Wrażliwość
Żebraczka, komornica
W Władysława Stanisława Reymonta sportretowano starą Jagustynkę, która z dawnej gospodyni stała się żebraczką, komornicą, bo ziemię zapisała dzieciom. Stosunek dzieci do starej matki odzwierciedla ich brak wrażliwości, chciwość i chłopską mentalność, która pozwalana złe traktowanie starszych, chorych, niezdolnych do ciężkiej pracy osób, zwłaszcza jeśli przepisały już ziemię młodszym (na takie traktowanie nie chce się zgodzić Maciej Boryna, dlatego silną ręką trzyma gospodarstwo i nie...
Szlachetna prostytutka
Często jednak literatura pokazuje inne prostytutki, wcale niebędące uosobieniem zła, a przy tym skrzywdzone przez życie, biedne, nieszczęśliwe lub przeciwnie – życzliwe światu, pogodne, szlachetne, na swój sposób radzące sobie w życiu. Do tych szlachetnych prostytutek niewątpliwie należy bohaterka Przeminęło z wiatrem – przyjaciółka Retta Butlera, Bella. Wielokrotnie wybawi z kłopotów Retta i jego znajomych. Okaże się lojalna i, mimo swej profesji, na swój sposób wierna. Również Elżbieta...
Niewrażliwi państwo z noweli Sienkiewicza
Henryk Sienkiewicz w swej przejmującej noweli Janko Muzykant ukazał niewrażliwych państwa ze dworu, którzy sporo bawią za granicą i tam szukają wrażeń, wspaniałej sztuki i młodych talentów, podczas gdy na własnej ziemi przegapiają prawdziwe perły. Scena, w której mówią oni (po francusku) o przyjemności wyszukiwania talentów na Zachodzie, podczas gdy nad grobem biednego Janka, pobitego na śmierć za kradzież skrzypeczek, „szumią brzozy”, jest nader sugestywna.