– Podział biologii według przedmiotu badań oparty o założenia systematyczne /podział pionowy/.
Dyscypliny systematyczne | Przedmiot badań | Systematyczne nauki szczegółowe | Przedmiot badań |
mikrobiologia | mikroorganizmy | np. bakteriologia | bakterie |
botanika | rośliny | np. algologia | glony |
zoologia | zwierzęta | np. parazytologia | pierwotniaki |
antropologia | człowiek | np. antropologia ras | rasy człowieka |
– Podział biologii według badanych problemów dotyczących działania i funkcji /podział poziomy/.
Dyscypliny podstawowe | Przedmiot badań | Szczegółowe nauki podstawowe |
cytologia | budowa i czynności komórek | np. cytochemia |
histologia | budowa i funkcje tkanek | np. histopatologia |
morfologia | kształt i struktura organizmów | np. morfologia zwierząt |
anatomia | budowa wewnętrzna organizmów | np. anatomia porównawcza |
fizjologia | czynności życiowe organizmu | np. endokrynologia |
immunologia | odporność organizmu | np. serologia |
embriologia | powstanie i rozwój organizmów | np. embriologia zwierząt |
biochemia | przemiany chemiczne w organizmach | np. neurobiochemia |
genetyka | dziedziczność i zmienność organizmów | np. genetyka człowieka |
ewolucjonizm | powstawanie gatunków | np. filogeneza |
paleontologia | wymarłe organizmy | np. paleobotanika |
ekologia | wzajemne zależności między organizmami a ich środowiskiem | np. autekologia |
biogeografia | rozmieszczenie organizmów w biosferze | np. fitogeografia |
sozologia | ochrona zasobów przyrody | np. ochrona przyrody |
biologia stosowana | wykorzystanie elementów biologicznie aktywnych /drobnoustroje, enzymy, geny/ w procesach produkcyjnych oraz w modyfikowaniu organizmów i medycynie | np. biotechnologia, inżynieria genetyczna |