Vanitas
Degradacja u Manna
Nie stroni też od motywu przemijania w swych powieściach Tomasz Mann. Saga Buddenbrookowie ukazuje rozkwit i stopniowe chylenie się ku upadkowi, wreszcie całkowity upadek świetnego kupieckiego rodu. Znakomita firma rozpada się, dom zostaje sprzedany, umierają i przeżywają rozczarowania kolejni członkowie rodziny. Dzieje rodu są symbolem przemijania sławy, bogactwa, zdrowia, szczęścia, życia... (z motywem degradacji rodu i upadku miasta spotkamy się również w powieści Gabriela Garcíi...
Refleksje Barbary Niechcicowej i Wiktora Rubena
Refleksje o przemijaniu odnajdziemy też w prozie polskiego dwudziestolecia międzywojennego. Panny z Wilka to opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza o konfrontacji Wiktora Rubena ze światem wspomnień z młodości. Powrotu do dawnych czasów jednak nie ma – wujostwo, które jako chłopiec Ruben odwiedzał na wakacjach, to starzy czekający na śmierć ludzie, mieszkanki Wilka (sąsiedniego majątku, które kiedyś podkochiwały się w Wiktorze i które kochał też Wiktor) zmieniły się w otyłe mężatki,...
Poetka miłości i... śmierci
W poezji polskiej przemijanie rejestruje z przerażeniem poetka miłości i śmierci, ciężko chora, ale próbująca żyć pełnią Halina Poświatowska. Jej Koniugacja sprowadza się do: „ja minę – ty miniesz – mijamy”. Streszczenie życia i twórczości w jej wykonaniu wygląda tak: kto potrafi pomiędzy miłość i śmierć wpleść anegdotę o istnieniu (Halina Poświatowska, kto potrafi... ) Poetą rejestrującym przemijanie jest też Stanisław Grochowiak, w swych wierszach nieustannie kojarzący miłość i...
Przemijanie, vanitas
jestem z upływającej wody z liści które drżą trącane dźwiękiem wiatru przelatującego pospiesznie (...) jestem schrypłym głosem milczącym głucho nade mną dni o wielkich pustych skrzydłach mijają... (Halina Poświatowska, jestem z upływającej wody... ) Godzina za godziną niepojęcie chodzi: Był przodek, byłeś ty, potomek się rodzi. Krótka rozprawa: jutro – coś dziś jest, nie będziesz, A żeś był, nieboszczyka imienia nabędziesz. (Daniel Naborowski, Krótkość żywota ) Zaledwie...
Średniowieczna perspektywa śmierci i wieczności
O przemijaniu nieustannie pamiętają liczni anonimowi twórcy średniowieczni (naczelna zasada: „memento mori” – „pamiętaj o śmierci”). Człowiek średniowiecza właściwie żyje w nieustającej świadomości zbliżającego się końca świata, w perspektywie wiecznej, dlatego nie dziwią ascetyczne praktyki mające zapewnić szczęście po śmierci ( Legenda o św. Aleksym , liczne żywoty świętych) oraz konieczność odreagowania chwil strasznej pokuty, np. w kulturze nurtu plebejskiego, kulturze śmiechu,...
Biblijne klimaty
To w Starym Testamencie w Księdze Koheleta padają wielokrotnie cytowane potem słowa: „Marność nad marnościami i wszystko marność”. Księga ta akcentuje przemijalność rzeczy doczesnych i to, iż nie znamy swego losu: „Bo czas i przypadek rządzi wszystkim. Bo też i nie zna człowiek swego czasu...”. Księgą akcentującą kruchość rzeczy doczesnych i trwałość wiecznych jest też Księga Hioba . Jej bohater – Hiob, na którego spadają liczne nieszczęścia, mówi „Nagi wyszedłem z łona matki i nagi tam...
Zaduma renesansowego twórcy
Mimo swej optymistycznej filozofii życia również renesansowy twórca Jan Kochanowski wspomina o śmierci i przemijaniu. W swej fraszce zaznacza: Zacność, uroda, moc, pieniądze, sława, Wszystko to minie jako polna trawa; Naśmiawszy się nam i naszym porządkom, Wemkną nas w mieszek, jako czynią łątkom. (Jan Kochanowski, O żywocie ludzkim ) Wszystkie nasze zabiegi zostają więc porównane do niewiele znaczącego teatralnego przedstawienia, po którym kukiełki (łątki) chowa się do worka...
„Nic dwa razy się nie zdarza”
Z większym sceptycyzmem i mniejszym tragizmem,z ironią, bo czymże można się bronić przed przemijaniem, podchodzi do tej kwestii noblistka Wisława Szymborska. Traktuje ona człowieka i zdobycze cywilizacji z perspektywy „szkieletu jaszczura”, muzeum, z perspektywy innych cywilizacji i kosmosu. To ułatwia dystans i ironiczny uśmiech. O śmierci i ocaleniu mówi z perspektywy przypadku: Zdarzyć się mogło. Zdarzyć się musiało. Zdarzyło się wcześniej. Później. (...) Ocalałeś, bo byłeś pierwszy....
Metafizyczne klimaty baroku i nie tylko
Epoką lubującą się w tematyce przemijania jest barok. Barokowa poezja metafizyczna chętnie odwołuje się do Księgi Hioba i Księgi Koheleta . Współczesny Kochanowskiemu Mikołaj Sęp-Szarzyński w swych sonetach daje wyraz kruchości i niepewności bytu człowieka na ziemi: Ehej, jak gwałtem obrotne obłoki I Tytan prędki lotne czasy pędzą! A chciwa może odciąć rozkosz nędzą Śmierć tuż za nami spore czyni kroki! (Mikołaj Sęp-Szarzyński, Sonet I, O krótkości i niepewności na świecie żywota...
Chwile w ogrodzie śmierci
Bez takiego dystansu i nie unikając rozpaczy mówi o śmierci człowieka i otaczającego go świata przyrody Jarosław Marek Rymkiewicz, autor nagrodzonego Nike tomiku Zachód słońca w Milanówku . Przemijanie i śmierć w wierszach Rymkiewicza mają cechy barokowego rozkładu i naznaczone są egzystencjalnym niepokojem rodem z Leśmiana i księdza Baki: Co zostało z Pascala? Niebiańska muzyka Kiedy zagra to z gnoju słychać pisk robaka Tu mucha bzyka w sieci tam stonoga zmyka To jest to co cię czeka:...
Pożegnanie ze szlacheckim światem w "Panu Tadeuszu"
Przemijanie obyczajów, starego szlacheckiego porządku obrazuje narodowa epopeja Pan Tadeusz , pogodne, ale jednak pożegnanie z dawnym światem. Bardzo często powtarza się w utworze przymiotnik „ostatni” – ostatni zajazd, ostatni, co tak poloneza wodzi... Żegnamy się z rytuałem posiłków, polowań, z tradycją szlachecką, z wielkimi ucztami, ze wspaniałym serwisem, z ostatnim świetnym litewskim cymbalistą, z takimi tańcami, z takimi potrawami... Zachodzące w finale słońce jest symbolem schyłku...
Metafizyczna refleksja pozytywisty
Nieoczekiwanie metafizyczną scenę z motywem przemijania odnajdziemy też w realistycznej powieści Bolesława Prusa Lalka . Utrwalono w niej pana Ignacego Rzeckiego, zmieniającego sklepową wystawę i bawiącego się przy okazji ruchomymi zabawkami ze sklepu. Stary subiekt śmieje się, nakręcając wszystkie zabawki narazi dochodzi do smutnych wniosków, gdy zabawki przestają się ruszać – wizja ta przypomina mu o nieuchronności śmierci i upadku wszystkiego, składa wtedy ze złością zabawki i wszystko...
„Czymże jest człowiek?” – William Shakespeare. Jaką odpowiedź na to pytanie odnajdujesz w wybranych utworach literatury? (antyk, średniowiecze, renesans, barok)
Człowiek od początku swego bytowania na Ziemi zastanawiał się nad sensem swojego istnienia. Pytania „Kim jesteśmy i skąd się tu wzięliśmy?” zadajemy sobie od zawsze. I zaczynając od czasów najdawniejszych, a kończąc na dniu dzisiejszym, udzielamy...
Funkcje i warianty motywów, idei, obrazów, wzorców postaw
Stary Testament to nie tylko źródło wiary, ale także ?wielki skarbiec literatury?. Każda epoka literacka stawia sobie za źródło inspiracji Biblię w mniejszym bądź większym stopniu. a) Motyw marności w literaturze średniowiecza i baroku. Dla...
Oceń poradyzyciowe Koheleta.Które z nich wydają sie szczególnie pozyteczne człowiekowi współczesnemu.
„Cóż przyjdzie człowiekowi z całego trudu, jaki zadaje sobie pod słońcem ......”.To pytanie zadał kilka tysięcy lat temu biblijny kaznodzieja Kohelet .Jaki jest sens życia ,co w nim jest najważniejsze. W dzisiejszych...
Jakie wartości literatury starożytnej imponują mi ?
Okres ciągnący się przez te tysiąc lat aż do roku 476 czyli daty upadku Rzymu, nosi nazwę antyku. Były to lata budowania cywilizacji, często oderwanych od siebie, żyjących własnym życiem z własnymi bogami, własną tożsamością i wreszcie z własnym...
Biografia Daniela Naborowskiego jako przedstawiciela poezji dworskiej.
Daniel Naborowski urodził się w 1573 roku w Krakowie, a zmarł w 1640 w Wilnie. Był wybitnym poetą barokowym. Znał wiele języków między innymi włoski, francuski, niemiecki, a także łacinę oraz grekę. Dzięki znajomości tych języków został w...
Średniowiecze.
POJĘCIA Ars moriendi- piękna sztuka umierania. Śmierć wzorcowa. Najlepszy przykład śmierć Rolanda- pełna symboliki, patosu,nawiązań do Biblii. Asceza- Człowiek poddający się ascezie wyrzeka się dóbr materialnych, umartwia swoje ciało,...
Rozprawka uwzględniająca tezę: "W trenach toczy się beznadziejna walka miłości ze śmiercią"
Rozprawka „ w trenach toczy się beznadziejna walka miłości ze śmiercią” uwzględniając teze Tren to wywodzący się ze starogreki gatunek poezji zalobnej o charakterze elegijnym. Utwor ten poswieca się osobie zmarlej. Wyraza bol po tej stracie,...
"Czas przynosi wciąż powtarzający się kolowrot zdarzeń. Nie ma nic nowego pod słoncem". Moja opinia
Czas płynie. A czas to przecież zmiany, także w ludzkim życiu. Ludzi sprzed kilku stuleci zadziwiłby więc ogromnie dzisiejszy zmechanizowany świat, gdyż cywilizacja rozwija się coraz szybciej. Cóż jednak zadziwiłoby owych przybyszów z...
Czy można pogodzić w sztuce tradycje antyczne i chrześcijańskie z problemami codziennego życia? Rozważ kwestię na przykładzie trzech epok literackich: średniowiecze, renesans, pozytywizm.
KONSPEKT Czy można pogodzić w sztuce tradycje antyczne i chrześcijańskie z problemami codziennego życia? Rozważ kwestię na przykładzie trzech epok literackich: średniowiecze, renesans, pozytywizm. Teza Przedstawienie na podstawie tekstów...
Biblia, Księga Koheleta, motyw vanitas w malarstwie
VANITAS VANITATUM ET OMNIA VANITAS - MARNOŚĆ NAD MARNOŚCIAMI I WSZYSTKO MARNOŚĆ: te słowa pochodzą z Biblii, z Księgi Koheleta. Pojawiają się tam ponad 20 razy. Autor księgi rozważa sens ludzkiej egzystencji. Uważa, że wartości doczesne czyli:...
Rozważania nad sensem życia na podstawie literatury antycznej, staropolskiej i współczesnej.
"Widziałem wszystkie dzieła czynione pod słońcem a oto wszystko marność i gonienie za wiatrem" Człowiek od zarania dziejów poszukuje odpowiedzi na pytanie o sens życia. Wydawać by się mogło, że nie jest to ważny problem, jest wszak tyle...
Analiza i interpretacja wiersza L. Staffa "Astrolog" (porównanie do wiersza "Wysokie drzewa")
Drugim, wybranym przeze mnie, wierszem jest „Astrolog” – utwór otwierający „Wiklinę”, pierwszy napisany po II wojnie światowej tom poezji Staffa, diametralnie różniący się od „Wysokich drzew” (i w ogóle od wszystkich, wydanych do 1954 roku,...
Biblia - powtórka do matury.
1) Wiadomości ogólne: a) Definicja: BIBLIA-(z greckiego "biblia"-"księgi") jest zbiorem wielu niejednolitych ksiąg. Pismo Święte składa się z dwóch części: Starego oraz Nowego Testamentu. b) Podział: Słowo...
Analizując porównawczo wiersze - "Na ciało, gdy umiera" Jarosława Marka Rymkiewicza i "Dla zakochanych..." Stanisława Grochowiaka - uzasadnij ich związek z kulturą baroku.
Barok to epoka, która przypada w Europie na przełom XVI/XVII wieku. Dla wielu twórców stała się ona inspiracją do tworzenia, w związku z czym w literaturze współczesnej można dostrzec pewne związku z kulturą baroku. Przykładami mogą być wiersze...
Powtórka z epok - barok i oświecenie
1. Styl barokowy w sztuce (Malarstwo, architektura) - Termin barok pochodzi z języka portugalskiego „barocco” oznacza nieregularną perłę o dziwnym kształcie, włosi używali tego słowa do określenia czegoś przesadnego. - Termin oznacza...
Biblia
Przedstawienie. Biblia czyli Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, to zbiór ksiąg religijnych judaizmu i chrześcijaństwa. Składają się na nią 73 księgi: 46 Starego Testamentu i 27 Nowego Testamentu, i zestaw ten jest kanonicznie...
List do wybranej postaci biblijnej.
Drogi Kohelecie! Na początku mojego listu chciałbym Cię serdecznie pozdrowić i jednocześnie przeprosić, że tak długo nie pisałem. Nie była to całkowicie moja wina. Wiesz jak to jest- zaczęła się szkoła, coraz mniej wolnego czasu, za to coraz...
Motyw śmierci w średniowieczu i baroku. Określ funkcje motywu odwołując się do wybranych tekstów literackich.
Kolejność prezentowanych treści: a. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią krótkie streszczenie, równość wszystkich stworzeń wobec śmierci, czym jest danse macabre, memento mori b. Pieśń o Rolandzie krótkie streszczenie, czy...
Śmierć-omówienie motywu na wybranych przykladach,nowa matura ustna
I. Literatura podmiotu: Biblia.1997.ISBN 8385260137 Sofokles.: Antygona. 1998. ISBN 8386740353 Pieśń o Rolandzie. 1994. ISBN 8306023900 Rozmowa Mistrza Polikarpa ze śmiercią. 1923. ISBN 8385235078 Baka, Józef.: Poezje. 2002. ISBN...
Antyk.
1. Antyk to konkretny czas historyczny. Mianem tym określamy - okres trwania kultury starożytnej Grecji i Rzymu Komentarz Antyk to okres trwania kultury starożytnej Grecji i Rzymu. Ponieważ obie kultury lokalizowały się w obrębie Morza...
Motyw śmierci
Jak powszechnie wiadomo śmierć towarzyszy człowiekowi od początku jego istnienia, zawsze odbierana jako coś negatywnego, powodującego cierpienie. Chrześcijaństwo traktuje ją jako „ianua vitae” (wrota życia), ucieczkę od ziemskiego cierpienia i...
Człowiek - przypadek czy arcydzieło?
Celem moich rozważań jest rozstrzygnięcie, czy człowiek jest przypadkiem czy też może arcydziełem. Według mnie ani jedna ani druga teza nie jest do końca słuszna. Pozwolę sobie na przytoczenie słów Josepha Conrada: „Człowiek jest zdumiewający,...
Biblia i antyk jako dwa filary kultury europejskiej. Czy wspierają one przez wieki również kulturę polską?
Biblia oraz kultura antyczna (w tym mitologia) to korzenie kultury europejskiej, w tym i polskiej. To one na przestrzeni wieków ukształtowały naszą świadomość, światopogląd, system wartości. W wielu elementach naszego otoczenia nie dostrzegamy już...
"A kim jest człowiek?" - jak na to pytanie odpowiadają znane ci fragmenty Starego Testamentu.
" Kim jest człowiek?". To pytanie było stawiane od zarania ludzkości. Odpowiedź na nie wydaje się być banalnie prosta a zarazem niesamowicie trudna. Biblia jest niewątpliwie źródłem wiedzy na temat człowieka i może byc odpowiedzią na...
Synteza maturalna
Biblia-najwazniejszym jej przesłaniem jest miłosc. Księga Hioba-w niej pytania o dobro i zło i sens życia. Bóg wystawia go na próbe, on jej nie rozumie ale ja przyjmuje z pokorą. Hiob był niemal ideałem. Księga Kocheleta-pesymistyczna wizja...
Zanalizuj portret kobiety zakochanej ukazany w liryce Marii Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej. Oceń wartość poznawczą i artystyczną.
W załacznikach : konspekt pracy maturalnej oraz sama napisana praca wraz z tekstami źródłowymi
Poetyckie rozważania o życiu w utworach J. Kochanowskiego i L.Staffa . Interpretując wiersze, zwróć uwagę na sposób wyrażania refleksji oraz na ukształtowanie wypowiedzi.
Każdy z nas odczuwa w życiu chwile przepełnione sentymentalizmem i nostalgią. Jest to czas, kiedy zatrzymujemy się i próbujemy w ciszy oraz pełnym skupieniu przemyśleć swoje życie. Jednak mało kto potrafi w tak piękny i artystyczny sposób...
Słowa Koheleta: „Bo w wielkiej mądrości - wiele utrapienia, a kto przysparza wiedzy - przysparza cierpienia” uczyń mottem rozważań o bohaterach literackich dążących do samopoznania.
Słowa Koheleta „Bo w wielkiej mądrości - wiele utrapienia, a kto przysparza wiedzy - przysparza cierpienia”. Uczyń mottem rozważań o bohaterach literackich dążących do samopoznania. Od początku swych dziejów, ludzkość dążyła do poznania...
Antyk - Barok pytania i odpowiedzi od antyku do baroku- powtórka do matury ustnej.
1.Znane postacie mitologiczne: Zeus (Ojciec Niebios, Władca Piorunów) i jego żona Hera (Białoramienna). Bóg - ustanawiał prawa, rządził ciałami niebieskimi, zaś bogini była patronką kobiet. Hades (władca państwa zamarłych) i Persefona....
Koncepcja człowieka w Biblii
Koncepcji jest wiele, zależą od tematyki fragmentu oraz tego, co miało być podkreślone Księga rodzaju opisuje człowieka stworzonego na wzór Boga i postawionego w roli korony stworzenia i władcy ziemi; dostał on także wolną wolę, ale ograniczoną...
Najstarsze zabytki języka polskiego. Pojęcia i utwory literackie.
Kronika polska Anonima tzw. Galla Kronika powstała najprawdopodobniej w latach 1113-1117 na dworze Bolesława Krzywoustego. Najstarsza zachowana kopia pochodzi jednak dopiero z XIV wieku. Kronika została napisana po łacinie. Jej autorem był mnich...
Księga koheleta
Księga Koheleta zawiera rozważania nad sensem życia ludzkiego. Wynika z nich, że nic nie ma absolutnej wartości, nie jest trwałe, nie potrafi w pełni uszczęśliwiać. Ani bogactwa, ani władza, sława, nawet mądrość nie czynią człowieka pewnym i...