Emerytury dla osób urodzonych po 1969 roku

W roku 1998 został wprowadzony w Polsce nowy, zreformowany system emerytalno-rentowy, który podzielił ubezpieczonych na trzy grupy wiekowe :
1. Do 30 lat (tj. urodzonych po 31 grudnia 1968r.)
2. Od 30 d0 50 lat (tj. urodzonych po 31. XII. 1948r.)
3. Powyżej 50 lat (tj. urodzonych przed 1 stycznia 1949r.)
W poniższej pracy omówiona zostanie pierwsza grupa osób, czyli ludzi młodych urodzonych po roku 1969.
Osoby urodzone po 1969 roku zostały w pełni objęte nowym systemem emerytalnym. Ubezpieczeni mają obowiązek członkostwa w jednym z otwartych funduszy emerytalnych (OFE). Ich emerytura pochodzić będzie z dwóch filarów (I i II) obowiązkowych, ale może również być wspierana III filarem dobrowolnym.

I filar zarządzany jest przez ZUS. Emerytury, renty i inne świadczenia wypłacane przez ZUS pochodzą z rozdziału środków pieniężnych finansowych FUS, tworzonych m. in. ze składek ubezpieczonych odprowadzanych na indywidualne konta.

II Filar jest obowiązkowym systemem, kapitałowym – polega na inwestowaniu części składki w ramach tzw. funduszy emerytalnych. Z tych pieniędzy będzie potem wypłacana część emerytury. Do II filaru wpływa ok. 1/3 składki emerytur.

III Filar jest dostępny dla wszystkich ubezpieczonych, ubezpieczenie to ma charakter kapitałowy i dobrowolny. Obejmuje wszelkie formy dobrowolnych ubezpieczeń, w tym niektóre wspierane przez państwo (np. Pracownicze Programy Emerytalne).
Dla wszystkich ubezpieczonych z pierwszej grupy wiekowej jest wyliczany kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999r. i wpisywany na indywidualne osoby ubezpieczonej w ZUS.
Podstawę wymiaru kapitału początkowego stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych z okresu od 1 stycznia 1980 r. do 31 grudnia 1998 r. Przyjmuje się okresy składkowe i nieskładkowe.

Część socjalną kapitału początkowego ustala się przy uwzględnieniu 24% kwoty bazowej, wynoszącej 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z II kwartału 1998 r. równego 1220,89 zł oraz współczynnika p - proporcjonalnego do wieku i stażu ubezpieczeniowego (okresów składkowych i nieskładkowych) ubezpieczonego osiągniętych do dnia 31 grudnia 1998 r. gdzie:
p - współczynnik; nie może być wyższy od 100%, jest zaokrąglany do setnych części procentu,

wiek ubezpieczonego - oznacza wiek w dniu 31.12.1998 r., określony w pełnych latach, jeżeli jednak w dniu 31.12.1998 r. ubezpieczony miał więcej niż 6 m-cy ponad wiek ustalony w latach, przyjmuje się pełne lata po zaokrągleniu w górę,
wiek emerytalny - oznacza 60 - dla kobiet i 65 - dla mężczyzn,
staż ubezpieczeniowy - oznacza udowodniony w dniu 31.12.1998 r. okres składkowy i nieskładkowy, w pełnych latach, jeżeli jednak w dniu 31.12.1998 r. ubezpieczony ma więcej niż 6 miesięcy stażu ponad pełne lata, staż ten zaokrągla się w górę,
wymagany staż - oznacza 20 - dla kobiet i 25 - dla mężczyzn,
18 - współczynnik wieku, określający rozpoczęcie aktywności zawodowej

Przykład ustalenia kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku, dla kobiety 23-letniej
Założenia
Osoba ubezpieczona – kobieta w wieku 23 lat
Okres składkowy – 3 lata
Okres nieskładkowy – brak.
Wiek emerytalny – 60 lat
Staż pracy – 3 lata
Wymagany staż pracy – 20 lat
Kwota bazowa – 1220, 89
Część socjalna świadczenia


Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczeń
Lp. Za rok kalendarzowy Zarobki - dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (w zł) Kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za rok kalendarzowy (w zł) Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy ( w %)
1 2 3 4 5(3:4)
1 1996 12 043,32 10 476,00 114,96
2 1997 14 964,24 12 743,16 117,43
3 1998 17 191,20 14 873,88 115,58
Średnia arytmetyczna: 115,99
Dla poniższego przykładu przyjęte zostały następujące dane zawarte w poniższej tabeli:

Wskaźnik indywidualny wynosi 115,99%
Obliczanie kapitału początkowego:
 Podstawa wymiaru emerytury x kwota bazowa
115,99% x 1 220,89 zł = 1 416,11 zł
 Część socjalna emerytury
24% x 1 220,89 zł = 293,01 zł
293,01 zł x 1,79% = 5,24 zł
 Okres składkowy
36/12 x 1,3% x 1 416,11 zł = 3,9% x 1 416,11 zł = 55,23 zł
Kapitał początkowy wynosi:
5,24 zł + 55,23 zł = 60,47 zł
209 x 60,47 zł = 12 638,23 zł
Kwota kapitału początkowego podlega waloryzacji, począwszy od 1 czerwca 1999 roku, więc kapitał należy powiększyć o ok. 15%, czyli:
12 638,23 zł x 115% = 14 602,96 zł

I Filar – składka w wysokości 12,22% podstawy ubezpieczenia emerytalnego
II Filar – składka w wysokości 7,33% podstawy ubezpieczenia emerytalnego, przeliczane na jednostki i pomniejszone o koszty 6%, powiększony o stopę zwrotu minimum 4% rocznie.
W latach 2002 – 2008 składki do I Filaru potrącane w wysokości 11,22% podstawy ubezpieczenia emerytalnego, pomniejszony o wpłaty na FRD (Fundusz Rezerw Demograficznych) – 1%.

Dla powyższego przykładu kobiety urodzonej w 1976 roku zakładam przejście na emeryturę w wieku 60 lat tj. w roku 2036 po przepracowaniu 40 lat .
Lp. Rok kalendarzowy Dochód roczny stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (w zł) Składka na ubezpieczenie społeczne I Filar 12,22% (w zł) Składka na ubezpieczenie społeczne II Filar 7,3% (w zł) Kwoty potrącane przez OFE z tytułu kosztów
1 2 3 4 5 6
1 1999 17 508,24 2 139,51 1 278,10 76,69
2 2000 19 196,16 2 345,77 1 401,32 84,08
3 2001 19 701,40 2 407,51 1 438,20 86,29
Suma 6 895,79 4 117,62 247,06

W latach 1999 – 2001 uwzględniając waloryzację emerytur przez ZUS (przyjęto 5% rocznie podwyższenia emerytur, w sumie przez 3 lata powiększyło się o ok. 15%) oraz stopę zwrotu w wysokości 8%, wysokość składek na indywidualnym rachunku danej osoby wynosi:
6 895,79 zł x 115% = 7 930,16 zł
4 117,62 zł + 0,08 x 4 117,62 zł – 247,06 zł = 4 117,62 zł +329,41 zł - 247,06 zł = = 4 199,97 zł
7 930,16 zł + 4 199,97 zł = 12 130,13 zł
Przy założeniu corocznym wzroście płac o ok. 5% odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne kształtują się następująco. W dalszych obliczeniach uwzględnić należy także kolejne coroczne waloryzacje rent i emerytur, przyjmując 7,5% rocznie oraz stopy zwrotu w II Filarze (dla poniższego przykładu na lata 2002 -2008 przyjmuje 10% stopy zwrotu). Poniższa tabelka przedstawia dane w latach 2002 – 2008. W latach tych składka na I Filar wynosi 11,22%. Została pomniejszona o 1% przeznaczony na Fundusz Rezerw Demograficznych.
Lp. Rok kalendarzowy Dochód roczny stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (w zł) Składka na ubezpieczenie społeczne I Filar pomniejszona o wpłaty na FRD 11,22% (w zł) Składka na ubezpieczenie społeczne II Filar 7,3% (w zł) Kwoty potrącane przez OFE z tytułu kosztów
1 2 3 4 5 6
1 2002 19 968,39 2 240,45 1 457,69 87,46
2 2003 20 321,20 2 280,04 1 483,45 89,01
3 2004 20 966,29 2 352,42 1 530,54 91,83
4 2005 21 384,00 2 399,28 1 561,03 93,66
5 2006 24 301,54 2 726,63 1 774,01 106,44
6 2007 25 221,06 2 829,80 1 841,14 110,47
7 2008 28 862,20 3 238,34 2 106,94 126,42
Suma 18 068,05 11 754,80 705,29

W latach 2002 – 2008 wysokość składek na rachunku danej osoby wynosi:
18 068,05 zł x 152,50% = 27 553,78 zł, gdzie 52,50% - waloryzacja
11 754,80zł + 10% x 11 754,80zł – 705,29zł = 11 754,80zł +1 175,48zł –705,29zł =
= 12 224,79
24 553,78 zł +12 224,79 zł = 36 778,57 zł
Składki na I Filar na kolejne lata 2009 – 2036 wyliczone zostaną z następującego wzoru:
W x 12,22% x 12 x 28 zakładając, że
W – średnie wynagrodzenie miesięczne z lat 2009 -2036, przy uwzględnieniu corocznej podwyżki płac o ok. 5% wynoszące 5 449,92 zł
12,22% - potrącenie stałe
12 – miesięcy
28 – lata przepracowane
9% - roczna waloryzacja emerytur
Składki na II Filar na kolejne lata 2009 – 2036
W x 7,3% x 12 x 28, przy uwzględnieniu 0,06 składek jako kosztów gromadzenia kapitału i 12% stopy zwrotu.

Wysokość składek zgromadzonych przez lata 2009 – 2036
 W I Filarze:
5 449,92 zł x 12,22% x 12 x 28 = 665,98 zł x 336 (miesięcy) = 223 769, 28 zł
223 768,28 zł + 223 768,28 zł x 252% = 223 768,28 + 563 896,06 = 787 664,34 zł
 W II Filarze:
5 449,92 zł x 7,3% x 12 x 28 = 401,49 zł x 336 (miesięcy) = 134 900,64 zł
134 900,64 zł + 12% x 134 900,64 zł = 151 088,71 zł
Podliczając wszystkie dane uzyskuje się:
14 602,96 zł + 12 130,13 zł + 36 778,57 zł + 787 664,34 zł + 151 088,71 zł = 1 002 264,70zł
Może się wydawać, że zgromadzony w I i II Filarze kapitał jest kolosalnej wielkości i zapowiada emeryturę o znaczącej wysokości. Jednak, aby uzyskać bardziej przejrzyste dane należy dany wynik podzielić przez długość życia ustalony dla osoby 60 – letniej. Współczynnik ten wynosi 226,1 .
1 002 264,70 zł/226,1 = 4 432,84 zł – tyle wynosić będzie w zakładanym przykładzie wysokości przyszłej emerytury młodej kobiety.
Czy to dużo? Po pierwsze jest to emerytura brutto, więc odejmując podatek już zostanie zmniejszona o około 1/4 -1/3 (zakładając dalsze postępowanie rządu jak dotychczas). Po drugie biorąc pod uwagę przestrzeń czasową i zakładając w miarę niską inflację ok. 2-3%, to w roku 2036 ceny będą ponad dwukrotnie wyższe. Wszystko to jest oparte też na dobrej koniunkturze gospodarczej, która pozwoli na waloryzację rent i emerytur, podwyżkę płac i dobrym funkcjonowaniu wybranego przez nas OFE. Jednak jak będzie naprawdę okaże się w przyszłości. Czy wprowadzona reforma zapewni nam godziwe życie w wieku starczym?



Bibliografia
- Wydawnictwo Difin, Skierniewice 1999
- Hadyniuk Bogusław, Monkiewicz Jan, Fundusze emerytalne II filar, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 1999
- Korczyn Aleksander, Jak wyliczyć samemu kapitał początkowy i przyszłą emeryturę. Nowe zasady ustalania emerytur i rent, Wydawnictwo Sigma, Skierniewice 1999
- Szczęśniak Kazimierz, rozdział VI, Finanse, redakcja naukowa Jan Zarzecki, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok 2000