Tkanki. Opisane w sam raz na ściąge- krótko i rzeczowo.

Nablonek1-warstwowy PLASKI zbudowany ze splaszczonych ,wielobocznych kom,jadra centralnie wystepowanie:pecherzyki plucne,wysciela naczynia krw, wspoltworzy torebki cialek nerkowych-torebki Bowmana ;nie utrudnia transportu, jest bardzo cienki funkcje :okrywajaca, wyscielajaca, uczestniczy w wymianie gazowej SZESCIENNYkom rownoscienne, jadra centralnie, wystepowanie:kanaliki nerwowe, koncowe odc gruczolow-tam gdzie intensywnie zachodzi wchlanianie lub wydzielanie WALCOWATY wysokie kom o ksztalcie neiregularnych graniastoslupow,jadra w spodniej czesci cytoplazmy wystepowanie: przewod pokarmowy od zoladka do odbytnicy(w jelicie cienkim kom nablonka maja duza liczbe cienitkich paluszkowatych wypustek cytoplazmatycznych zwiekszajacych powierzchnie wchlaniania),jajowody(tam kom nablonka posiadaj rzeski dzieki czemu kom przemieszcza się do macicy) WIELORZEDOWY wysokie kom przypominajace powyginane graniastoslupy oraz kom nizsze o klinowatym ksztalcie, jadra umieszcone w wielu rzedach występowanie: drogi oddechowe(jama nosowa,krtan,tchawica,oskrzela). Na wolnej powierzchni kom często wystepuja rzeski,które pomagaja usuwac zanieczyszczenia (np.pylowe) nabl WIELOWARST. PLASKI kilka warst kom,zew splaszczone,podzialy w rozrodczych warstwach nablonka umozliwiaja zluszczanie się warstw zew i stale odnawiane calego nablonka występowanie: jama ustna, przelyk, pochwa,przednia pow rogówki oka, naskorek(rogowacieje i ubumiera,tworzac elastyczna i odnawialna powloke ochronna)

WŁ BIAŁKOWE kolagenowe zbudowane z bialka kolagenu, nardzo silne,odporne na rozerwanie, wyst w sciegnach,chrzastkach i kosciach sprężyste (elastyczne) zbudowane z bialek elastyny, tworza nieregularna, sprezysta siec, dosc slaba i poddatna na zerwanie, wyst w scianach naczyn krwionos i chrzastce sprezystej retikulinowe pojedyncze,delikatne wlokienka zbudowane z bialka retikuliny,wyst w zrębie wezlow chlonnych

TKANKa ŁĄCZNA WŁAŚCIWA brak subst twardych w istocie miedzykomorkowej,duze mozliwosci regeneracyjne, znaczny udzial w metabolizmie ustroju WIOTKA zawiera dosc liczne wlokna retikulinoweotacza naczynia krw, nerwy, miesniewspolnie z tk tluszczowa tworzy warstwe podskorna, przytwierdzjaca skore do muskulatury ZBITA zawiera liczne wlokna kolagenowe tk ta buduje sciegna i torebki stawowe(gdy siec wlokien jest regularna) gdy uklad wlokien kolag jest regularny (w skorze wlasciwej) umozliwia silne odksztalcenie TŁUSZCZOWA stanowi rezerwe metaboliczna (f. Rezerwy metabolicznej) f.termoizolacyjna centralnie znajduje się kropla tluszczu w kom SIATECZKOWATA silnie unaczyniona o delikatnej budowie kom tk kontaktuja się dzieki wypustkom-tak powstaje siec- puste iejsca wypelnia gabczasta subst podstawowa bogata we wlokna retikulinowekom maja ksztalt gwedzisty tworzy zrąb narzadow limfopoetycznych (wezlow chlonnych, szpiku kostnego, grasicy) ZARODKOWA wystepuje tylko w okresie zarodkowym ksztalt gwiezdzisty maja charakter totipotencjalny tzn daja poczatek komorkom wszytskich tk lacznych

TKANKA ŁĄCZNA OPOROWA A tkanka chrzestna nie jest unaczyniona ani unerwiona w dojrzalej postaci sklada się z istoty miedzykomorkowej, w ktorej zanurzone sa wlokna bialkowe oraz elementy komorkowe (najliczniejsze- kom chrzestne chondrocyty) SZKLISTA tworzy nasz szkielet w okresie zarodkowym i plodowym (pozniej zastepowana jest przez kosc) buduje pow stawowe i przymostkowe czesci żeber wystepuje w czesci chrzestnej nosa, nagłośni, oskrzelach jest b. odporna na scieraniew ist podst znajduja się liczne grupy chondrocytów, a miedzy nimi wl kolagenowe SPRĘŻYSTA wystepuje w małżowinie usznejwspoltworzy czesc chrzastek krtani i naglosni vchrzastki sprezyste nie ulegają mineralizacji w ist podst zanurzona jest bardzo delikatna siateczka wl elastycznych- to nadaje właściwości sprezyste WŁÓKNISTA wystepuje w miejscach przyczepu ścięgien do kosci, wspoltowrzy także krążki miedzykregowe, w subst podst wystepuja grube pęczki wlokien kol- to nadaje tk duza wytrzymalosc B tkanka kosta powstaje w wyniku kostnienia tk chrzestnej szklistej lub tk ł wlasciwej, kosci sa bogato unaczynione i unerwione jest aktywna pod względem metabolicznym i ulega nieustannym procesom przebudowy stanowi czynny zbiornik zapasowy jonów, glownie wapniowych BUDOWA w istocie miedzykom anurzone sa wklokna kolagenowe(osseinowe) subst podst wysycona jest solami min glownie wapnia, w mniejszym stopniu fosforanem magnezu i innymi- zw min powoduja, ze jest ona twarda i wytrzymala na duze obciazenia mech w isto miedzykom znajduja się liczne jamki kostne z komorkami ?osteocytami KOŚĆ doroslego czl zawiera 30-40% zw org30-45 zw min 15-45wody ZBITA wlokna kolagenowe zatopione w subst podst tworza blaszki kostne tk ta buduje kosci dlugiew czaszce wspoltworzy kosci oslaniajace mózgowie GĄBCZASTA tworza ją blaszki kostne ciasno owiniete wokół siebie-tzw beleczki kostne beleczki tworza siec a przestrzenie miedzy nimi wypelnia szpik kostnyze względu na właściwości amortyzujące tk g wystepuje glownie w koncowych czesciach kosci dlugich kosci maja zdolnosci regeneracyjne, w miejscu uszkodzenia kom kościogubne rozpuszczaja kosc, wtedy kom kościotwórcze uzupelniaja ubytki bądź spajają

KREW
a)Osocze-bezpostaciowa subst 90% wody+zw org jak np. albuminy, glubuminy, fibrynogen (o. Bez fibryn. To niekrzepnaca surowica), gluzkoza, hormony, mocznik b) elementy morfotyczne powstaja w czerwonym szpiku kostnym- znajduje się w jamie szpikowej kosci dugich i u nasady kosci (miedzy beleczkami). W 6-7 roku zycia czerwony szpik kostny przeksztalca się w zolty szpik kostny. U doroslego czl czerwony szpik kostny zachowuje się w kosciach plaskich i u nasady kosci dlugich.

ERYTROCYTY krwinki czerowne rosnie ich ilosc wraz ze spadkiem cisnieniasa okragle dwuwklesle, poruszaja się z pradem krwi, sa bezjadrzaste, sama cytoplazma, bez innych organelli transportuja tlen i czesciowo CO2 nie wykazuja zdolnosci do podzialu, zyja krotko(100-120dni) powstaja w czewonym szpiku kostnym gina w sledzionie lub w watrobie LEUKOCYTY krwinki białe ksztalt kulisty, owalny, bezbarwne, wieksze od erytrocytow, niektóre wytwarzaja wypustki posiadaja organelle wewnatrzkomorkowe odpowiednia ilosc 6-8tys/mm3 powstaja w czerwonym szpiku kostnym podział A Granulocyty posiadaja ziarnistosci w cytoplazmie oraz plytkowate jadro a)neutrofile 60% f.obrony przed infekcjami, wytwarzane sa gdy pojawi się cialo obce b)eozynofile podst funkcja to niszczenie bialek obcych np. alergennych c)bazofile wytwarzaja heparyne subst przeciwkrzepliwa B Agranulocyty brak ziarnistosci w cytoplazmie, pojedyncze, kuliste jadro, lekko zasadochlonna cytoplazma a)limfocyty 60& okragle, duze koliste jadro, sa malo aktywne, dopiero kontakt z antygenem je pobudza; T grasiczozależne ?właściwości immunologiczne nabywaja w grasicy, B szpikozależne- niedojrzewajace w grasicy limfocyty sa odpowiedzialne za pobudzenie innych leukocytow do dzialania c)monocyty ?straznicy czystosci biochemicznej? komorki żerne, pozeraja bakterie i skrawki obumarlych tkanek, nazywa się je makrofagami TROMBOCYTY płytki krwi bezbarwne,roznoksztaltne fragmenty cytoplazmy duzych komorek szpikowych odpowiednia il 200-400tys/mm3 zyja 8-10, gina w sledzionie zapoczatkowuja krzepniecie krwi, biora udzial w homeostazie czyli zachowaniu ciaglosci naczyn krwionosnych

LIMFA chłonka składa się z osocza-nieco tlustsze niż osocze krwi, powstaje ono jako przesącz z naczyn wlosowatych do przestrzeni miedzykomorkowej krwinek bialek- przede wszytskim limfocyty. Limfa spelnia role odpornosciowa.

MIEŚNIOWA POP PRAZKOWANA uklad wlokine jest regularny, wloikna ulozone sa rownolegle do siebie jadra na obrzezach sa miesniamy szkieletowymi- leza przy kosciach zamieniaja en chem na mech zaleza od naszej woli ma zdolnosc do szybkich i mocnych skurczow, jest nieodporna na znurzenie w: razem z koscmi tworzy aarat ruchowy TK MIESNIOWA SERCA poprzeczne prazkowanieskurcze szybkie ale slabe, delikatne tk jest widlasto rozgaleziona dzieki czemu zmniejsza się obj jam serca kom lacza się za pomoca tzw wstawek praca miesnia sercowego nie zalezy od naszej woli TK MIESNIOWA GLADKA nie ma poprzecznego prazkowanianieregularny uklad wlokien bialkowych ksztalt wrzecionowaty, jedno jadro ulozone centralnie slabe skurcze, dlugotrwale, odporne na znurzenie praca nie zalezy od naszej woli w: wysciela narzady wew, uklad pokarmowy, ukl moczowo-pciowy, w nacz krw i limfatycznych