O ile pierwszy i drugi tryb odnosiły się do czasu teraźniejszego i przyszłego, o tyle trzeci nawiązuje do przeszłości, a więc tego, co już miało miejsce i czego nie możemy zmienić. Stąd jest to swego rodzaju „gdybanie” na temat tego, w jaki sposób zmieniłaby się dana sytuacja w przeszłości, gdyby wtedy został spełniony określony warunek:
If + Past Perfect + Future Perfect in the Past (would + have + imiesłów bierny)
They would have gone to Turkey if they had had money last year.
Future Perfect in the Past + if + Past Perfect (would + have + imiesłów bierny)
If I had woken up earlier, I wouldn’t have been late for work.
Podobnie jak w drugim trybie, w zdaniu nadrzędnym zamiast czasownika modalnego would w czasie Future Perfect in the Past możemy zastosować could lub might:
- If you hadn’t left in time, you could have been late.
- Jim might have got a pay rise if he had worked harder.
a w zdaniu podrzędnym czas ciągły – tutaj Past Perfect Continuous:
- They wouldn’t have been late if they hadn’t been waiting for Sam for half an hour.
Zwróć uwagę, że zdania w trzecim trybie warunkowym bardzo często wyrażają żal lub krytykę zdarzeń, które miały miejsce:
If I had been at the class meeting last month, I would have met my oldclass mates. --> żal
If she hadn’t been late for the interview, she might have got that job. --> krytyka
Zapewne pamiętasz o inwersji, która pojawiła się już w pierwszymi drugim trybie. Trzeci tryb nie jest wyjątkiem – tu również stosujemy inwersję. Analogicznie opuszczamy spójnik if, a na jego miejscu stawiamy czasownik posiłkowy had:
If they had had enough money, they would have gone to Turkey.= Had they had enough money, they would have gone to Turkey.
If Jim had worked harder, he might have got a pay rise last month.= Had Jim worked harder, he might have got a pay rise last month.