Jest nieplazmatycznym składnikiem komórek. Występuje u roślin i grzybów, niektórych protistów
oraz większości prokariontów. U grzybów zbudowana jest z chityny, a u roślin przede wszystkim z celulozy. Fibryle celulozy tworzą sztywne rusztowanie, w które wbudowane są nadające ścianie plastyczność pektyny i hemicelulozy oraz woda.
Pełni funkcję wzmacniającą, wyznacza kształt komórkom i determinuje ich wzrost, chroni protoplast przed parowaniem wody, uszkodzeniami mechanicznymi oraz drobnoustrojami. Odpowiada za tworzenie połączeń między sąsiednimi komórkami.
Powstaje podczas podziału komórki z przegrody pierwotnej jako ściana pierwotna. W starszych komórkach może zostać przekształcona w ścianę wtórną. Proces ten zachodzi na skutek odkładania się kolejnych warstw składników ściany komórkowej, a następnie jej inkrustacji poprzez wbudowanie ligniny między fibryle celulozowe (drewnienie ścian komórkowych), a także związków mineralnych (SiO2, CaCO3). Możliwa jest także adkrustacja, czyli pokrywanie powierzchni pierwotnej ściany komórkowej przez polisacharydy (kalozę, śluzy) lub związki o charakterze tłuszczowców (kutynę, suberynę, sporopoleninę).