1. ‘być żywym, istnieć’; 2. ‘wieść życie, pędzić żywot’; stpol. też: 3. ‘przebywać gdzieś’, a wyjątkowo 4. ‘biesiadować, ucztować’.
Pochodzenie:
Od XIV w.; ogsłow. (por. czes. žít, žíji (stczes. žíti, žívu), ros. žiť, živú) < psłow. *žiti, *živę ‘żyć’ – spokrewnione z lit. gýti ‘goić się; zdrowieć’, gývúoti ‘żyć’, łot. dzīt ‘goić się’ oraz łac. vivō, vivere ‘żyć’; podstawą jest pie. *guei- ‘żyć’.
Pierwotna postać
W stpol. stosowano odmianę żyć, żywę / żywię.
Źródło
Dał ci mi to wszechmogący, bych morzyła lud żywiący.
Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią, XV w.
Żywię kogo, przy żywocie zachowuję, nie zabijam.
Grzegorz Knapski (1564-1638)
Ledwie się człek z matczynym rozstanie żywotem.
Wacław Potocki (1626-1696)
Poczyna się rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa.
Rozmyślanie przemyskie (Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa), XV w.
poleca
b/d
życie
stpol. też ‘zachowanie, postępowanie’; od XV w.; ogsłow. < psłow.*žitьje ‘życie’ utworzonego od imiesłowu biernego *žitъ pochodzącego od czasownika *žiti ‘żyć’
poleca
b/d
żyto
1. ‘roślina zbożowa’; 2. ‘ziarno tej rośliny’; stpol.: 3. ‘zboże’ i 4. ‘owoc, plon ziemi’; 5. dawniej ‘płód ziemi służący do utrzymania życia’; od XIV w.; ogsłow. < psłow. *žito ‘to, co daje życie, co służy do życia, daje pożywienie’ > ‘rośliny zbożowe, zboże, ziarno tych roślin’ – nazwa ta ostała utworzona od psłow. *žiti ‘żyć’
poleca
100%
4 głosy
żywy
1. ‘taki, który żyje’; 2. ‘pełen energii’; 3. ‘jaskrawy lub wyraźny (o kolorze)’; od XIV w.; ogsłow. < psłow. *živъ ‘żywy’ – pokrewne z lit. gývas ‘żywy; żwawy’, łot. dzîvs ‘żywy’ oraz łac. vivus ‘ts.’; podstawą jest pie. *guiu-o- ‘żywy’ pochodzący od pie. pierwiastka *guei- ‘żyć’ (od którego pochodzi również czasownik żyć)
poleca
b/d
żyzny
1. ‘urodzajny, płodny (o glebie)’; 2. ‘zawierający składniki odżywcze’; 3. stpol. (od XVI w.) ‘obfity, bogaty’; od XV w.; płnsłow. (np. czes. przestarzałe žizný / žizni, ukr. žýznyj) < psłow. *žiznъ ‘płodny, urodzajny, obfity; istotny dla utrzymania życia’ – przymiotnik utworzony od psłow. rzeczownika *žiznь ‘życie’ pochodzącego od psłow. *žiti ‘żyć’
poleca
b/d
dożyć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
odżyć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
pożyć
czasownik przedrostkowy
poleca
34%
3 głosy
przeżyć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
użyć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
wyżyć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
zażyć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
zżyć się
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
żywać
forma wielokrotna -żywać w czasownikach przedrostkowych, np.: dożywać, odżywać, ożywać, przeżywać, używać.
Podobne teksty:
Materiał opracowany przez eksperta