Szlachetność
Piłat
I oto wszystko się już skończyło – życzliwie spoglądając na Piłata, mówił aresztowany – i niezmiernie się z tego cieszę. Radziłbym ci, hegemonie, abyś na czas jakiś opuścił pałac i odbył małą przechadzkę po okolicy, chociażby po ogrodach na stoku eleońskiej góry. Burza nadciągnie... – więzień odwrócił się i popatrzył zmrużonymi oczyma na słońce – później, pod wieczór. Przechadzka dobrze ci zrobi, a ja chętnie ci będę towarzyszył. Przyszło mi do głowy kilka nowych myśli, które, jak sądzę,...
Szlachetny rycerz cudzoziemiec
U Sienkiewicza pojawia się też motyw szlachetnego rycerza cudzoziemca. W Krzyżakach tę rolę odgrywa rycerz z Lotaryngii, pan Fulko de Lorche, honorowy, prawdomówny, szlachetny, niestety naiwny rycerz. Przybywa on pomagać Krzyżakom w walkach z niewiernymi, tj. Litwinami i Żmudzinami (tak przedstawiają ich zakonni bracia). Z ciekawości trafia też na Mazowsze, gdzie spodziewa się naiwnie zyskać sławę, zabijając smoka i ratując cudną dziewicę. Jest bardzo kochliwy i oddaje hołd coraz to nowym...
Szlachetna prostytutka
Często jednak literatura pokazuje inne prostytutki, wcale niebędące uosobieniem zła, a przy tym skrzywdzone przez życie, biedne, nieszczęśliwe lub przeciwnie – życzliwe światu, pogodne, szlachetne, na swój sposób radzące sobie w życiu. Do tych szlachetnych prostytutek niewątpliwie należy bohaterka Przeminęło z wiatrem – przyjaciółka Retta Butlera, Bella. Wielokrotnie wybawi z kłopotów Retta i jego znajomych. Okaże się lojalna i, mimo swej profesji, na swój sposób wierna. Również Elżbieta...
Niewinna dziewczyna
Niewinną dziewczyną, aniołem wydaje się Ewa z III części Dziadów Adama Mickiewicza – bohaterka epizodyczna. Modli się ona przed obrazem Maryi za rodziców, ojczyznę i Polaków cierpiących w więzieniach i na zesłaniu. Jednym z nich jest autor wierszy, które czytała i o którym wie, że także przebywa w więzieniu. Ewa jest ucieleśnieniem dziewczęcej niewinności, pobożną i szlachetną, gorliwą patriotką. Być może za kobietę anioła można też uznać Zosię z Pana Tadeusza , modlącą się za...
Idealizowany obiekt marzeń emigrantów
P ocząwszy od epoki romantyzmu rozpoczyna się nurt emigracyjnej, idealizującej ojczyznę poezji i prozy. Powstają pełne nostalgii utwory Juliusza Słowackiego takie jak Hymn , w którym Polska pojawia się jako wytęskniony kraj, gdzie poeta chciałby zostać pochowany, kraj piękna i... fruwających nad polskim ugorem bocianów. Ten motyw pojawia się też w poezji Norwida, idealizującej Polskę jako kraj zamieszkany przez ludzi pobożnych, szlachetnych, serdecznych: Do kraju tego, gdzie kruszynę...
Zerwane zaręczyny
Niekiedy pisarze opowiadają o zerwanych zaręczynach, którym towarzyszy symboliczny zwrot pierścionka (pierścionków). Oto kilka najbardziej znanych przykładów. Zwraca swój pierścionek niewiernemu narzeczonemu Anka – bohaterka Ziemi obiecanej Władysława Stanisława Reymonta, która chce, by Karol Borowiecki mógł wycofać się bez szwanku na honorze z krępującego go układu. Postępuje szlachetnie i niejako za Karola załatwia niewygodną dla niego sprawę w korzystny dla niego sposób. Wkrótce potem...