‘bo, bowiem’.
Pochodzenie:
Od XVI w., ale powszechne stało się od XVIII stulecia; powstało z przekształcenia wcześniejszej postaci abowiem złożonej ze spójnika a oraz bowiem; postać dzisiejsza związana jest z przekształceniem stpol. abow albo.
Pierwotna postać
W stpol. początkowo od XV w. występowały formy abowiem, a także abojem /aboim.
Źródło
Abo na lewo, abo na prawo.
Zapiski i roty polskie z XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej,
wyd. W. Kuraszkiewicz, A. Wolff, 1950 r.
Abo daj, aboć wydrę.
Grzegorz Knapski (1564-1638)
Abociem głos brata naszego Jezusa woła do ciebie.
Osiem kartek starej książeczki do nabożeństwa, początek XVI w.
Strzeż miary, abowiem rzecz jest piekna przy rozumie cnota.
Mikołaj Rej (1505-1569)
poleca
b/d
albo
1. pierwotnie ‘a czyż’ (zachowane w pytaniach retorycznych typu Albo to ja wiem?); 2. spójnik ‘lub’; od XIV w.; ogsłow. (por. ros. dialektyczne álibo / álbo, słoweń. dialektyczne aliboj) < psłow. *alibo – powstałe z partykuły*ali (w stpol. w XV-XVIII w. spójnik ali ‘ale, ale oto, a tu, a już; albo, czyli’) oraz partykuły wzmacniającej *bo; w pol. rozwój fonetyczny z zanikiem-i-: alibo > albo.
poleca
34%
3 głosy
bowiem
bowiem – ‘bo’; od XV w.; wtórnie też w XVI w. w formie bojem; powstałe z wyrażenia bo (jak) mi wiadomo.