Jedną z charakterystycznych cech współczesnego świata są postępujące procesy integracji politycznej a szczególnie gospodarczej państw. Najważniejszą organizacją międzynarodową jest Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) powołana na konferencji w San Francisco w 1945 r., na której opracowano i przyjęto Kartę Narodów Zjednoczonych. Obecnie do ONZ należy większość państw świata. Głównymi celami organizacji jest:
• utrzymanie bezpieczeństwa oraz rozwój współpracy międzynarodowej;
• działania na rzecz popierania i przestrzegania praw człowieka;
• pomoc państwom dotkniętym klęskami żywiołowymi;
• działania na rzecz zwalczania chorób na świecie;
• pomoc dla krajów rozwijających się (organizowanie pomocy międzynarodowej, pomoc w szerzeniu oświaty) zmierzająca do zmniejszania dysproporcji w rozwoju gospodarczym;
• działania na rzecz ochrony przyrody.
Poszczególne cele realizują wyspecjalizowane agendy ONZ. Głównym organem jest Zgromadzenie Ogólne zbierające się raz do roku w głównej siedzibie ONZ w Nowym Jorku. Każde państwo członkowskie dysponuje w nim jednym głosem. Drugim ważnym organem jest Rada Bezpieczeństwa, składająca się z pięciu stałych członków (USA, Rosja, Wielka Brytania, Francja i Chiny), dysponujących prawem weta, oraz 10 członków niestałych wybieranych na 2-letnie kadencje. Rada Bezpieczeństwa powołuje siły zbrojne składające się z kontyngentów wybranych państw, które interweniują w wypadku zagrożenia lub naruszenia pokoju międzynarodowego.Sprawami społeczno-ekonomicznymi zajmuje się Rada Gospodarczo-Społeczna składająca się z 54 członków. Innymi, specjalistycznymi agendami ONZ są np:
• FAO – Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa z siedzibą w Rzymie;
• ILO – Międzynarodowa Organizacja Pracy z siedzibą w Genewie;
• IBRD – Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (World Bank – Bank Światowy) z siedzibą w Waszyngtonie;
• IMF – Międzynarodowy Fundusz Walutowy z siedzibą w Waszyngtonie;
• IAEA – Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej z siedzibą w Wiedniu;
• WHO – Światowa Organizacja Zdrowia z siedzibą w Genewie;
• WMO – Światowa Organizacja Meteorologiczna;
• WTO – Światowa Organizacja Handlu;
• UNICEF – Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom;
• UNESCO – Organizacja ds. Oświaty, Nauki i Kultury z siedzibą w Paryżu;
• WTO – Światowa Organizacja Turystyki z siedzibą w Madrycie.
Najważniejszą z organizacji polityczno-wojskowych jest Pakt Północnoatlantycki (NATO), założony w 1949 roku przez Stany Zjednoczone, Kanadę oraz 10 państw europejskich (Belgię, Danię, Francję, Holandię, Islandię, Luksemburg, Norwegię, Portugalię, Wielką Brytanię i Włochy). W roku 1952 do sojuszu zostały przyjęte Grecja i Turcja, a następnie: Niemcy (1955), Hiszpania (1982),Czechy, Polska, Węgry (1999); w 2004 r. do sojuszu przystąpiło sześć nowych państw (Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Słowacja, Rumunia).
Spośród innych regionalnych ugrupowań politycznych większe znaczenie mają:
• Organizacja Państw Amerykańskich (OPA), założona w 1948 r.w Bogocie, jej obecną siedzibą jest Waszyngton. Skupia ona wszystkie państwa obu Ameryk z wyjątkiem Kuby (zawieszonej w prawach członka w 1962 r.). Jej celem jest rozwiązywanie problemów społecznych, ekonomicznych oraz politycznych, w tym także sporów między państwami członkowskimi;
• Organizacja Jedności Afrykańskiej (OJA), założona w 1963 r.,z siedzibą w Addis Abebie, grupuje wszystkie państwa afrykańskie z wyjątkiem Maroka. Jej celem jest głównie pogłębienie współpracy i umacnianie jedności państw afrykańskich oraz walka z rasizmem i kolonializmem;
• Liga Państw Arabskich (LPA), powstała w 1945 r. w Kairze, skupiająca obecnie 21 państw arabskich Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu;
• Wspólnota Niepodległych Państw (WNP), powstała w 1991 r., grupująca państwa powstałe po rozpadzie ZSRR z wyjątkiem Litwy, Łotwy i Estonii;
• Grupa Wyszehradzka, powołana do życia na spotkaniu przywódców Polski, Węgier i Czechosłowacji w dniach 12-15 lutego 1991 r. W jej skład wchodzą obecnie cztery kraje: Czechy, Polska, Słowacja i Węgry. Głównymi jej celami było: wspieranie dążeń państw członkowskich na drodze do UE, rozwijanie współpracy w dziedzinie integracji infrastruktury transportowej, telekomunikacyjnej i energetycznej, ułatwienie kontaktów między obywatelami tych państw oraz rozwijanie współpracy i wymiany naukowo-kulturalnej.
Integracja gospodarcza oznacza różne formy współpracy ekonomicznej i politycznej między państwami, mające na celu ograniczanie i eliminowanie barier prawnych, administracyjnych i politycznych ograniczających swobodny przepływ towarów, usług, kapitału oraz siły roboczej. Polega ona również na tworzeniu wspólnych instytucji, które stopniowo przejmują niektóre funkcje regulacyjne i zarządzające instytucji narodowych. Najważniejsze międzynarodowe organizacje gospodarcze to:
Unia Europejska – powstała w 1993 r. z przekształconej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, założonej w 1957 r. przez Belgię, Francję, Holandię, Luksemburg, Włochy i RFN. W roku 1973 przyłączyły się do niej Dania, Irlandia i Wielka Brytania, następnie Grecja (1981), Hiszpania i Portugalia (1986) oraz Austria, Finlandia i Szwecja (1995). Od 1 maja 2004 r. do UE należą również: Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Malta i Cypr. Krajami stowarzyszonymi z UE są: Bułgaria, Rumunia, Turcja, Maroko, Izrael, Autonomia Palestyńska, Jordania i Tunezja. Głównym celem UE jest utworzenie jednolitego obszaru gospodarczego po przez zniesienie barier we wzajemnych obrotach handlowych, przepływie kapitałów i siły roboczej, wprowadzeniu wspólnej polityki gospodarczej i finansowej (wprowadzenie wspólnej waluty)oraz polityki zagranicznej i obronnej. Głównymi organami decyzyjnymi UE jest Rada Europy i Komisja Europejska z siedzibami w Brukseli. Innymi ważnymi instytucjami są: Parlament Europejski w Strasburgu, Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu, Europejski Bank Centralny we Frankfurcie nad Menem;
Północnoamerykańskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (NAFTA) – strefa wolnego handlu założona w 1994 r. przez Kanadę, Stany Zjednoczone i Meksyk; Wspólny Rynek Południa (MERCOSUR) – założony w 1991 r. przez Argentynę, Brazylię, Paragwaj i Urugwaj, w celu likwidacji barier celnych oraz umożliwienia swobodnego przepływu dóbr, usług, kapitałów i siły roboczej;
Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN) – powstałe w 1967 r. z siedzibą w Dżakarcie. Należą do niego: Brunei, Filipiny, Indonezja, Kambodża, Laos, Malezja, Myanmar, Singapur, Tajlandia, Wietnam. Obecnie głównymi celami organizacji jest współpraca gospodarcza, kulturalna, polityczna i naukowo-techniczna między państwami członkowskimi;
Współpraca Gospodarcza Azji i Pacyfiku (APEC) – utworzona w 1989 r., jej członkami są państwa leżące nad Pacyfikiem: Australia, Nowa Zelandia, Papua-Nowa Gwinea, Indonezja, Brunei,Singapur, Malezja, Tajlandia, Wietnam, Filipiny, Tajwan, Chiny z Hongkongiem, Korea Pd., Japonia, Chile, Peru, Meksyk, Kanada,Stany Zjednoczone, Rosja. Głównym celem organizacji jest stworzenie warunków do rozwoju i osiągnięcia dobrobytu w państwach członkowskich, na drodze szerokiej współpracy gospodarczej i naukowo-technicznej;
Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC)– powstała w 1960 r. w Bagdadzie, a jej obecną siedzibą jest Wiedeń. Jej członkami są: Arabia Saudyjska, Indonezja, Irak, Iran, Katar, Kuwejt, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Algieria, Gabon, Libia,Nigeria, Wenezuela (Ekwador wystąpił z organizacji w 1993 r.).Celem organizacji jest koordynacja polityki w zakresie produkcji i sprzedaży ropy naftowej (m.in. ustalanie limitów wydobycia, limitów cen). Kraje OPEC wydobywają ponad 30% światowej ropy naftowej i posiadają ok. 75% jej światowych zasobów;
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)– powstała w 1961 r., z siedzibą w Paryżu. Obecnie grupuje 30państw członkowskich, najbardziej rozwiniętych gospodarczo. W jej skład wchodzą wszystkie państwa Europy Zachodniej oraz Czechy, Polska, Słowacja, Turcja, Stany Zjednoczone, Kanada, Meksyk, Korea Pd., Japonia, Australia i Nowa Zelandia. Jej główne cele to: wspieranie stałego wzrostu gospodarczego i poziomu życia w państwach członkowskich oraz rozwijanie wymiany międzynarodowej, głównie poprzez likwidację barier protekcyjnych w handlu.