Szkoła – narzędzie indoktrynacji

Bywa też szkoła narzędziem indoktrynacji. Tak jest np. w Syzyfowych pracach Stefana Żeromskiego, gdzie zmusza się uczniów do mówienia po rosyjsku nawet na przerwach i zabrania poznawania polskiej literatury i kultury. Liczne represje, jakim poddawana jest młodzież, mają ostudzić jej patriotyczne zapały i uczynić z uczniów posłusznych poddanych Moskwy.
Podobną rolę pełni szkoła w komunistycznym systemie – pokazano to np. w filmach Marcowe migdały i Yesterday Radosława Piwowarskiego czy Ostatni dzwonek Magdaleny Łazarkiewicz. W szkole uświadamia się politycznie uczniów, tłumaczy im historię, komentuje bieżące wydarzenia polityczne w jedynym słusznym, komunistycznym duchu. Służą temu lekcje historii i wiedzy o społeczeństwie (Ostatni dzwonek), ale także udział w wiecach, manifestacjach politycznych (Marcowe migdały), pochodach (Ostatni dzwonek). W szkołach wskazuje się winnych i obcych (w Marcowych migdałach to Żydzi), karze się niepokornych (zwłaszcza Ostatni dzwonek i oblanie na maturze głównego bohatera).