Tradycja
Ludowe widowiska pasyjne
Do dziś w niektórych miejscowościach żywa jest tradycja „odgrywania” scen Męki Pańskiej. Osadzeni w rolach Chrystusa, żołnierzy, Weroniki czy Szymona Cyrenejczyka aktorzy-amatorzy odgrywają drogę krzyżową. Granie takiej roli jest zaszczytem w lokalnej społeczności, bywa nawet dziedziczne.
Ojciec – surowy strażnik tradycji
Odrębne zagadnienie stanowi konserwatyzm ojca i surowe wychowanie dzieci zgodne z tradycją, karanie synów i córek za odstępstwa od niej. Z tym motywem spotkamy się przede wszystkim w tekstach kultury związanych z tradycją żydowską: w powieściach Isaaca Singera, w musicalu i filmie Skrzypek na dachu (ojciec Żyd nie jest zadowolony z wyborów uczuciowych swych kolejnych córek, nie akceptuje zięcia komunisty ani zięcia goja), w powieści Philipa Rotha Kompleks Portnoya , ale także... w filmach...
Motyw pojednania
Nie wszystkim dane będzie się pogodzić, jednak opisane w literaturze synowsko-ojcowskie pojednania są piękne i wzruszające. Benedykt Korczyński w końcu przyznaje, że postępowanie syna to nic innego, tylko „powracająca fala” czynów i ideałów jego pokolenia. Antek Boryna poczuje wspólnotę z ojcem, gdy stary Boryna zostanie ciężko ranny w głowę podczas bitwy z dworskimi ludźmi (w odwecie Antek nawet zabije leśnika). Piękny motyw pojednania z ojcem i tradycją odnajdziemy w książce Dziedzictwo...
Wino romantyków
Motyw radosnej biesiady przy miodzie pojawia się też we wczesnej twórczośc i Adama Mickiewicza w Pieśni Filaretów . Czara złota urasta do symbolu młodzieńczej radości, ale i wspólnego doświadczenia: wspólnej nauki i wspólnej zabawy: Hej, użyjmy żywota! Wszak żyjem tylko raz; Niechaj ta czara złota Nie próżno wabi nas. Hejże do niej wesoło, Niechaj obiega w koło. Chwytaj i do dna chyl Zwiastunkę słodkich chwil. Słowa: „polski pijemy miód;/Lepszy śpiew narodowy/I lepszy bratni ród”...
Zdrajcy tradycji
Odrębny temat stanowi zdrada tradycji, w której bohaterowie zostali wychowani. Wiele mówią o asymilacji Żydów,traktowanej przez ortodoksów jako zdrada, powieści noblisty Isaaca Bashevisa Singera – Żyda urodzonego i wychowanego w Polsce, piszącego w Stanach. Także inni żydowscy pisarze przedstawiają problem oddalania się Żydów od ich tradycji i religii. Pisze o tym np. w uhonorowanych Nagrodą Literacką Nike wspomnieniach W ogrodzie pamięci Joanna Olczak-Ronikier. Problem asymilacji Żydów...
Matka Polka
Motyw macierzyńskiego cierpienia w specyficzny sposób przejmie polska literatura patriotyczna, kreująca mit matki Polki, wychowującej syna do nierównej walki z wrogiem. Bohaterka taka jest świadoma, że syna może stracić, a jednak obowiązek patriotyczny nakazuje jej przygotowanie go do roli bojownika o wolność ojczyzny. Ten model macierzyństwa eksponuje Adam Mickiewicz w wierszu Do matki Polki , opisującym w obrazowy sposób ból rodzicielki przyszłego patrioty, która od najmłodszych lat...
Kamienica – przyjazna czy nie?
Przyjaznej na ogół lokatorom kamienicy, kamienicy-domowi Stanisław Barańczak przeciwstawia w swych wierszach betonowy blok z wielkiej płyty– architektoniczny symbol socjalizmu w Polsce. Sformułowanie poety: „cztery kąty i szpieg piąty” nawiązuje do akustyczności i bylejakości szarych bloków, a jednocześnie do cechy systemu totalitarnego, jaką jest wszechobecna inwigilacja obywateli. Motyw starej, przyjaznej kamienicy, w której mieszkają pogodni, gościnni ludzie,występuje w popularnych...
Ukłon w stronę kobiet w dwudziestoleciu międzywojennym
W dziennikach Zofii Nałkowskiej także pojawia się problem konieczności wyboru pomiędzy byciem kobietą a byciem człowiekiem. Młoda Zofia, wychowana w tradycji pozytywistycznej ojca – naukowca i społecznika, sama fascynująca się twórczością modernistów, uważa, że we współczesnym jej społeczeństwie nie da się pogodzić roli kobiety i człowieka, można być „albo kobietą, albo człowiekiem”– stwierdza dramatycznie. W jej dziennikach znajdziemy echa udziału w dyskusjach i odczytach na temat praw...
Ślub ukłonem w stronę tradycji
W Tangu Sławomira Mrożka planowany przez bohatera Artura tradycyjny ślub z Alą jest wyrazem buntu przeciwko zepsutej, zdegenerowanej rodzinie artystów, anarchii, brakowi porządku i kryzysowi wartości. Jest manifestacją powrotu do starego ładu i dawnych prawd. Jednak do ślubu tego nie dochodzi, Ala zdradza bowiem Artura, a rodzina nie wspiera bohatera, gesty młodzieńca okazują się natomiast pustą i niewiele znaczącą demonstracją, za którą nie kryją się autentyczne wartości...
Awans ze wsi do miasta
Dość często poruszanym po wojnie, w nurcie tzw. literatury wiejskiej, problemem jest awans synów chłopskich ze wsi do miasta. O takim awansie opowiadają kultowe seriale: Dom i Daleko od szosy czy komedia Kogel mogel . Literatura, np. poezja Tadeusza Nowaka, powieści Wiesława Myśliwskiego czy Juliana Kawalca, skupia się na dylematach towarzyszących synom chłopskim, odchodzeniu od tradycji, poszukiwaniu tożsamości. W groteskowym klimacie przedstawia problem Konopielka Edwarda...
Konflikt między karierą chłopa a tradycją
Bardzo atrakcyjnym i chętnie eksploatowanym po wojnie problemem prozy tzw. nurtu wiejskiego jest kwestia oddalenia od tradycji, od chłopskich korzeni. Kwestia ta pojawia się w wierszach Tadeusza Nowaka, w jego świeckich psalmach, w powieściach Juliana Kawalca ( Tańczący jastrząb ) czy prozie Wiesława Myśliwskiego ( Kamień na kamieniu ).
Dylematy inteligentów
Wiążą się z tym pewne dylematy: czy sprzeniewierzać się chłopskiej tradycji,jak nie być obcym w swoim środowisku? Drugi dylemat, nieeksponowany bezpośrednio po wojnie, to kwestia zaprzedania się komunistom. Czy iść na kompromis? Czy być konformistą? Czy może działać w opozycji? Fascynację inteligencji ideami komunistycznymi, jej „zarażenie” komunizmem i jego źródła analizują Czesław Miłosz w Zniewolonym umyśle , Aleksander Wat w pamiętniku mówionym Mój wiek oraz wielu innych pisarzy w...
Wbrew tradycji czy nie?
Innym istotnym pytaniem zadawanym często przez poetów jest pytanie o tradycję. Negują ją futuryści czy poeci Awangardy Krakowskiej, postulującej całkowite odświeżenie języka poetyckiego. Zresztą i romantycy odświeżyli język w stosunku do klasyków, mimo buntu romantyków przeciw klasykom żywili oni jednak szacunek dla literatury poprzednich wieków. Z kolei ewidentny zwrot ku tradycji proponowali poeci renesansowi, tacy jak Kochanowski, pojmujący swą twórczość jako rywalizację z przodkami i...
Piłat w innych utworach
Postać Piłata pojawia się także w innych utworach. Według tradycji chrześcijańskiej Piłat nie mógł pogodzić się z wydanym wyrokiem i być może popełnił samobójstwo. W utworze Anatola France’a Procurator Judei mamy jednak do czynienia z reinterpretacją tej legendy. Pytany po latach o dawnego skazańca, Piłat nie może przypomnieć sobie Jezusa Chrystusa... Do motywu tego nawiązał rosyjski pisarz Warłam Szałamow, autor wstrząsających Opowiadań kołymskich . W opowiadaniu Procurator Judei...
Między tradycyjną rolą a potrzebą chwili
Między tradycyjną rolą a potrzebą chwili wybierają kobiety, które muszą wyjść ze swej roli, by osiągnąć jakiś cel: grać w teatrze (bohaterka Zakochanego Szekspira ), kształcić się (bohaterka filmu Yentl ), bronić ojczyzny (kobieta żołnierz: Joanna d’Arc, Grażyna, Emilia Plater). Dzielne kobiety na ogół osiągają swoje cele, choć czasami płacą cenę najwyższą i umierają.
Bohatyrowicze
W Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej ukazany zostaje zaścianek Bohatyrowiczów sąsiadujący z dworem w Korczynie. Jego mieszkańcy, podobnie jak Dobrzyńscy z Pana Tadeusza , zbiednieli, schłopieli, ale pielęgnują tradycję, czują się szlachtą, mówią po polsku, chlubią się herbem i bogatą historią. Legenda mówi, że protoplastami rodu byli Jan i Cecylia – on chłop, ona szlachcianka, którzy pobrali się, osiedli w puszczy, wykarczowali ją i na jej miejscu wraz z dziećmi i ich rodzinami założyli osadę....
“Skąd przyjdzie odrodzenie do nas, którzyśmy skazali i spustoszyli cały glob ziemski? Tylko z przeszłości, jeżeli ją kochamy.” (Simone Weil) Rozważ rolę tradycji w kształtowaniu postaw ludzi współczesnych na podstawie wybranych utworów.
Tradycja jako pewien zbiór zasad, obyczajów czy też wartości przekazywanych z pokolenia na pokolenie powinna w sposób zhierarchizowany kierować naszym życiem obok innych pisanych praw. Jednak czy tak się dzieje? Czy w dzisiejszych czasach nie...
Powstanie warszawskie - przyczyny, przebieg i skutki
Powstanie Warszawskie było wystąpieniem zbrojnym w okupowanej przez wojska niemieckie Warszawie, zorganizowanym przez Armię Krajową w ramach planu „Burza”. Rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku, a zakończyło 2 października 1944 roku. Operacja...
Unia Europejska
Wstąpienie w struktury Unii Europejskiej oznacza dla Polaków nieograniczony kontakt z innymi kulturami. Czy będziemy w stanie oprzeć się nowym modom, zachować odrębność, niezależność kulturową. Historia nasza udowadnia nam, ze lubimy to co...
Znamieniem naszych czasów jest macdonaldyzacja...
Znamieniem naszych czasów jest macdonaldyzacja, czyli szybkie dania, samoobsługa i anonimowość. Mcdonaldyzacja przeniknęła praktycznie do wszystkich sfer życia publicznego. Mcdonaldyzacja ma cztery „filary”, którymi się...
Rodzina śląska
Śląsk - to praca, kopalnie, huty, przemysł. Ale obok tego czarnego, jest także Śląsk zielony, choć mniej znany. To Beskidy, piękne i w lecie, i w zimie. A przede wszystkim człowiek z określonymi, wykształconymi przez wieki cechami, z etosem pracy,...
Powstanie warszawskie
Powstanie warszawskie Powszechna, wyzwoleńcza walka zbrojna oddziałów wojskowych ruchu oporu i ludności Warszawy z hitlerowskimi okupantami- 1 sierpnia- 2 pażdziernika 1944 roku. Rozpoczęta przez oddziały Armii Krajowej(AK) na rozkaz Komendanta...
Formy uczestnictwa obywatelskiego. Formy mediacji i protestu społecznego.Partie polityczne.Środki masowego przekazu. Dlaczego konstytucjonalizm? Co reguluje konstytucja? Nowoczesny konstytucjonalizm. Ograniczenia uprawnień rządzących
WOS SPIS: Formy uczestnictwa obywatelskiego. Formy mediacji i protestu społecznego. Stowarzyszenia i inne organizacje pozarządowe. Partie polityczne. Środki masowego przekazu. Dlaczego konstytucjonalizm? Co reguluje konstytucja?...
Porównaj stosunek do tradycji bohaterów Mickiewiczowskiego „Pana Tadeusza” i człowieka współczesnego
Porównaj stosunek do tradycji bohaterów Mickiewiczowskiego „Pana Tadeusza” i człowieka współczesnego Dwór w Soplicowie jest to przykład domostwa szczególnie dbającego o tradycję. Gospodarz tego dworu - Sędzia - to patriota, wzorowo utrzymujący...
Ocena powstania warszawskiego
Powstanie Warszawskie 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17 wybuchło długo oczekiwane i organizowane przez Polskie Państwo Podziemne Powstanie Warszawskie. Było ono częścią Planu Burza, jaki Armia Krajowa przygotowała w obliczu zbliżającej się...
Nurty w Oświeceniu.
Kontrreformacja - prąd powstały w Kościele wobec zagrożenia reformacją. Do walki z re-formacją w 1531r. został powołany zakon jezuitów. Zadaniem jego była edukacja w duchu katolickim oraz cenzurowanie ksiąg. Kościół, dbając o nieskażenie dogmatów,...
Dramat Gombrowicza "Operetka" jako wyzwanie wobec tradycji.
Po „Iwonie, księżniczce Burgunda” i „Ślubie”, „Operetka” jest trzecim i ostatnim utworem scenicznym w dorobku autora „Ferdydurke”. Na inscenizacje powojennych dramatów Gombrowicza polskie dramaty czekały aż do lat 70. (polityka kulturalna PRL –...
Sarmackie samozadowolenie, a kompleksy narodowe.
Ustosunkowanie się do tak sformułowanego tematu jest trudne przede wszystkim dlatego, że żadnej z dwu wymienionych postaw nie można ocenić jednoznacznie. Sądzę, że w celu ich właściwego porównania powinniśmy odpowiedzieć na pytanie "która...
W jaki sposób święta i zwyczaje świąteczne integrują społeczeństwo?
Święta to bardzo ważny okres w każdej grupie społecznej: oficjalnej, czy nie oficjalnej, dużej czy małej. W rodzinie te dni mają szczególną wartość: Dzieci muszą być grzeczne aby przyszedł do nich „Mikołaj’’. Starsi domownicy sprzątają dom, gotują...
Sarmatyzm.
1. Wielu kronikarzy, nie tylko polskich, ale i obcych, dla określenia ziem dawnej Rzeczypospolitej używało nazwy „Sarmacja”, wywodzącej się od legendarnych Sarmatów – ludów, które zamieszkiwały w połowie pierwszego tysiąclecia p.n.e. tereny nad...
Wartości przekazywane przez rodzine a wartości przekazywane przez społeczeństwo
1. TRADYCJA- przekazywane z pokolenia na pokolenie treści kultury (obyczaje, poglądy, wierzenia, sposoby myślenia i zachowania,normy postępowania), które dana zbiorowość wyróżnia jako szczególnie ważne i warte zachowania obecnie i w przyszłości....
Powstanie Warszawskie
I. Akcja ?Burza?. Wobec zbliżania się do ziem polskich wojsk radzieckich przywódcy państwa podziemnego opracowali plan lokalnych powstań przeciwko siłom niemieckim a następnie występowania wobec Armii Czerwonej w roli gospodarza (ujawnianie się...
Czy twoim zdaniem, dziś w dobie powszechnej migracji, aktualne jest jeszcze przysłowie polskie "Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej"?
W dzisiejszych czasach często słyszy się o migracji. Młodzi, wykształceni ludzie często wyjeżdżają za granicę w poszukiwaniu pracy. Ale czy naprawdę jest im tam dobrze? Czy znane polskie przysłowie "Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej" się...
Dlaczego ludzie wytworzyli kulturę, jaką spełnia ona funkcje społeczną
Temat w całości: Kultura wydaje się być wyłącznie wytworem ludzi. Dlaczego ludzie wytworzyli kulturę, jaką spełnia ona funkcje społeczną, i jak jest ona przekazywana w między pokoleniowych stosunkach społecznych. Zanim zacznę rozważania na temat...
Kultura jest wytworem aktywności człowieka i sposobem rozwiązywania problemów egzystencjalnych. Jak można przedstawić jej strukturę (składniki), jakie są warunki aktywności ludzkiej i według jakich mechanizmów
Kultura jest wytworem aktywności człowieka i sposobem rozwiązywania problemów egzystencjalnych. Jak można przedstawić jej strukturę (składniki), jakie są warunki aktywności ludzkiej i według jakich mechanizmów. Już od dawien dawna kultura jest...
Znana polska tradycja
Polacy uchodzą za naród lubiący świętować, przywiazany do tradycji, podtrzymujący dawne obyczaje.Jedną z podtrzymywanych do dziś tradycji jest topienie marzanny, które odbywało się w czwarta niedzielę Wielkiego Postu.Dla naszych przodków obyczaj...
Jaka funkcje pełni Mazurek Dąbrowskiego w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza?
Mazurek Dąbrowskiego przeszedł długą drogę zanim stał się hymnem narodowym. Przez setki lat towarzyszył Polakom w radości i smutku, trudzie i rozpaczy, na polach bitwy i na biesiadach. Mobilizował do walki i dawał nadzieje. Już od 1797 roku był...
Esej na temat "Podróże kształcą... wykształconych"
Żyjemy w czasach kiedy nie jest problemem przemieszczanie sie miedzy miastami jak i również krajami. Podróze oferują nam rózne biura turystyczne. Przemieszczać możemy sie autokarami jak i równiesz samolotami, statkami. Coraz wiecej ludzi pozwala...
Sarmatyzm współczesny - czyli co zostało z tamtych lat
Sarmatyzm to pogląd o szczególnym pochodzeniu szlachty polskiej. Opierając się na XVI - wiecznych historykach twierdzono, że szlachta polska wywodzi się od Sarmatów, starożytnego plemienia, zamieszkującego przed wiekami ziemie polskie. Sarmatom...
Porównanie stosunku do tradycji bohaterów "Pana Tadeusza" i człowieka współczesnego.
„Porównaj stosunek do tradycji bohaterów Mickiewiczowskiego „Pana Tadeusza” i człowieka współczesnego” Dwór w Soplicowie jest to przykład domostwa szczególnie dbającego o tradycję. Gospodarz tego dworu - Sędzia - to patriota, wzorowo...
Czy w dzisiejszych czasach patriotyzm jest pojęciem przestarzałym, czy też aktualnym?
„Prawdziwy patriotyzm nie tylko polega na tym, Ażeby kochać jakąś idealną ojczyznę, ale - ażeby kochać, Badać i pracować dla realnych składników tej ojczyzny, Którymi są ziemia, społeczeństwo, ludzie i wszelkie ich bogactwa.” Bolesław Prus...
Znacznie trudniej jest sądzić siebie samego niż bliźniego. Jeśli potrafisz dobrze siebie ocenić, jesteś naprawdę mądry
Każdy z nas „wyrasta” z jakiegoś konkretnego środowiska: z najbliższego otoczenia jakim jest własna rodzina, parafia, szkoła, koła rówieśniczego, a także z planety swego kraju i jego tradycji, z planety określonej mody i stylu życia....
Powstanie Warszawskie. Przyczyny wybuchu powstania można podzielić na dwie kategorie polityczne i wojskowe
Przyczyny polityczne a. Potrzeba zademonstrowania oporu politycznego przeciwko ZSRR, - b. potrzeba przeciwstawienia się PKWN-owi,(który powstał 22 lipca 1944 i był przeciwwaga polityczna dla Rządu Polskiego w Londynie- potrzebny był sukces...
Różne narody – różne tradycje – różne obyczaje. Zrozumienie i tolerancja.
„Jak chcemy żeby Polska była krajem ludzi mądrych i otwartych to musimy pozbyć się naszych narodowych fobii i kompleksów”. Jest wiele narodów, wiele religii, wielu różnych ludzi. Każdy człowiek jest inny, jedni w większym inni w mniejszym...
Jaką rolę odgrywa tradycja starożytnej Grecji i Rzymu we współczesnej literaturze i doświadczeniu czytelniczym?
Współczesna literatura czerpie pełnymi garściami z literackich osiągnięć Greków i Rzymian, a współcześni autorzy często korzystają z motywów, tematów czy historii mitologicznych, lub czynią je istotnymi punktami odniesienia do swoich utworów....
Dom w „Panu Tadeuszu” i dom w „Ludziach bezdomnych”
Literatura polska obfituje w różnorakie, przewijające się na przestrzeni wieków przez utwory, motywy, wśród których jednym z najbardziej zauważalnych jest motyw domu. W zależności od pochodzenia autora oraz okresu, w którym dzieło zostało...
Jak patriotyzm jest teraz postrzegany ?
Wspolczesne znaczenie patriotyzmu rozni sie od tego w jaki sposob postrzegany byl setki lat temu. Kiedys patriota byl ten kto gotowy byl oddac zycie za swoja ojczyzne, bral udzial w bitwach, powstaniach, za zycia lub po smierci okrzykniety...
Motyw domu rodzinnego w literaturze polskiej
Ważne miejsce, w życiu każdego człowieka, zajmuje dom rodzinny. Jesteśmy z nim związani przez cale życie. Powinien on stanowić dla nas ostoję, być miejscem, w którym czujemy się bezpieczni, potrzebni i kochani. Jednak nie zawsze tak bywa. Czasem...
"Stowarzyszenie umarłych poetów" czy pan Keating jest winny śmierci Neila.
Według mnie główny bohater - John Keating nie ponosi odpowiedzialności za śmierć swojego ucznia, co postaram się udowodnić. Po pierwsze John Keating chciał wzbudzić w uczniach poczucie własnej godności i nauczyć, że każdy powinien śmiało...