Jan Kochanowski (1530-1584).

Jan Kochanowski urodził się w Sycynie koło Radomia, w średnio zamożnej rodzinie szlacheckiej jako syn sędziego sandomierskiego. Studiował w Akademii Krakowskiej, na uniwersytecie w Królewcu, następnie w Padwie. W 1559 roku powrócił na stałe do kraju, pracował na kilku dworach magnackich. Podkanclerzy P. Myszkowski zaprotegował go na dwór królewski-poeta został sekretarzem Zygmunta Augusta. W renesansowym Krakowie, spotkał wielu wybitnych humanistów. Jako wnikliwy obserwator życia politycznego i społecznego zaczął pisać pierwsze utwory w języku łacińskim. Porzuciwszy dwór krakowski (1569-1579), osiadł na wsi w Czarnolesie. Wtedy, czyli w okresie czarnoleskim, ożenił się z Dorotą Podlodowską (1575r.) i rozpoczął życie typowego szlachcica-ziemianina. Boleśnie przeżył śmierć ukochanej córeczki, Urszulki. Pod wpływem ojcowskiego bólu powstał cykl 19 utworów - Trenów - które uważane są za szczytowe osiągnięcia w twórczości tego poety. Poeta zmarł nagle na serce w Lublinie 22 VIII 1584r.
, mając 54 lata, a w jego pogrzebie uczestniczył król Stefan Batory.

Dorobek pisarski Jana Kochanowskiego obejmuje między innymi: "Zuzannę" (1562), "Szachy", "Zgodę" (1564), "Satyra" albo "Dzikiego Męża" (1564), "Pieśni" (1586), "Treny" (1580), "Psałterz Dawidów" (1579), "Odprawę posłów greckich" (druk w 1584 roku).

Coś o fraszkach: W 1584 roku został wydany zbiór wierszy Jana Kochanowskiego pt: "Fraszki" .Tę nazwę przyswoił polskiemu piśmiennictwu sam autor.

Jan Kochanowski napisał ponad 300 fraszek. Spora część z nich pochodzi z tak zwanego okresu dworskiego w twórczości poety. Typowym przykładem jest utwór "O doktorze Hiszpanie", świetnie przekazujący właśnie atmosferę dworskich zabaw, łagodnie krytykując brak umiaru w ucztowaniu. Charakter ówczesnego życia dworskiego ukazują również inne fraszki. Sporo w nich ośmieszania ludzkich wad, przywar np. "Na Konrata" lub "Na Nabożną". Kochanowski czerpał tematy z dworskiej codzienności, którą widział oczami satyryka. Dwory Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta kipiały życiem, odbywały się dziesiątki uroczystości. Nie inaczej działo się na dworach magnackich, dostatnie życie wiodła szlachta, zamożniejsi mieszczanie. Wpływało to na samą literaturę, która często służyła zabawie, towarzyskim rozrywkom, żartom-jak większość fraszek.

Inny charakter mają fraszki refleksyjne, często pisane już po opuszczeniu Krakowa, w Czarnolesie. Na przykład utwór "O żywocie ludzkim" wiąże się z życiem poety, podobnie jak inne fraszki, jast próbą uchwycenia jego istoty.

Kochanowski dowiódł we fraszkach zainteresowania życiem wewnętrznym człowieka oraz otaczającą go rzeczywistością. Był poetą wrażliwym na piękno, urok przyrody. Zarazem cenił ludzką pracę i myśl. Praktycznie nie było takiego tematu, nawet pośród spraw intymnych, który by nie interesował poety.

Napisał takie słynne fraszki jak: "Na Lipę", "Na Konrata", "Na Zdrowie", "Na dom w Czarnolesie", "O żywocie ludzkim", "O doktorze Hiszpanie" i wiele, wiele innych.

Pieśni: Jan Kochanowski tworzył pieśni przez 20 lat swego dojżałego życia - w okresie dworskim, a także podczas pobytu w Czernolesie. Utwory te zostały wydane na przełomie lat 1585-1586, więc już po śmierci poety. Zostały ułożone w dwie księgi obejmujace 49 utworów, do pieśni zaliczył poeta także cykl "Pieśń świętojańska o sobótce", a także pieśń "Hymn do Boga" ("Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary"). Jan Kochanowski tworzył pieśni o różnorodnej tematyce: filozoficzne, religijne, miłosne, patriotyczne, biesiadne i okolicznościowe.