Znaczenie wody oraz powietrza w życiu człowieka oraz innych organizmów żywych

Wszystkim organizmom żywym do życia potrzebna jest woda i powietrze, które są podstawowymi zasobami naturalnymi. Bez nich życie na ziemi byłoby niemożliwe.
O znaczeniu wody dla życia społeczeństwa i w ogóle życia świadczy chociażby fakt, że organizm człowieka zawiera jej ok. 65%, wielu roślin ponad 90% a niektórych istot, jak meduzy prawie 100%. Człowiek może wytrzymać bez pożywienia do jednego miesiąca, ale na utratę wody jest bardzo wrażliwy - bez niej może przetrwać tylko kilka dni.

1. Woda jest podstawowym składnikiem każdej żywej komórki.
- Jest związkiem chemicznym tlenu i wodoru.
- Nie posiada barwy, zapachu ani smaku.
- Używana jest do spożycia, celów gospodarczych i w przemyśle. Jest niezbędna do przebiegu wielu procesów technologicznych jako rozpuszczalnik, substrat i katalizator reakcji chemicznych.
- Woda jest niezbędna w produkcji rolnej i utrzymaniu czystości i higieny.
- Wodę wykorzystuje się jako nośnik ciepła (do chłodzenia lub ogrzewania)oraz jako napęd w produkcji energii elektrycznej.
- Natomiast parę wodną wykorzystuje się do poruszania turbin i silników parowych.
- W zbiornikach wodnych oraz w rzekach żyje wiele gatunków zwierząt, które odławiane są w celach konsumpcyjnych.
- Morza i rzeki służą człowiekowi do żeglugi towarowej i pasażerskiej.

Na świecie stale pogarsza się stan wód. Rzeki i wody gruntowe zanieczyszczane są ściekami przemysłowymi i pochodzącymi z gospodarstw domowych. Zanieczyszczenie wody może doprowadzić do wielu ciężkich chorób przewodu pokarmowego. Każdy człowiek powinien w ciągu doby spożyć około 2,5l wody. Woda ta wykorzystana jest przez organizm w procesach przemiany materii a nadmiar jest usuwany w postaci moczu i potu. Zbyt małe spożycie wody powoduje odwodnienie organizmu i może źle wpłynąć na trawienie, oddychanie, krążenie krwi i wydalanie. W skrajnych przypadkach może spowodować śmierć.

We współczesnym świecie występuje niedobór wody pitnej głównie na ubogich terenach Afryki. Około miliona ludzi na całym świecie nie ma bezpośredniego dostępu do wody pitnej. Każdego dnia choroby spowodowane brakiem czystej wody prowadzą do śmierci 25 tys. osób.

Duże zbiorniki wody powoli się nagrzewają i wolno ochładzają i tym łagodzą klimat przyległych lądów np. nad Bałtykiem nigdy nie ma tak ostrych zim jak na południu Polski.

2. Powietrze jest mieszaniną gazów, które tworzą atmosferę ziemską.

W skład powietrza wchodzą m.in.:
- azot (około 78%)
- tlen (około 21%)
- argon (około 1%)
oraz w mniejszych ilościach neon, hel, wodór, metan i tlenki azotu.

Z tych gazów do życia człowieka niezbędny jest tlen.

Tlen wdychany przez człowieka dostaje się do krwiobiegu i tą drogą dostarczany jest do wszystkich komórek ciała, które dzięki temu mogą funkcjonować.

Powietrze wywiera na powierzchnie ziemi nacisk, który nazywa się ciśnieniem atmosferycznym. Gdy przemieszczają się masy powietrza o wysokim ciśnieniu do warstw o niskim ciśnieniu powstają wiatry. Zmiany ciśnienia odczuwalne są przez meteoropatów - ludzi reagujących na zmiany warunków atmosferycznych.

W powietrzu przebiegają najważniejsze procesy życiowe organizmów żywych takich jak utlenianie i spalanie. Powietrze wykorzystuje się jako środek do przenoszenia ciepła, suszenia, nawilżenia. Zawiera ono parę wodną, która tworzy chmury. Z chmur powstaje deszcz.

We współczesnym świecie występuje duże zanieczyszczenie powietrza pyłami i gazami. Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest przemysł i motoryzacja. Do naturalnego skażenia powietrza dochodzi także podczas wybuchów wulkanów i pożarów lasów. Są to najbardziej niebezpieczne zanieczyszczenia, gdyż są one mobilne i mogą skazić wszystkie elementy środowiska takie jak gleba, wody stojące i płynące.

Zanieczyszczenia powietrza wpływają niekorzystnie na ludzi, rośliny i zwierzęta. U człowieka zanieczyszczenie powietrza powoduje schorzenia układu oddechowego, alergie i podrażnienia skóry. Wskutek zanieczyszczenia powietrza powstają bardzo groźne zjawiska takie, jak:
- kwaśne deszcze - polegający na tym, że w kroplach deszczu znajduje się szkodliwy kwas siarkowy,
- smog - polegający na tym, że powietrze zanieczyszczone jest gazami i pyłami, które zmniejszają jego widoczność. Smog powoduje u ludzi duszności i zaburzenia pracy układu krążenia,
- dziura ozonowa - jest to spadek zawartości ozonu w atmosferze chroniącego ziemię przed promieniami ultrafioletowymi. Do niszczenia warstwy ozonowej przyczyniają się głównie gazy zwane freonami. Obecnie ogranicza się użycie freonów w celu zatrzymania procesu ubywania ozonu.