiór wypełnia przestrzeń wyznaczoną przez koło wpisane w rowek wiórowy, a przy przeciąganiu metali kruchych - całą przestrzeń rowka.

Rozdzielacze wióra
Ostrza skrawające przeciągacza z wyjątkiem ostatnich dwóch - wykańczających są zaopatrywane na po¬wierzchni przyłożenia w rowki dzielące wiór na jego szerokości (rozdzielacze wióra).
Rozdzielacze wióra wykonuje się ściernicami tarczowymi, wyprofilowanymi pod kątem φ; (rys. VIII-6).
Używa się do tego celu najczęściej cienkich ściernic do przecinania o spoiwie kauczukowym. Ściernice ustawia się względem ostrza w poło¬żeniu cofniętym na wymiar k w celu otrzymania dna rowka pochylonego pod kątem α0 (równolegle do powierzchni przy¬łożenia).

Ostrza nagniatające
Dwie odmiany ostrzy nagniatających, tzn. symetryczne i niesymetryczne pokazano na rys. VIII-7. Po¬działkę ostrzy nagniatających Pn przyjmuje się w zależności od długości przeciąganego otworu (tabl. VIII-3).





PS.
w załączniku jest całość!!!! czyli także rysunki !!!!