Portret psychologiczny w okresie dorastania

PORTRET PSYCHOLOGICZNY W OKRESIE DORASTANIA
Rozwój fizyczny- adolescencja (dorastać do dojrzałości) Wyzwania:
- konieczność przystosowania do wyraźnych zmian fizycznych i seksualnych,
- znalezienie własnej tożsamości,
- utworzenie nowych relacji interpersonalnych,
- wyrażenie odczuć seksualnych.

Pokwitanie: stadium rozwoju fizycznego, kiedy kształtują się pierwsze- drugorzędne cechy płciowe.
W wielu kulturach – ceremonie symbolizujące wkroczenie chłopca czy dziewczynki w dorosłość. Wymagały takich umiejętności jak: samoobrona, polowanie czy inne. W naszej kulturze też są rytuały społeczne np. konfirmacja, przyjęcia. Zmiany fizyczne następują w sposób ciągły w określonej kolejności, taka sama u wszystkich. Tuż przed pokwitaniem następuje przyspieszenie tempa rozwoju. Obejmuje przyrost długości i ciężaru ciała układu szkieletowego. U dziewczynek zaczyna się ok. 2 lata wcześniej. Od 15 roku życia u chłopców zaczyna się okres gwałtownego rozwoju, co umożliwia im prześcignięcie dziewczynek. Przyrosty są większe w zakresie nóg niż tułowia. Kobiety osiągają ostateczny wzrost po 17 roku życia, a u mężczyzn dochodzi do tego kilka lat później.
W obrębie szkieletu: wzrasta jego długość, zmieniają się proporcje i skład. U dziewcząt bardziej gwałtowny wzrost szkieletu niż u chłopców. Wzrasta ciężar szkieletu. Zwiększanie się obwodu bioder i ramion, długości dłoni i stóp, obwodu głowy.
Rozwój pierwszorzędnych cech płciowych: cechy narządów płciowych.

Drugorzędne cechy płciowe to np. owłosienie twarzy, rozwój piersi.

PSRCHOLOGIA OKRESU DORASTANIA
Powszechna staje się koncentracja na zmieniającym się ja seksualnym. Przemiany cielesne mogą wywołać dyskomfort psychiczny, szczególnie u osób, które nie zostały przygotowane do tych przemian. Źródłem niepokoju mogą być: miesiączki, wytryski nasienia, patykowaty wygląd, nieproporcjonalnie szybki wzrost dłoni i stóp. Wypryski, niezgrabność ruchowa i złamania głosu. Przewrażliwienie na punkcie własnej osoby szczególnie u osób dojrzewających później. Wcześniej dojrzewający mają wyższy poziom satysfakcji, większą skłonność do niezależności, ugania sobie polegania na sobie są bardziej wyrobieni społecznie. Są też bardziej popularni, mają zdolności przywódcze. Wcześniej dojrzewający chłopcy mają skłonność do kształtowania bardziej pozytywnego obrazu swojego ciała. Rodzice dają im więcej przywilejów i obdarzają większą odpowiedzialnością. Mają też mniej konfliktów z matkami i ojcami na tle punktualnego gaszenia światła wieczorem i doboru przyjaciół. Łatwiejsze jest społeczne przystosowanie wcześnie dojrzewających. Mają też problemy: muszą się znacznie szybciej przystosować do przemian somatycznych okresu dorastania. Wczesne dojrzewanie seksualne daje tendencję do podejmowania kontaktów seksualnych zanim dojrzeje psychicznie.

Niespójność na temat seksualności nastolatek. Z jednej strony media pobudzają, z drugiej strony rodzice i inne społeczne czynniki zniechęcają.
Konsolidacja preferencji seksualnych, wartości seksualnych, podejmują decyzje jakie wartości rodzicielskie akceptują, a jakie chcą zmienić. Często też martwią się o swą sprawność seksualną.
Cechy dzieci w okresie dorastania:
-odbiór świata wewnętrznego, obserwacja swojego wnętrza,
-egocentryzm i znieczulica: skupienie się na swoich przeżyciach, wyjątkiem jest społeczny świat rówieśniczy,
-wrażliwość na swoim tle (obciach), -zmienność emocjonalna, ckliwość, -twórczość (pisanie pamiętników i wierszy), utwory często są wentylem dla buntu, fantazji, -wiek konfrontacji z własną niedoskonałością (rozczarowanie w stosunku do samego siebie), -mają nadzieję, że zrobią karierę poza domem, -pozbawieni poczucia humoru na swój temat.
Czy można ułożyć konstruktywne stosunki z adolescentem? Rodzic musi być po jego stronie, nawet, gdy nie ma racji (lojalność). –Dyskrecja- ze strony rodziców i nauczycieli,- poważne traktowanie. Jest to wiek filozoficzny pytań.
Kluczowe doświadczenie dorastanie: bezsilność rodziców.

ROZWÓJ UMYSŁOWY Operacje formalne Odchodzenie od niedojrzałych operacji umysłowych. Operacje logiczne są dokonywane na znakach: słownych, symbolach matematycznych, logicznych i itp., oderwanych od percepcji. Doświadczenia a nawet przeświadczenia. Myślenie hipotetyczne to zdolność wysuwania wniosków z czystych hipotez, a nie tylko z realnych obserwacji. Myślenie formalne (hipotetyczno-dedukcyjne) to dokonywanie procesu rozumowania wyłącznie w myśli (działania w pełni zinterioryzowanego). Myślenie krańcowo racjonalne. Myślenie formalne występuje w tych dziedzinach, które jednostka zna najlepiej. Zdolność do myślenia o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Może sobie radzić z problemami o charakterze hipotetycznym. Formułowanie wiele potencjalnych odpowiedzi.
Giętkość myślenia przystosowanie umysłowe do każdego zadanie, przed jakim staje jednostka, umożliwiające jej wykorzystanie pojęć i uczenie się również ze względu na to, że dorastający może stosować różnorodne procesy logicznego myślenia do problem, który ma rozwiązać. Może posłużyć się rozumowaniem indukcyjnym i dedukcyjnym.

Myślenie abstrakcyjne abstrakcje przedstawiają subiektywne pojęcia bądź idee wyodrębnione przez jednostkę dzięki obiektywnej analizie konkretnego otoczenia. Zdolność do wykroczenia poza właściwości fizyczne obiektów. Może sobie wyobrazić, co mogłoby być. Może też myśleć o swej tożsamości i przeszłości, a zwłaszcza o swych przyszłych rolach zawodowych i społecznych. Może formułować wartości i tworzyć nowe idee dotyczące własnej osoby i życia w ogólności. Może rozprawiać o różnorodnych zagadnieniach moralnych i politycznych takich jak: czy wojny mogą być moralne, czy aborcje powinny być legalne, czy istnieją podstawowe prawa przerodzone, jaka mogłaby być idealna wspólnota.
Strategie stosowane przy rozwiązywaniu problemów :rozumowanie dedukcyjne czyli wyciąganie wniosków na podstawie zestawu przesłanek czyli rozumowanie hipotetyczno-dedukcyjne. Rozumowanie indukcyjne czyli od szczegółu do ogółu. Rozumienie literatury: lepszy wgląd w idee literackie. Przyswojenie większej ilości symboli i metafor, znaczenie słów i charakterystyk. Uchwycenie chronologii historycznej. Używanie ironii i pojęć abstrakcyjnych. Reagowanie na szerszy zakres humoru, subtelne formy ekspresji.
Egocentryzm jest to forma centryzmu ja, przejawiająca się w zajmowaniu się nastolatków tym, co ludzie o nich myślą. Tendencja do zajmowania się własnymi myślami przy jednoczesnym rozważaniu, co myślą inni. Skutkiem młodzieńczego egocentryzmu jest podwyższony poziom świadomości siebie. Dwa typy myślenia: wykoncypowanie wyimaginowanych słuchaczy: złudzenie, że inni ludzie są równie zainteresowani tym., jak oni się zachowują i wyglądają. Sądzą oni, że znajdują się w centrum uwagi. To wzmaga popisywanie się i hałaśliwość jak też wyróżniający się strój. Samouwielbienie. Wyimaginowane audytorium np. imaginacja własnej śmierci.
Egocentryczne fantazjowanie na własny temat: tworzenie i powiadanie o sobie różnych historii. Odzwierciedla to ich przekonanie o niezwykłości np. że nigdy nie umrą, przekonanie o własnej odporności. Czują się chronieni przed krzywdą, ryzykiem. Stadia porozumiewania się interpersonalnego: a) egocentryczny punkt widzenia (3-6lat)
b) społeczno- informacyjne przyjmowanie ról (6-8)
c) autorefleksyjne przyjmowanie ról (8-10lat)
d) wzajemne przyjmowanie ról (10-12)
e) społeczny i konwencjonalny system przyjmowania ról (12-15lat)
Egocentryzm młodzieńczy powiązany został z etapem di e. Zdolność zastanawiania się nad sobą z perspektywy osoby trzeciej. Młodzieńczy egocentryzm powstaje wtedy, gdy nie można zrozumieć i przyjmować perspektyw innych osób oraz postrzegać świat z jej punktu widzenia. Zaczyna się kształtować ostra wewnętrzna percepcja ja.

OSOBOWAŚĆ I ROZWÓJ SPOŁECZNY.
Znaczenia nabiera społeczność. Relacje osobowe stają się intensywniejsze. Potrzeba dzielenia się swymi nowymi doświadczeniami i uczuciami. Duża rola grup rówieśniczych, które dają poczucie oparcia i bezpieczeństwa, dostarczają modeli nastolatkom starającym się ustalić swą tożsamość. Formy zachowań są fascynacja ubiorem i wyglądem, wykonywanie nieobowiązkowych czynności domowych w celu uzyskania dodatkowych pieniędzy, tłumaczenie, dlaczego wieczorem światło nie zostało zagaszone, targowanie się o rodzinny samochód lub prowadzenie częstych i długich rozmów przez telefon. Jednym z najważniejszych procesów rozwojowych jest kształtowanie tożsamości. Jest to procedura oczyszczania i integrowanie własnego ja w odrębną jednolita osobę. Rozwój osobowości dokonuje się w kontekście socjalizacji. Oznacza to, że dokładność stabilność i akceptacja obrazu siebie wpływa na naturę i stopień relacji społecznych. Poszukiwanie autonomii. Indywiduacja- dorastający zaczynają uwalniać swe postawy i przekonania od podstaw i przekonań. Swoich rodziców. Formy interakcje w grupie rówieśniczej: przyjaźń, paczki, szersze grupy koleżeńskie. Zachowania seksualne: randki i zalety, chodzenie ze sobą. Aktywność seksualna: ciąża nastolatek, aborcja, choroby przenoszone drogą płciową, niebezpieczny seks. Wartości seksualne: -nastawienie: ascetyczne, prokreacyjne, na relacje, sytuacyjne, hedonistyczne.