Kasyno Gostyńskie

Praca organiczna - praca mająca za cel zachowanie tożsamości narodowej bez powstań. Opierała się na wspieraniu rozwoju kultury i oświaty, dbaniu o rozwój świadomości narodowej oraz podniesieniu poziomu gospodarczego tych regionów.

21.10.1939 - rozstrzelanie Gostynian na rynku przez Niemców - 63 rocznica.
Jednym z rozstrzelanych był wnuk Gustawa Potworowskiego - Edmund.
Kasyno gostyńskie
Założone zostało niecałe 170 lat temu.
Historia powstania :
Zostało założone tuż po klęsce powstania listopadowego. Części działaczy zależało na konspiracji, inni chcieli pracy organicznej. Oficjalnie Kasyno Gostyńskie miało wspierać oświatę i wspomóc rozwój gospodarki Księstwa Poznańskiego, które było dość zacofanym regionem. Kierownikiem polityki niemieckiej był Flottewell. Uważał on, że należy doprowadzić do ucywilizowania Księstwa, opowiadał się za germanizacją, jednak miał ją poprzedzić rozwój gospodarczy.
Pierwsza organizacja miała powstać w Poznaniu - Towarszystwo przyjaciół rolnictwa, przemysłu i oświaty. Jednakże władza zaborcy uniemożliwiała powstanie, dlatego spróbowano na naszym terenie, który rownież zamieszkiwany był przez wybitnych działaczy. Był to .min. poseł polski na sejm pruski - hrabia Gustaw Potworowski z Goli.
27.10.1835 roku doszło do zebrania założycielskiego. Obecnych było 36 osób, przyjęto statut, wzorowano się na Towarzystwie Poznańskim.

Cele :
- rozwój oświaty, przemysłu, organizacja spotkań towarzyskich, bali
Ustalono, że raz w tygodniu odbędzie się zebranie. W początkowym okresie kiedy Kasyno nie miało jeszcze siedziby spotkania te odbywały sie w domu burmistrza Gostynia - Jana Kuleszy.
Ustalono zasady, np. panom nie wolno było palić w towarzystwie dam. Nie wolno było również prowadzić gier hazardowych.
Kasyno nie zostało od razu zarejestrowane, gdyż potrzebna była do tego zgoda władz pruskich, dość trudna do otrzymania. Dołączając do organizacji kilku Niemców, nieaktywnych w germanizacji, uśpiono czujnośćwładz. Były próby szpiegowania (np. Cie.......... z Piasków). Władze regionalne chciały zamknąć Kasyno jeszcze przed otwarciem. Sprawa trafiła do króla pruskiego, który po rozpatrzeniu stwierdził iż nie ma podstaw do zamknięcia, ale trzeba obserwować co się dzieje.

Skład :
5-osobowa dyrekcja oraz kasjer (zbierał składki).
Skład Kasyna różny w zależność od lat - od 50 do 160 członków.
Pierwsze lata były dla Kasyna dość trudne - nie mieli oni siedziby, po roku chciano organizacje rozwiązać, jednakże po wybudowaniu gmachu zainteresowanie wzrosło. W czasie budowanie rozpoczęto wydawanie "Przewodnika rolniczo-przemysłowego". Utworzona została bibliotek - 1000 zbiorów.

Wydziały :
=> rolniczo-przemysłowy : miał dbać o dobry przebieg reformy rolnej, unowocześnienie rolnictwa, polepszenie wiedzy ludności o gospodarce tego regionu. Organizowano dyskusje, konferencje, wystawy rolnicze, festyny.
W zbiorach otwartej biblioteki znajdowały się fachowe czasopisma np. z Wielkiej Brytani. Starano się zbierać różne minerały - 560 sztuk, a także np. muszle - 160.
Projekty wydziału : regulacja Obry (budowa urządzeń wodnych).
=> literacki : założenia różniły się od realizacji.
- prowadzenie biblioteki, zbieranie pamiątek narodowych
Szerzono oświatę wśrów ludzi, budowano świadomość narodową wśród chłopów. Współpracowano z leszczyńskim pismem "Przyjaciel ludu", organizowano darmowe czytelnie ludowe - w Krajewicach, Siemowie, Goli, Żytowiecku, Bodzewie. Utrzymywano kontakt z Polakami z innych dzielnic (Ślązakami, Mazurami)