Jakakolwiek by nie była, zawsze o nią dbali i ją kochali. Wizja ojczyzny w literaturze

Rzeczpospolita Polska – kraj, w którym żyjemy, który kochamy i za który jesteśmy gotowi się poświęcić. Nasza Ojczyzna. Jej historia jest wyjątkowo burzliwa. Już od początku zmagała się Ona z przeciwnościami, ciągłymi konfliktami z sąsiadującymi z nią państwami jak i wewnętrznymi problemami. Lata dobrodziejstwa, dostatku „przeplatane” były licznymi wojnami w obronie jej niezawisłości. Najeźdźcy pragnący zagarnąć jak największą jej część, politycy pragnący za wszelką cenę zdobyć władzę, wszystko to sprawiało, że nasza Ojczyzna nie zawsze była ostoją bezpieczeństwa. Jednak pomimo tych wielu problemów, z jakimi się borykała wciąż była, dla rzeszy ludzi, ukochanym miejscem na ziemi. Z miłości wielu naszych rodaków przelało za nią krew. Byli gotowi poświęcić wszystko co posiadali w jej obronie. Jednak sposoby tej walki
i okazywania, jak ważną dla Polaków jest ich ojczyzna, zmieniały się na przestrzeni wieków. Łatwo to można zauważyć sięgając do literatury z różnych okresów. Przyjrzyjmy się więc, jak w ciągu wielowiekowej historii była postrzegana nasza Ojczyzna i jak udowadniano miłość do niej.
Przez kolejne wieki Polska raz po raz zmieniała swoją pozycję na arenie międzynarodowej. Kiedy wydawało się, że znajduje się w fazie największego rozkwitu, pojawiały się kolejne problemy. Wynikiem tego były ciągłe zmiany w światopoglądzie naszych rodaków i w sposobie pojmowania przez nich obowiązku uwielbiania ojczyzny i opiekowania się nią. Jednak to utrata niepodległości w 1795 roku sprawiła, że Polacy stwierdzili, iż zbrojna walka jest najlepszym sposobem troski i świadectwem ich miłości.
W wieku XIX, kiedy Polska nie istniała na mapach Europy, była jednak ciągle żywa w sercach rodaków, Romantycy nawoływali do ciągłej walki o odzyskanie niepodległości. W literaturze przykładem postaci, która walczy o swoją ojczyznę nie zważając na nic, stał się bohater dramatu Adama Mickiewicza – Konrad Wallenrod. Pomimo, iż Krzyżacy dali mu solidne wykształcenie, wychowali go, nie zapomina on o tym, że wciąż jest Litwinem, że kocha swój kraj a jego opiekunowie są w gruncie rzeczy największymi wrogami. Niestety nie może się do tego przyznać, gdyż wie, że tylko podstępnym działaniem jest w stanie pomóc swojej jedynej ojczyźnie – Litwie. Jest patriotą, który podejmuje samodzielną walkę z Krzyżakami. Dzięki jemu sprytowi wrogowie zostają pokonani. Konrad Wallenrod jest więc przykładem człowieka, który nie poddaje się, poświęca własne życie w walce o ojczyznę.
Postaci przedstawione w epopei Mickiewicza – „Panu Tadeuszu” również są przykładami bohaterów, dla których najwyższą wartością jest ojczyzna. Jacek Soplica po opuszczeniu stron rodzinnych przyodziewa szaty mnicha i poświęca swoje życie sprawie narodowej. Młody Tadeusz dochowując patriotycznych rodzinnych tradycji wyrusza na wojnę przeciw Rosji wraz z wojskami napoleońskimi. Mickiewicz w swoim największym dziele przedstawił ojczyznę jako najwspanialsze miejsce, gdzie wszystko jest piękne i tak kochane. Ta idylliczna wizja ojczyzny, jaką przedstawił nam wieszcz, była spowodowana chęcią poprawy nastroju, pogrążonych po klęsce powstania listopadowego, Polaków. „Pan Tadeusz” miał bowiem przypominać o chwilach wielkości naszego państwa i napawać optymizmem i nadzieją na wyzwolenie kraju.
Tak samo Henryk Sienkiewicz był pisał zgodnie z ideą ,,ku pokrzepieniu serc”. W „Potopie” ukazuje wszystkie warstwy społeczeństwa siedemnastowiecznej Rzeczpospolitej, jak również ich reakcję na groźbę utraty niepodległości. Jako pierwsi opór Szwedom stawiają chłopi i mieszczanie. To przedstawiciele ludu organizowali oddziały partyzanckie, które napadały na wrogie wojska. Najbardziej istotna jest postać głównego bohatera Kmicica. W swoim młodzieńczym życiu był butnym, porywczym, wszczynającym awantury szlachcicem, którego zmieniła dopiero miłość do ukochanej Oleńki i do ukochanej Ojczyzny. Z przywódcy szajki przeistacza się w narodowego bohatera. Składając przysięgę Radziwiłłowi nie jest świadomy jego zamiarów. Dowiedziawszy się o planach księcia litewskiego stanął przed alternatywą: albo złamać przysięgę, co jest równoznaczne z utratą rycerskiego honoru, albo pozostać wiernym danemu przyrzeczeniu, ale zarazem zdradzić ojczyznę. Wybiera dobro Ojczyzny. Odtąd jako Babinicz walczył dla kraju, ani razu nie myśląc o sobie. Walczy również w obronie wiary. Symbol walki religijnej staje się symbolem narodowym.
Niestety romantyczna wizja walki o niepodległość Rzeczypospolitej upadła po kolejnej nieudanej próbie wyzwolenia się spod jarzma rozbiorców. Klęska powstania styczniowego sprawiła, iż zaczęto zastanawiać się nad innymi sposobami walki o ojczyznę. Wówczas Pozytywiści wyszli z postulatem pracy organicznej, która miała na celu poprawę stanu rzeczy Ojczyzny i warunków w niej panujących, poprzez reformy i zmiany a nie przelewanie krwi. Troszczyli się o swój kraj i walczyli za pomocą umysłu i idei. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, potrzebna była pomoc by kraj mógł się podnieść i wrócić do czasów swej świetności. Stefan Żeromski w ,,Przedwiośniu” szeroko opisuje sytuację i przemiany zachodzące w niepodległej ojczyźnie. Mówi o różnych, nieraz skrajnych, wizjach jej naprawy. Po rozwianiu mitów „szklanych domów” dyskutuje nad sposobami zbudowania trwałej, suwerennej państwowości. Tytuł daje nadzieję, że po zimie, jaką były czasy zaborów ojczyzna odrodzi się, a okres, który opisuje nazywa przedwiośniem – czasem szarym, chmurnym, ale służącym stworzeniu fundamentów pod rozkwit „nowego”, lepszego państwa.
Bohaterowi książki ,,Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamieńskiego to ludzie młodzi, inteligentni, chcący podbić świat. I nagle ten ich świat runął - rozpoczęła się wojna, więc muszą walczyć w obronie Ojczyzny. Przyjmując za swoje motto słowa: być zwyciężonym i nie ulec - to zwycięstwo, postanowili walczyć. Tak wychował ich dom, szkoła, harcerstwo. Uczestniczyli w tajnym nauczaniu, bo to też rodzaj walki z okupantem. Rozwieszali polskie flagi, do niemieckich restauracji i kin wpuszczali łzawiące gazy. Wybijali witryny w tych zakładach fotograficznych, które eksponowały zdjęcia Niemców. Nie wszystko jednak było proste. W ich dekalogu dotąd nie pojawiło się słowo: zabijać. Niełatwo wprowadzić je do codziennego życia. Musieli szybko dojrzeć. Wcześnie poczuli się odpowiedzialni- za rodziców, kolegów, kraj. Przywykli do życia w ciągłym strachu. Stali się nieugięci i nauczyli się żelaznej dyscypliny. Okres okupacji był dla nich czasem wielkiej próby charakterów. Ci młodzi ludzie wyszli z niej zwycięsko. Dlatego "Kamienie na szaniec" nazwano opowieścią o "ludziach, którzy potrafią pięknie żyć i pięknie umierać".
,,Jakakolwiek była nie wypierali się jej, lecz się o nią troszczyli i walczyli.” Podczas zaborów, powstań, wojny, okupacji – zawsze Ojczyzna była Ojczyzną. Zawsze nasza. Głęboko zakorzeniony w bohaterach patriotyzm nie pozwalał patrzeć z boku na to jak Ona cierpi. Nadzieja na jej nowe życie istniała ciągle. Najważniejsze było by się nie poddawać. Bo jak można zostawić kogoś kogo kochamy. Jak można pozwolić by ktoś niszczył jej godność. Nie ważne jaka jest, ważne, że nasza i jedyna.