Skomentuj postawy i argumentację stanowisk przyjętych wobec rewolucji przez hrabiego Henryka oraz jego przeciwnika, Pankracego.

Skomentuj postawy i argumentację stanowisk przyjętych wobec rewolucji przez męża (hrabiego Henryka) oraz jego ideowego przeciwnika, Pankracego.


Wątek rewolucji poruszony w trzeciej i czwartej części utworu „Nie-Boska Komedia” ukazuje konflikt ideowy między przywódcami zwalczających się obozów: rewolucjonistów i arystokracji. Obok walki zbrojnej, buntu przeciwko istniejącemu porządkowi, toczy się pojedynek postaw i stanowisk, który prowadzi do dygresji na temat biegu ludzkiego losu.

Zamieszczony fragment dzieła Krasińskiego ma miejsce w zamku Hrabiego, tuż przed wybuchem rewolucji, kiedy Pankracy przekonuje Henryka do poddania się. Zarówno Hrabia jak i Pankracy mają swoje racje, które prezentują w rozmowie. Pankracy pragnie przekonać Hrabiego, ze po jego stronie stoi słuszność, ze rewolucjoniści maja prawo do odwetu na arystokracji, która przez wieki ich wykorzystywała. Rewolucjonista kpi z Hrabiego, ironicznie i z wzgardą traktuje jego przywiązanie do tradycji, istniejącego porządku, „jednej myśli”, idei. Równocześnie uważa siebie za stwórcę, jest przekonany, że niczym Bóg może zmieniać świat. Przywołuje zbrodnie przodków Hrabiego, których idee są podwaliną jego dzisiejszej władzy. Potępia u nich łamanie wszelkich moralnych zasad, budowanie własnego bogactwa na matactwach, hedonizm, rozpustę i bezwstydność. Obiecuje zemstę, dzień sądu którym będzie rewolucja. Pankracy zdaje sobie sprawę z wielkości swojego przeciwnika, nazywa go „orłem”, jednak równocześnie jest przekonany o zwycięstwie rewolucji i swojej idei. Hrabia twierdzi, że Pankracy to człowiek bez przeszłości, który chce budować swoją tożsamość na „gruzach cudzego domu”. Wyciągając rękę ku obrazom, w swoich słowach podkreśla przywiązanie do tradycji, myśli i dziedzictwa swoich przodków. Odpiera ataki Pankracego, przypomina, że ojcowie opiekowali się biednymi, zapewniali opiekę zdrowotną, naukę, ginęli za nich w bojach, sakralizuje ich niezłomną postawę. Żegnając Henryka zapowiada honorową walkę do samego końca.

Różnice poglądów dotyczących rewolucji, między Hrabią a Pankracym wynikają ze statusu społecznego, braku równouprawnienia i dysproporcjami pomiędzy poszczególnymi grupami społecznymi. Arystokracja jako wyższa sfera chce zachować istniejący porządek, stworzony na ich zasadach, wedle ich myśli, dający im władzę i przewagę. Nikogo nie dziwi negatywna postawa Henryka wobec idei samej rewolucji. Mimo tego, jako człowiek z zasadami, kierujący się honorem, nie podda się i będzie walczył do końca - choć skazany jest na klęskę. Pankracy broni praw i wolności ludności z niższych sfer, uważa, że jedyną możliwością osiągnięcia sprawiedliwości i zapanowania nowego świata jest rewolucja. Chce zniszczyć arystokrację, uważa, że są klasą zdegradowaną i szkodliwą. Paradoksalnie ani Mąż, ani Hrabia nie odnoszą ostatecznego zwycięstwa. Przywódca rewolucji chce obalić istniejący porządek nie będąc zdolnym zbudować nowego świata. Okazuje się, że człowiek nie może zmienić biegu wydarzeń, nie ma na niego żadnego wpływu. Człowiek nie może również złem osiągać dobra. Hrabia Henryk i Pankracy w swoich działaniach wybrali drogę przemocy i tym samym sprzeciwili się woli bożej. Pojawienie się Galilejczyka to zderzenie i ostateczne zwycięstwo dobra ze złem, jasności z ciemnością. Nie-Boska Komedia – los i bieg wydarzeń kreowany przez człowieka, to idea nie do zrealizowania, z góry skazana na porażkę w obliczu boskich zamierzeń.

Odmienne postawy Hrabiego i Pankracego wobec rewolucji zderzają się ze sobą. Mąż jest zwolennikiem tradycji i przeciwnikiem idei rewolucji. Pankracy chce za pomocą walki zbrojnej zaprowadzić swój własny porządek w świecie Okazuje się jednak, że człowiek nie może zmienić biegu historii wedle własnego planu, gdyż jedynym kreatorem świata jest Bóg.