Symboliczne opisy śmierci, jako monumentu zamykającego ludzkie życie

Symboliczne opisy śmierci, jako monumentu zamykającego ludzkie życie? Czy dla bohaterów był to koniec życia? Zarówno dla Rolanda jak i dla Boryny był to początek życia wiecznego, godne uwieńczenie ziemskich losów.

Fragment „Pieśni o Rolandzie” opisujący śmierć bohatera jest przepełniony średniowieczną symboliką. Jednak, że scena, w której Boryna żegna się za światem i z ukochaną ziemią także jest symboliczna.

Nic ze sceny śmierci, Rolanda nie jest przypadkowe. Wzgórze przypomina Golgotę, sosna symbolizuje krzyż, rękawica oddana bogu jest uznaniem Jego zwierzchnictwa na wzór hołdu lennego. Sam Roland w chwili śmierci przypomina Chrystusa, umierającego z głową przechyloną na bok. Scena śmierci rycerza pełna jest znaków religijnych. Roland jest przykładem świętej męczeńskiej ofiary nadającej sens życiu chrześcijanina. Wszystko odgrywa się w atmosferze podniosłej, przepełnionej patosem.

Roland poświęcił wszystko dla honoru, Boryna poświęcił życie dla obowiązku. Umierając obaj leżeli twarzą do ziemi, zupełnie jak asceci podczas ceremonii pokuty. Czy jednak można ich porównywać do średniowiecznych ascetów?
Święty Aleksy prezentując ascezę wydaje się być podobny do Rolanda. Żył on pod schodami swojego domu i wystarczyłoby przyznanie się do tego, że to on i jego cierpienie skończyłoby się. Roland mógł zadąć w róg, aby przybył Karol Wielki i uratował go od śmierci z rąk Saracenów. Czy jednak wtedy nie splamiłby swego honoru? Czy nie przyniósłby ujmy swej ojczyźnie?

Boryna umierając żegna się z ukochaną ziemią. Reymont ukazuje trwały związek bohater z ziemią, podkreśla jego przynależność do natury. W swą ostatnią noc Boryna musi uporać się z rozmaitymi myślami i wspomnieniami, ale tylko jedna wciąż powraca i nie traci swej wyrazistości: „pora siać”. „… zapomniwszy nabrać ziemi […] jeno siebie samego rozsiewał do ostatka na te praojcowskie role…”

Bohater stworzony przez W.S. Reymonta w „Chłopach” do ostatnich chwil wypełnia swoje obowiązki. Podobnie Roland do ostatniego oddechu broni swego honoru. Czy ambicja, odwaga, zaciętość, pobożność i upartość Rolanda i Boryny nie powoduje, że oni sami zamykają przedwcześnie własne życie?

W średniowieczu myśl o śmierci towarzyszyła nieustannie artystom i duchownym, czego dowodem jest łacińskie memento Mori. Danse macabre uwypuklał fakt, że śmierć dotyczy wszystkich i naigrywa się z różnic i hierarchii ziemskich. Jeżeli więc w obliczu śmierci wszyscy byli równi, czy można wyróżniać Rolanda i Borynę? Czy należy ich rozstanie z życiem doczesnym traktować jako symboliczny opis śmierci jako monumentu zamykającego ludzkie życie? Czyż symboliczność śmierci nie jest niczym w obliczu jej potęgi i obojętności?