Teleskopy

Historia Teleskopów
Pierwsze teleskopy zwierciadlane, czyli reflektory powstały w XVII wieku, tak jak i lunety soczewkowe.
Newton i Cassegrain stworzyli schematy budowy teleskopów zwierciadlanych. Niestety żaden z nich nie zajmował się realizacją swych projektów.
W drugiej połowie XIX wieku zaprzestano już budować teleskopy ze zwierciadłami metalowymi, wynaleziono bowiem sposób osadzania drogą chemiczną na powierzchni szkła cienkiej warstwy srebra, odbijającej światło znacznie lepiej niż zwierciadło metalowe. Od tego czasu postęp w wykonywaniu szklanych teleskopów zwierciadlanych stał się bardzo szybki. Należy tu zaznaczyć, że zwierciadła teleskopów powleka się warstwą odbijającą na wierzchu szkła, a nie na jego stronie spodniej, jak to czynimy w lustrach, z którymi mamy do czynienia w życiu codziennym. Robi się tak, aby uzyskać odbicie padającego światła bez jego przenikania w głąb szkła.
W XX wieku ilość produkowanych teleskopów jest coraz to większa.

Teleskopy optyczne
Teleskop optyczny tworzy obrazy słabo świecących, odległych gwiazd. Jest w stanie zebrać z przestrzeni znacznie więcej światła niż ludzkie oko. Buduje się zasadniczo dwa rodzaje teleskopów optycznych – teleskopy soczewkowe (refraktory) i teleskopy zwierciadłowe (reflektory).
Wszystkie gwiazdy oglądane przez teleskop, wydają się jaśniejsze. Zebrane przez teleskop dodatkowe światło skupiane jest w jednym punkcie. Przy długim czasie naświetlania, za pomocą ogromnego teleskopu 10-metrowego, można sfotografować bardzo słabe gwiazdy, aż do wielkości gwiazdowej 28, odpowiadającej jasności świeczki widzianej z Księżyca!

Teleskopy soczewkowe
W teleskopie soczewkowym główna soczewka obiektywu jest zamocowana na stałe z przodu tubusa. Światło gwiazdy pada na soczewkę, gdzie ulega refrakcji, czyli załamaniu, w ten sposób, że w pobliżu końca tubusa powstaje obraz gwiazdy.
Pierwszą osobą, która skierowała ku niebo teleskop, był Galileusz (1564-1642). Miało to miejsce we Włoszech w XVII wieku. Największa skonstruowana przez niego Luneta miała średnicę mniejszą niż 50 mm.

Teleskopy zwierciadłowe
Teleskop zwierciadłowy posiada doskonale wypolerowane, szklane zwierciadło wklęsłe, tzw. zwierciadło główne., umieszczone na końcu otwartego tubusa. Światło padające na zwierciadło, umieszczone na końcu otwartego tubusa. Światło padające na zwierciadło jest odbijane ku początkowi tubusa, gdzie w ognisku zwierciadła powstaje obraz świecącego obiektu.
Rozmiary teleskopów zwierciadłowych siegają od małych rozmiarów w układzie Newtona, o średnicy 75 mm, służących początkującym obserwatorom, aż do największego na świecie 10-metrowego teleskopu Kecka na szczycie nieczynnego wulkanu Mea na Hawajach w USA.
Teleskopy zwierciadlane mają wiele więcej zalet niż lunety soczewkowe np.:
– Są one wolne od aberracji .
– O wiele łatwiej jest wykonać krąg szklany pod zwierciadło.
– Zwierciadło może być podparte na całej powierzchni, a nie tylko na brzegu, to jest w przypadku soczewki, wskutek czego łatwiej jest uniknąć gięcia.
Jednak teleskopy zwierciadlane mają również i wady w porównaniu z lunetami soczewkowymi np.:
– Zwierciadła nie zachowują niezmiennie swego kształtu.
– Występuje tu aberracja zwana koma.


Radioteleskopy
Radioteleskop to teleskop do obserwacji odległych obiektów z wykorzystaniem fal radiowych. W odróżnieniu od teleskopu optycznego, który pozwala na badanie wyłącznie światła docierającego do Ziemi, radioteleskop umożliwia odbiór szerszego zakresu sygnałów. Wiele obiektów astronomicznych przesłania pył, który jednak nie pochłania fal radiowych. Jednocześnie radioteleskopy mogą być łączone w większe układy, dzięki czemu ich czułość i rozdzielczość wzrasta.
Konstrukcja radioteleskopu składa się z parabolicznej czaszy czyli reflektora skupiającego fale radiowe w ognisku, w którym umieszczony jest odbiornik radiowy. Ze względu na konieczną czułość odbiorniki używane w radioastronomii mają postać izolowanego zbiornika wypełnionego aparaturą pomiarową chłodzoną np. ciekłym azotem. Dzięki takiej konstrukcji udaje się zredukować szum we wzmacniaczach sygnałów. Odebrane dane są przesyłane światłowodami do centrum obliczeniowego. Tam naukowcy poddają je analizie opartej zwykłe na transformacie Fouriera, dzięki czemu mogą badać wysyłające je obiekty.
Najsłynniejszy radioteleskop znajduje się w Portoryko, niedaleko miejscowości Arecibo. Innym często pokazywanym radioteleskopem jest Very Large Array w USA, w stanie Nowy Meksyk niedaleko miasta Socorro. Największy radioteleskop w Europie zbudowano w Effelbergu w Niemczech. Większość radioteleskopów ma średnicę około 25 metrów.