Szlachcic
Ogromny zarobek, który umożliwia awans
Niekiedy pieniądz umożliwia awans społeczny. Bohater Lalki Bolesława Prusa,Stanisław Wokulski, kupiec, nigdy nie starałby się o względy dobrze urodzonej panny Izabeli Łęckiej, gdyby nie miliony zarobione w czasie wojny. Fortuna pozwala też bohaterowi komedii Moliera Mieszczanin szlachcicem – panu Jourdain, udawać szlachcica... Niekiedy też możliwe są małżeństwa bogatych, ale niżej urodzonych z należącymi do wyższej klasy społecznej, np. baron Krzeszowski żeni się dla pieniędzy ze...
Głupi sługa
Inną kreację stanowi sługa głupi. Słudzy tacy występują w nieukończonym dramacie Juliusza Słowackiego Horsztyński (np. Sforka) czy Zemście Aleksandra Fredry – nie najmądrzejszy jest Papkin, ale jeszcze głupszy Dyndalski – flegmatyczny ubogi szlachcic, nieumiejący nawet napisać dyktowanego mu listu (słynna scena ze słowem „mociumpanie”). Opowieści o głupich służących, np. Bogutowej, stanowią też rozrywkę pań z towarzystwa: Cecylii Kolichowskiej i jej przyjaciółek z Granicy Zofii...
Mezalians
Wąsal tak wzbił się w dumę łaskawym przyjęciem, Że mu się uroiło zostać pańskim zięciem. Do zamku nieproszony coraz częściej jeździł, W końcu u nas jak w domu swoim się zagnieździł I już się miał oświadczać, lecz pomiarkowano I czarną mu polewkę do stołu podano. Podobno Stolnikównie wpadł Soplica w oko, Ale przed rodzicami taiła głęboko. (Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz ) Mezalians oznacza małżeństwo z kimś z niższej sfery, znacznie uboższym lub gorzej urodzonym. Mezalianse były...
Mezalians sługi z panem
W Dolinie Issy Czesława Miłosza szlachcic Romuald Bukowski żeni się z usługującą mu chłopką Barbarką i jest bardzo szczęśliwy, choć w okolicy związek ten traktowany jest jako mezalians. Także w Bożej podszewce Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz Maria Jurewiczowa swata swoją romansującą ze wszystkimi służącą ze zubożałym starym szlachcicem – Mickiewiczem, mieszkającym w bardzo zaniedbanym gospodarstwie.
Mieszczanin szlachcicem?
Swoisty rozdział literatury stanowią kariery mieszczan usiłujących stać się szlachtą. Komiczną przemianę mieszczanina w pretensjonalnego szlachcica rejestruje komedia Moliera Mieszczanin szlachcicem . Bogaty mieszczanin, pan Jourdain, wbrew przestrogom żony, w zamian za poufałość i dobre towarzystwo znakomitych person pożycza im pieniądze, nie widząc, że jedynie kupuje sobie pochlebców i jest nieustannie przez nich oszukiwany. Stara się też, bezskutecznie, zyskać względy markizy Dorymeny....
Jak renesansowi pisarze ukazywali wieś?
W wypracowaniu tym porównam jak renesansowi pisarze ukazywali wieś. W "Żywocie człowieka poczciwego" Mikołaja Reja wieś, w której szlachcic - ziemianin wiedzie spokojny, beztroski żywot. Tu znajdzie szczęście i dostatek....
Na zamówienie redakcji "National Geographic", napisz szkic o obyczajowości siedemnastowiecznej szlachty polskiej
W Polsce szlachta wyodrębniła się na przełomie XIV i XV wieku Przynależność do szlachty określało kilka czynników: służba wojskowa, własność ziemi na „prawie rycerskim”, a zwłaszcza urodzenie, które z czasem nabrało decydującego znaczenia....
Opracowanie renesansu na maturę ustną
Obraz świata i człowieka w literaturze renesansowej. STOICYZM – grecka szkoła filozoficzna założona w III w. P.n.e przez Zenona z Kition celem życia - szczęście czyli życie zgodne z zasadami cnoty, zachowanie umiaru i spokoju, męstwo i cnota,...
Motyw odpowiedzialności za kraj w literaturze renesansowej.
Renesans inaczej odrodzenie antyku i przede wszystkim człowieka, rozwijał się pod wpływem prądów umysłowych: humanizmu i reformacji. Przeświadczenie, że "nic, co ludzkie", nie może być obce człowiekowi, połączone z dążeniem do...
Charakterystyka Jacka Soplicy.
Jednym z bohaterów „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza jest Jacek Soplica. Szlachcic ten przeżył w swoim życiu przełom moralny. Jego historię możemy podzielić na dwa etapy. Pierwszy z nich to okres młodości. Soplica wówczas to młody, przystojny...
Renesans w Europie.
Sześćset lat temu Włochy składały się z wielu odrębnych państw. Ich władcy rywalizowali między sobą, płacili artystom, by dla nich pracowali. Wkrótce Włochy zapełniły się dziełami sztuki. Renesansowe wzory często były nową wersją antycznych,...
Sytuacja polityczna w Polsce w XV i XVI w.
Drodzy słuchacze! Zebraliśmy się tutaj żeby rozmawiać o jakże trudnych czasach; Polską targają różne wojny i nieszczęścia, skarbiec świeci pustkami, a szlachta jak się bawiła tak dalej się bawi nie zdając sobie sprawy z powagi sytuacji. W...
Charakterystyka Jacka Soplicy
Jacek Soplica jest głównym bohaterem "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. Jest on ubogim szlachcicem, zwanym przez żart wojewodą ze względu na wielkie znaczenie wśród szlachty. Nie posiadał nic "prócz kawałka roli i wielkich wąsów od ucha do...
Odpowiedzialność za ludzi i kraj (problem władcy i podwładnego) w literaturze renesansowej.
Koniec XV i cały XVI wiek to tzw. złoty okres w dziejach Polski. Czas ten przypada na rządy ostatnich królów z dynastii Jagiellonów. Zygmunt Stary, Zygmunt August i pierwszy elekcyjny król Stefan Batory rządzili wtedy Rzeczpospolitą. Odrodzenie...
"Żona modna" Ignacy Krasicki
Streszczenie Satyra Ignacego Krasickiego "Żona Modna"opowiada o pewnym szlachcicu i jego perypetiach z żoną. Szlachcic ten opowiada o swojej żonie, która została wychowana w mieście i przeprowadziła się do niego na wieś. Żona ciągle krytykuje...
Co oznaczały słowa: „Muzom sarmackim strojnie pozaplatał włosy”?
Co oznaczały słowa Franciszka Ksawerego Dmochowskiego „Muzom sarmackim strojnie pozaplatał włosy”, Odnoszące się do twórczości J. Kochanowskiego?. Aby podjąć rozważania na temat zdania F.K. Dmochowskiego „Muzom sarmackim strojnie pozaplatał...
Jacek Soplica czy Roland byłby lepszym burmistrzem miasta.
Jacek Soplica czy Roland byłby lepszym burmistrzem miasta? Pozwolę sobie rozpocząć od stwierdzenia, że lepszy w piastowaniu urzędu burmistrza miasta byłby Jacek Soplica. Moją tezę potwierdza wiele faktów. Po pierwsze szlachcic potrafi wyrazić...
Wzorce parenetyczne renesansu
Wzorce parenetyczne renesansu to Wzorowy ziemianin, przedstawiany głównie u Reja, choć także w "Pieśni świętojańskiej o Sobótce" Jana Kochanowskiego a) " Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem " to satyra na...
Literackie fascynacje Bogiem w średniowieczu, renesansie i baroku. Dlaczego człowiek potrzebuje Boga i jakiego Boga pragnie poznać: stwórcę, pocieszyciela, brata, przyjaciela...? Twoje rozważania.
Gdyby Bóg nie istniał, Należałoby go wymyślić. Voltaire Zdanie to jest tak samo prawdziwe dla buddystów, chrześcijan i ateistów. Bo w słowie Bóg zawierają się pojęcia takie jak nadzieja, szczęście, przyjaźń, miłość, cel. Wiara jest nam...
Satyra "Do Króla" I. Krasicki
Ową satyrę, umieszczoną w zbiorku niejako oddzielnie od pozostałych utworów ? poprzedza mianowicie właściwy cykl satyr ? cechuje oryginalność i niezwykła przewrotność. Jak można by się spodziewać, patrząc na jej tytuł, będzie ona skierowana...
Konstytucja 3 maja
SZLACHTA Stosunki polskie charakteryzowała wyjątkowa, w porównaniu z innymi państwami europejskimi, liczebność stanu szlacheckiego, np. we Francji czy w Niemczech stan ten liczył niespełna 1% ludności kraju, w Hiszpanii i na Węgrzech, które...
Ziemiański model życia w twórczości poetów okresu odrodzenia.
Ziemianin-szlachcic najwyżej cenił życie osiadłe, najchętniej w wiejskim ustroniu. "Serce roście patrząc na te czasy" - to główna formuła poetycka rozpoczynająca pieśń drugą z ksiąg pierwszych. Pieśni Jana Kochanowskiego uważane są za...
Jaki wzorzec wykreował Mikołaj Rej w "Żywocie człowieka poczciwego"? Scharakteryzuj analizując tekst.
Mikołaj Rej uważany jest za "ojca" polskiej literatury. Był autorem słynnych słów: "A niechaj narodowie wzdy postronni znają,iż Polacy nie gęsi,iż swój język mają". To jeden z pierwszych twórców, ktorzy tworzyli w języku...
Soplica i Kmicic bohaterowie nietypowi dla romantyzmu
Soplica to bohater nietypowy dla czasów romantyzmu. Znamienną cechą tej postaci jest dynamiczność charakteru i osobowości. Poznajemy go w młodości jako "zawadiackiego paliwodę" i hulakę, mającego duże wpływy wśród okolicznej szlachty....
Cechy Kmicica jako szlachcica i żołnierza w XVIIwieku
Andrzej Kmicic na początku jako typowy przedstawiciel szlachty XVIIw. był odważny, wesoły, zdolny do prawdziwej miłości ale i gwałtownej nienawiści, miał awanturniczą naturę, był porywczy, skłonny do "bitki" i "wybitki" co...
Wzory osobowe renesansu
Humanista - poeta doctus Człowiek wszechstronnie wykształcony przeważnie na wielu uniwersytetach (Kraków, Bolonia, Padwa, Królewiec, Paryż) -min. J. Kochanowski. Humanista przeważnie znał biegle 2 języki-grekę i łacinę. Człowiek ciągle...
Dlaczego epokę renesansu nazywano złotym wiekiem kultury polskiej?
Wiek 16 w Polsce to okres wspaniałego rozkwitu kultury i piśmiennictwa.U potomnych zyskał on miano złotego wieku,to metaforyczne określenie odwołuje się do tradycji antycznych i mitologicznych i zawiera zachwyt dla wartości, znaczenia zrodzonych i...
"Chudy Literat" Adama Naruszewicza.
Utwór Adama Naruszewicza zatytułowany "Chudy Literat" jest przykładem satyry. Autor w swoim tekście porusza problemy, jakimi są ubóstwo, a także niska pozycja społeczna literatów. Satyra utrzymana jest w formie dialogu pomiędzy Szlachcicem a...
Charakterystyka Odrodzenia w Europie i w Polsce (czas, czynniki kształtujące nową epokę, idee, przedstawiciele).
Odrodzenie pojawiło się we Włoszech w XIV wieku i trwało do początku XVI wieku. W innych krajach Europy, w tym w Polsce, II poł. XV wieku i cały XVI do lat 30-tych XVII wieku. Głównymi przyczynami rozwoju Renesansu we Włoszech były osłabienie...
Dzieje Jacka Soplicy - Adam Mickiewicz "Pan Tadeusz"
Jacek Soplica jest bez wątpienia najbardziej ciekawą i interesującą postacią w epopei Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz". Pomimo, iż to nie on jest tytułowym bohaterem utworu, to właśnie jego rola w tej epice jest najważniejsza. Dzieje Jacka...
Zwycięstwo nad samym sobą Jacka Soplicy.
Jacek Soplica przykładem człowieka, który odniósł najtrudniejsze z wszystkich zwycięstw zwycięstwo nad samym sobą Jednym z głównych bohaterów epopei A. Mickiewicza był Jacek Soplica. Należał do przedstawicieli szlachty owych czasów (1811-1812)....
"Piękny bal ale tragiczny w skutkach" - Ignacy Krasicki "Żona modna" (opis sytuacji)
Podmiotem lirycznym w satyrze Ignacego Krasickiego "Żona modna" jest szlachcic, który opisuje przyjacielowi swoje perypetie z młodą żoną. Jego słowa są bardzo plastyczne, możemy z łatwością wyobrazić sobie przedstawione przez niego wydarzenia....