Zabytki Ornety

Kościół gotycki p.w. św. Jana Chrzciciela - zbudowany w II połowie XIV wieku, a konsekrowany w 1379 r. Pod wieloma względami jest zabytkiem szczególnym. Ma on osobliwą na tym terenie formę krótkiej bazyliki bezchórowej, w widoku zewnętrznym jakby nawiązującej do bryły hali. Budowę bazyliki rozpoczęto za biskupa Hermana, a ukończono zasklepieniem naw bocznych, najpóniej do czasu konsekracji w 1379 r. Od końca XIV w. Do naw bocznych zaczęto dostawiać tej samej wysokości szeroko otwarte do wnętrza kaplice, tak że całość zamknęła się w obrysie regularnego prostokąta. Nad elewacjami wzniesiono rzędy szczytów bocznych i attyki, aby ukryć wspólne dla kaplic i poszczególnych przęseł naw bocznych poprzeczne dachy. W ostatniej fazie, do czasu ponownej konsekracji 1494, powstało wielogwiadziste sklepienie nawy głównej, mające analogie m.in. w Bartoszycach, Braniewie, Reszlu. Niespotykana nigdzie indziej w takiej skali - i pod względem zróżnicowania motywów - jest ceramiczna dekoracja zewnętrznych ścian kościoła, w postaci szerokich kilkustrefowych fryzów. We wnętrzu zachowały się malowidła gotyckie, w kilku wypadkach mocno przemalowanych przez konserwatorów w latach 1905-1906.
Ratusz ukończono w 1376 r. (w 1384 na wieżyczce został zawieszony dzwon poświęcony św. Katarzynie), od pocz. XVII w. był obudowany domkami budniczymi. Analogiczny pod względem wielkości i kształtu do nie zachowanych ratuszy w Lidzbarku i Welawie (Znamiensk - Obwód Kaliningradzki), piętrowy, podpiwniczony. Piwnica podzielona na szereg poprzecznych komór z własnymi otworami ładunkowymi, w przyziemiu duża hala targowa (jatki mięsne i ławy chlebowe); w części wsch. być może istniał podcień sądowy. Piętro pełniło funkcje urzędowe i reprezentacyjne (m.in. sale ławy i rady, izba burmistrza).
W latach 1968-1973 przeprowadzono prace konserwatorskie, częściowo przekształcając wnętrza; wszystkie wnętrza dostępne.