profil

Dokonaj analizy "Pieśni V" Jana Kochanowskiego. Przedstaw dzieło jako przykład utworu persfazyjnego.

poleca 84% 2169 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

„Pieśń V” Jana Kochanowskiego, znana także pod tytułem „Pieśń o spustoszeniu Podola” jest utworem o charakterze patriotycznym. Podmiot liryczny poprzez bezpośrednią apostrofę zwraca się do adresata słowami „Wieczna sromota i nienarodzona szkoda, Polaku!”. Jednocześnie poprzez samą apostrofę oraz kolejne wersy mówiące „Ziemia spustoszona Podolska leży, a Połaniec sprosny nad Dniestrem siedząc, dzieli łup żałosny!”, osoba mówiąca stara się wyrazić swój żal tudzież rozpacz oraz przedstawić nam sytuację w jakiej znalazła się Polska w owym okresie. Jednak następnie w całości trzeciej zwrotki opisuje hańbę oraz zniesławienie jakie dotknęło osoby, które dostały się pod ręce Tatarów. Wyraża swój negatywny stosunek względem nich porównując ich do „psów bismardzkich”. W kolejnych wersach podmiot używa wielu różnorakich porównań i metafor, a jedną z najważniejszych jest metafora zawarta w słowach „Tak odbieżałe stado więc drapają rozbójce wilcy, gdy po woli mają, że ani pasterz nad owcami chodzi, ani ostrożnych psów za sobą wodzi.” w której podmiot porównuje Polskę do stada owiec napadniętych przez Tatarów, którzy w tej przenośni zostają ukazani jako bezwzględne wilki. Dalej autor podsumowuje naturę polaków, powołując się na znane przysłowie „mądry Polak po szkodzie”, którego znaczenie poniekąd ironizuje i nadaje mu nieco zmienioną formę, mianowicie „Nową przypowieść Polak sobie kupi, że i przed szkodą, i po szkodzie głupi.”. W ten sposób podmiot przestrzega przed popełnianiem wcześniejszych błędów oraz wyciąganiem wniosków na przyszłość.
Cały utwór zachowany jest w budowie regularnej, posiada 12 cztero- wersowych zwrotek, a każda ze zwrotek posiada rymy typu aabb, takie jak np. wyroku- kroku, zmazę- skazę, swoje- twoje. Prócz tego w pieśni V autor stosuje wiele upiększeń, w formie środków stylistycznych, spośród których wyróżnić warto epitety np. : „Ostrożnych psów”, „Odbieżałe stado”, peryfrazy np.: „Połaniec sprosny”, pytania retoryczne np. : „Szczęście chce służyć?”, wykrzyknienia np. : „Żal się mocny Boże!”, apostrofy np. : „Cny Lachu!”. Poprzez podane środki stylistyczne, a w szczególności poprzez apostrofy, pytania retoryczne oraz wykrzyknienia wiersz ten osiąga formę donośnego, patriotycznego apelu, czego, myślę uzyskanie było jednym z głównych celów Jana Kochanowskiego.
Utwór możemy określić przykładem dzieła perswazyjnego, ponieważ autor stara się wpłynąć na psychikę odbiorcy. Próbuje mu uświadomić słabość państwa polskiego. Pieśń ma formę przemówienia. Jan Kochanowski przestrzega też tak mało odpowiedzialnych Polaków, żeby porzucili wystawne życie i pomyśleli o obronie, nie szczędzi słów krytyki pod adresem szlachty. stwierdza, iż Polacy okryli się wieczną hańbą, dopuszczając do najazdu Tatarów na Podole.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 2 minuty

Teksty kultury