Podstawowe fakty dotyczące powstania listopadowego, styczniowego oraz rabacji galicyjskiej.
Powstanie listopadowe | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Czas trwania | 29/30 Listopada 1830 - 6 września 1831, zabór rosyjski | ||||||
Przyczyny | tłumienie przez carskie władze przejawów opozycji w prasie i sejmie, łamanie przez carat konstytucji Królestwa, ucisk podatkowy, zapowiedź wykorzystania armii Królestwa Polskiego do stłumienia rewolucji we francji i Belgii, działalność sprzysiężenia podchorążych P.Wysockiego | ||||||
Przebieg | 29 - 30 XI 1830 r. - noc listopadowa: wystąpienie członków spisku podchrążych w Szkole Podchorążych, nieudany atak na Belweder w celu zabicia księcia Konstantego ( stał na czele armii Królestwa Polskiego, miał też dominujący wpływ na niekorzystne dla Polaków rządy) I 1831r. - ogłoszenie detronizacji cara Mikołaja I II 1831 - V 1831 - szereg bitew polsko-rosyjskich 8 IX 1831r. - kapitulacja warszawy | ||||||
Skutki | Liczne aresztowania i zsyłanie powstańców na Syberię, zniesienie konstytucji z 1815r., likwidacja autonomii królestwa Polskiego, nasilenie polityki rusyfikacyjnen, emigracja części uczestników powstania | ||||||
Czas trwania | 22 styczeń 1863 - grudzień 1864, zabór rosyjski | ||||||
Przyczyny | osłabienie Rosji po wojnie krymskiej, nadzieje powstańców na sukces po zjednoczeniu Włoch, ostre represje władz wobec uczestników patriotycznych manifestacjji, zapowiedź branki (przymusowy pobór do wojska), kóra miała na celu rozbicie obozu politycznego planującego powstania ("czerwonych") i udaremnienia powstania | ||||||
Przebieg | I 1863r. - powstanie Tymczasowego Rządu Narodowego, wydanie manifestu wzywającego narody: polski, litewski i białoruski do walki z zaborcą, zniesienie różnic stanowych oraz uwłaszczenie, dyktatorem powstania zosatł Ludwik Mierosławski II 1863r. - poczatek walk i pierwsze porażki powstańców III1863r. - VIII 1863 r. - okres walk polsko-rosyjskich V 1863r. - pzekształcenie TRN w Rząd Narodowy X 1863 - IV 1864r. - okres dyktatury Romualda Traugutta IV 1864r. - ostatnie walki powstańczego oddziału ks. Stanisława Brzóski | ||||||
Skutki | liczne aresztowania, konfiskaty majątków i zesłania powstańców na Syberię, terror na Litwie wprowadzony przez gubernatora, zamiana nazwy Królestwa na kraj Przywiślański, rusyfikacja szkolnictwa i administracji, uwłaszczenie chłopów przez carat na warunkach korzystniejszych niż w pozostałych zaborach | ||||||
Powstanie krakowskie i rabacja galicyjska | |||||||
Czas trwania | 20/21 luty 1846 - 2 marca, zabór austriacki | ||||||
Przyczyny | rozwój ruchu spiskowego w Galicji, wzrost ciężarów feudalnych, antyszlachecka propaganda austroiacka prowadzona we wsiach galicyjskich | ||||||
Przebieg | II 1846r. - powstanie Rządu Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej oraz wydanie manifestu znoszącego różnice stanowe i powinności chłopskie, zapowiedź nadania ziemi bezrolnym chłopom, wezwanie wszystkich Polaków do walki o niepodległość, dyktatorem powstania ogłasza się J. Tyssowski II 1846r. - początek inspirowanego przez Austrię antyszlacheckiego powstania chłopskiego (Jakub Szela) III 1846r. - dyktator Tyssowskiego składa władzę i wraz z oddziałem ewakuuje się do Prus | ||||||
Skutki | wcielenie Wolnego Miasta Krakowa do Austrii, aresztowania i konfiskaty majątków uczestników powstania, germanizacja, zniszczenie wielu dworów szlacheckich przez chłopów i wymordowanie rodzin wielu powstańców, pogłębienie niechęci między szlachtą i chłopstwem | ||||||
