Przemijanie
Refleksje Barbary Niechcicowej i Wiktora Rubena
Refleksje o przemijaniu odnajdziemy też w prozie polskiego dwudziestolecia międzywojennego. Panny z Wilka to opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza o konfrontacji Wiktora Rubena ze światem wspomnień z młodości. Powrotu do dawnych czasów jednak nie ma – wujostwo, które jako chłopiec Ruben odwiedzał na wakacjach, to starzy czekający na śmierć ludzie, mieszkanki Wilka (sąsiedniego majątku, które kiedyś podkochiwały się w Wiktorze i które kochał też Wiktor) zmieniły się w otyłe mężatki,...
W hołdzie mistrzowi słowa
Julian Tuwim zajmie się innym czarnoleskim wątkiem. Skupi się na poetyckiej doskonałości utworów mistrza, nie na problemie śmierci. Zatytułuje jeden ze swych tomów poetyckich Rzecz Czarnoleska i będzie się w nim odwoływał do tradycji poetyckiej mistrza Kochanowskiego: Z chaosu ład się tworzy, ład, konieczność, Jedyność chwili, gdy bezmiar tworzywa Sam się układa w swoją ostateczność I woła, jak się nazywa. (Julian Tuwim, Rzecz Czarnoleska ) Tuwim nie wystąpił w roli prekursora. Do...
Kultura śmiecia
Coraz częstsze są też skojarzenia kultury masowej z kulturą śmietnika. Śmietnik jest paradoksalnie coraz częstszym motywem tekstów współczesnych. Powtarza się on i w pisanych w Ameryce wierszach Stanisława Barańczaka, i w spostrzeżeniach emigrantki z Bałkanów – Dubravki Ugrešić w Amerykańskim fikcjonarzu , i w wierszach metafizycznych Jarosława Marka Rymkiewiczaz nagrodzonego Nike tomu Zachód słońca w Milanówku . To właśnie na śmietniku, na którym są „puszki, plastik, dwa psie gówna i...
Poetka miłości i... śmierci
W poezji polskiej przemijanie rejestruje z przerażeniem poetka miłości i śmierci, ciężko chora, ale próbująca żyć pełnią Halina Poświatowska. Jej Koniugacja sprowadza się do: „ja minę – ty miniesz – mijamy”. Streszczenie życia i twórczości w jej wykonaniu wygląda tak: kto potrafi pomiędzy miłość i śmierć wpleść anegdotę o istnieniu (Halina Poświatowska, kto potrafi... ) Poetą rejestrującym przemijanie jest też Stanisław Grochowiak, w swych wierszach nieustannie kojarzący miłość i...
Przemijanie, vanitas
jestem z upływającej wody z liści które drżą trącane dźwiękiem wiatru przelatującego pospiesznie (...) jestem schrypłym głosem milczącym głucho nade mną dni o wielkich pustych skrzydłach mijają... (Halina Poświatowska, jestem z upływającej wody... ) Godzina za godziną niepojęcie chodzi: Był przodek, byłeś ty, potomek się rodzi. Krótka rozprawa: jutro – coś dziś jest, nie będziesz, A żeś był, nieboszczyka imienia nabędziesz. (Daniel Naborowski, Krótkość żywota ) Zaledwie...
Średniowieczna perspektywa śmierci i wieczności
O przemijaniu nieustannie pamiętają liczni anonimowi twórcy średniowieczni (naczelna zasada: „memento mori” – „pamiętaj o śmierci”). Człowiek średniowiecza właściwie żyje w nieustającej świadomości zbliżającego się końca świata, w perspektywie wiecznej, dlatego nie dziwią ascetyczne praktyki mające zapewnić szczęście po śmierci ( Legenda o św. Aleksym , liczne żywoty świętych) oraz konieczność odreagowania chwil strasznej pokuty, np. w kulturze nurtu plebejskiego, kulturze śmiechu,...
"Hymny" Jana Kasprowicza
Apokaliptyczne wizje podziałały na wyobraźnię Jana Kasprowicza – młodopolskiego twórcy Hymnów . W hymnie Święty Boże , święty mocny dominują ekspresjonistyczne, krwawe wizje. Epatuje się krwią, elementami rozkładu, wszechobecne i przerażające są krzyże (na których ramionach kracze wrona i „dziobem zmarłe rozsypuje próchno”). Scenerii krzyży, mogił, kości i krwi towarzyszy (jakże młodopolski) dźwięk dzwonów. Cały tekst ma bluźnierczy charakter, niczym Konradowe wyzwanie ma prowokować...
Biblijne klimaty
To w Starym Testamencie w Księdze Koheleta padają wielokrotnie cytowane potem słowa: „Marność nad marnościami i wszystko marność”. Księga ta akcentuje przemijalność rzeczy doczesnych i to, iż nie znamy swego losu: „Bo czas i przypadek rządzi wszystkim. Bo też i nie zna człowiek swego czasu...”. Księgą akcentującą kruchość rzeczy doczesnych i trwałość wiecznych jest też Księga Hioba . Jej bohater – Hiob, na którego spadają liczne nieszczęścia, mówi „Nagi wyszedłem z łona matki i nagi tam...
Miasto zwiedzane
Oprócz miast rodzinnych artyści opisują też miasta zwiedzane, odwiedzane i wymarzone. Niekiedy poeci zwracają uwagę na to, iż w zabytkowych miastach nie sposób znaleźć śladów dawnej świetności. Już Mikołaj Sęp-Szarzyński, współczesny Kochanowskiemu, napisał Epitaphium Rzymowi , poruszający utwór o przemijaniu. W Rzymie współczesnym (Szarzyńskiemu!) trudno odkryć pośród ruin dawną świetność miasta. Z kolei współczesny poeta Ernest Bryll pisze: ... Miasto w którym zajadasz obiad jest...
Bal – metafora życia
Bal bywa też metaforą życia. Tak jest w piosence Agnieszki Osieckiej, brawurowo śpiewanej przez Marylę Rodowicz. Eksponuje ona nietrwałość, kruchość naszej egzystencji („życie, kochanie, trwa tyle co taniec”) i konieczność intensywnego korzystania z danego nam czasu („szalejcie aorty, gdy idę na korty,/roboto, ty w rękach się pal”). Życie traktowane jako „bal najdłuższy, na jaki nas proszą” staje się jedyną i niepowtarzalną okazją do przeżycia pewnych emocji, doświadczenia czegoś... Trzeba...
Zaduma renesansowego twórcy
Mimo swej optymistycznej filozofii życia również renesansowy twórca Jan Kochanowski wspomina o śmierci i przemijaniu. W swej fraszce zaznacza: Zacność, uroda, moc, pieniądze, sława, Wszystko to minie jako polna trawa; Naśmiawszy się nam i naszym porządkom, Wemkną nas w mieszek, jako czynią łątkom. (Jan Kochanowski, O żywocie ludzkim ) Wszystkie nasze zabiegi zostają więc porównane do niewiele znaczącego teatralnego przedstawienia, po którym kukiełki (łątki) chowa się do worka...
„Zemsta ręki śmiertelnej”
Z nieco większym dystansem podchodzi do ocalającej roli poezji noblistka Wisława Szymborska. W wierszu Radość pisania nazywa ona działalność poetycką „możnością utrwalania”, „zemstą ręki śmiertelnej”. To zemsta na czasie, na przemijaniu. A jednak... poetka zdaje sobie sprawę z ograniczeń poezji, kreowany w niej świat rządzi się osobnymi prawami i nie ma nic wspólnego z rzeczywistością („inne, czarno na białym panują tu prawa”). Poeta ma nieograniczoną moc kreacyjną w wierszu – a jednak...
„Nic dwa razy się nie zdarza”
Z większym sceptycyzmem i mniejszym tragizmem,z ironią, bo czymże można się bronić przed przemijaniem, podchodzi do tej kwestii noblistka Wisława Szymborska. Traktuje ona człowieka i zdobycze cywilizacji z perspektywy „szkieletu jaszczura”, muzeum, z perspektywy innych cywilizacji i kosmosu. To ułatwia dystans i ironiczny uśmiech. O śmierci i ocaleniu mówi z perspektywy przypadku: Zdarzyć się mogło. Zdarzyć się musiało. Zdarzyło się wcześniej. Później. (...) Ocalałeś, bo byłeś pierwszy....
Podziw dla odwagi naukowców poprzednich epok
W literaturze współczesnej odnajdziemy też hołdy dla naukowców poprzednich epok. W poezji współczesnej znajdziemy wiele wierszy poświęconych mitologicznym eksperymentatorom Dedalowi i Ikarowi (np. Ernest Bryll O Ikarach głoszą , Stanisław Grochowiak Ikar, Zbigniew Herbert Dedal i Ikar ). Z kolei Stanisław Grochowiak w wierszu Lekcja anatomii doktora Tulpa , nawiązującym do obrazu Rembrandta, uczyni eksperymenty odważnego naukowca (przeprowadzającego pierwsze sekcje zwłok) punktem wyjścia...
Metafizyczne klimaty baroku i nie tylko
Epoką lubującą się w tematyce przemijania jest barok. Barokowa poezja metafizyczna chętnie odwołuje się do Księgi Hioba i Księgi Koheleta . Współczesny Kochanowskiemu Mikołaj Sęp-Szarzyński w swych sonetach daje wyraz kruchości i niepewności bytu człowieka na ziemi: Ehej, jak gwałtem obrotne obłoki I Tytan prędki lotne czasy pędzą! A chciwa może odciąć rozkosz nędzą Śmierć tuż za nami spore czyni kroki! (Mikołaj Sęp-Szarzyński, Sonet I, O krótkości i niepewności na świecie żywota...
Pożegnanie ze szlacheckim światem w "Panu Tadeuszu"
Przemijanie obyczajów, starego szlacheckiego porządku obrazuje narodowa epopeja Pan Tadeusz , pogodne, ale jednak pożegnanie z dawnym światem. Bardzo często powtarza się w utworze przymiotnik „ostatni” – ostatni zajazd, ostatni, co tak poloneza wodzi... Żegnamy się z rytuałem posiłków, polowań, z tradycją szlachecką, z wielkimi ucztami, ze wspaniałym serwisem, z ostatnim świetnym litewskim cymbalistą, z takimi tańcami, z takimi potrawami... Zachodzące w finale słońce jest symbolem schyłku...
Metafizyczna refleksja pozytywisty
Nieoczekiwanie metafizyczną scenę z motywem przemijania odnajdziemy też w realistycznej powieści Bolesława Prusa Lalka . Utrwalono w niej pana Ignacego Rzeckiego, zmieniającego sklepową wystawę i bawiącego się przy okazji ruchomymi zabawkami ze sklepu. Stary subiekt śmieje się, nakręcając wszystkie zabawki narazi dochodzi do smutnych wniosków, gdy zabawki przestają się ruszać – wizja ta przypomina mu o nieuchronności śmierci i upadku wszystkiego, składa wtedy ze złością zabawki i wszystko...
Artyści wobec śmierci i przemijania. Zaprezentuj zagadnienie w oparciu o analizę różnych tekstów kultury - konspekt.
I Literatura podmiotu: Albert Camus „Dżuma”, Warszawa 1992; „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze śmiercią” , [w:] Barwy epok, Kultura i literatura, tom I, Warszawa 2002, s. 157; Wisława Szymborska „Kot w pustym mieszkaniu”,[w:] tomiku „Koniec i...
„Aby istnieć, człowiek musi się buntować” A. Camus. Zastanów się na źródłami i sensem buntu wybranych bohaterów literackich, oceń ich postawę.
KONSPEKT „Aby istnieć, człowiek musi się buntować” A. Camus. Zastanów się na źródłami i sensem buntu wybranych bohaterów literackich, oceń ich postawę. 1. WSTĘP a) Wyjaśnienie definicji buntu: Bunt – sprzeciw, protest, spontaniczne...
Czy czas to dla współczesnego człowieka jedna z najważniejszych wartości?
Czy czas to dla współczesnego człowieka jedna z najważniejszych wartości? Aby ułatwić odpowiedź na to pytanie przytoczę kilka argumentów. Pierwszym argumentem, który pomoże w odpowiedzi na to pytanie jest fakt, że czas to jedyne...
Biografia Daniela Naborowskiego jako przedstawiciela poezji dworskiej.
Daniel Naborowski urodził się w 1573 roku w Krakowie, a zmarł w 1640 w Wilnie. Był wybitnym poetą barokowym. Znał wiele języków między innymi włoski, francuski, niemiecki, a także łacinę oraz grekę. Dzięki znajomości tych języków został w...
Czym jest miłość?
Często zastanawiam się nad tym i dochodzę do wniosku , że miłość jest nie tylko źródłem , ale i najbardziej intensywnym przejawem życia. Dla mnie miłość przejawia się prawdomównością , dobrem , szacunkiem , wszechmocą , szęściem , które stwarza...
Czego współczesny człowiek może szukać w Biblii.
Biblia- uznana za najważniejszą księgę świata i jeden z głównych filarów kultury europejskiej. Uznawana przez dwie religie - chrześcijan i żydów za świętość napisana pod wpływem natchnienia Ducha Świętego. Stwierdzone jest, że żadna inna...
Śpieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodzą
Krótka rozprawka na temat: Śpieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodzą
Model człowieka i obywatela w twórczości M. Reja, A.F. Modrzewskiego i J. Kochanowskiego.
M. Rej w dialogu "Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem" krytykuje stosunki międzyludzkie. Wstęp zachęca czytelnika do refleksji. Autor zarzuca du-chowieństwu pychę, lenistwo, chciwość, zaniedbywanie obowiązków, nie...
Analiza i interpretacja wiersza "Życie na poczekaniu" w odniesieniu do toposu Theatrum mundi
Od zarania dziejów człowiek zadaje sobie pytania: „Kim jestem?”, „Skąd pochodzę?” oraz to najważniejsze „Jaki jest sens ludzkiego istnienia?” Przez wieki próbowano odnaleźć odpowiedzi w tych kwestiach, postawiono wiele teorii. Do jednej z nich...
Refleksje romantycznego podróżnika w wierszu Mickiewicza "Ruiny Zamku w Bałakławie".
Cykl Sonetów Krymskich to owoc wygnańczej tułaczki Adama Mickiewicza po wschodniej Europie, fascynacją poety krainą dotąd mu nieznaną, pod wieloma aspektami fantastyczną i fascynującą, ale także liryczna próba ujęcia tematu tęsknoty za ojczyzną z...
Barok, Oświecenie.
Zjawiska i motywy. Śmierć przemijanie, szatan-typowe motywy sztuki i lite -ratury. Zwrot ku Bogu i religii wobec przeczucia kruchości i przemijalności życia ludzkiego. Filozofowie B. Franciszek Bacon(An) Novum Organum. Błażej Pascal(Fr)...
Specyfika poezji Wisławy Szymborskiej. Omów na konkretnych przykładach (także innych poetów współczesnych, np. Mirona Białoszewskiego, Stanisława Bara
Poezja Wisławy Szymborskiej koncentruje się wokół problemów egzystencjalnych człowieka - przemijania, stosunku do historii, praw przyrody: - przemijanie, niemożliwość dokonania korekty poprzednich wydarzeń, trudności w porozumieniu się "Nic...
Analiza i interpretacja wybranego liryku Cypriana Kamila Norwida.
CYPRIAN NORWID, VADE-MECUM VI. W WERONIE I Nad Kapuletich i Montekich domem, a _ _ _ _ _ ` _ _ _ _ _ _ 11 Spłukane deszczem, poruszone gromem, a _ _ _ _ _ ` _ _ _ _ _ _ 11 Łagodne oko błękitu: b _ _ _ _ _ _ _ _ 8...
Czym jest śmierć ?
Drogie koleżanki, drodzy koledzy. Zebraliśmy się tu po to, aby zastanowić się nad tematem śmierci. Przemijanie, odchodzenie, śmierć to nieodłączne elementy naszego życia. Każdy się z nią zmierzy. Nikt nie zna dnia, ani godziny. Śmierć- czym jest ?...
Analiza sonetu pt. "Bakczysaraj" A. Mickiewicza
Adam Mickiewicz w czasie swojego pięcioletniego pobytu w Rosji kilkakrotnie odwiedził Krym. Latem 1825 roku w towarzystwie Henryka Rzewuskiego i Karoliny Sobanskiej odbył podróż z Odessy na Krym. Zafascynowany przyrodą wschodu napisał cykl...
Motywy horacjańskie i sposób ich wykorzystania w Pieśni XXIV Jana Kochanowskiego i wierszu Juliana Tuwima „Do Losu”.
Dorobek literacki Jana Kochanowskiego, uważanego za najwybitniejszego twórcę swojej epoki jest ogromny. Obok wczesnych utworów po łacinie i tłumaczeń poetów starożytnych napisał wiele fraszek, pieśni, epigramatów i elegii. Jest autorem...
Spieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą - przemyślenia i refleksje na temat przemijania
Witkowo, 31.10.06 Kochany Mój! Minął prawie...
Horacjański motyw "non omnis moriar" w wybranych utworach różnych epok.
"Exegi monumentum" oznacza: "stawiam sobie pomnik (trwalszy niż ze spiżu)". Tak zaczyna się słynna oda Horacego, która podejmuje temat nieśmiertelności poezji i poety. Twórczość, poezja, dzieło życia daje poecie sławę i nieśmiertelność. "Non omnis...
Analiza i interpretacja wiersza "Liczba Pi" Wisławy Szymborskiej.
Utwór Wisławy Szymborskiej „Liczba Pi” to ironiczne rozważania na temat sensu wiecznego trwania z konieczności oraz istoty nieuniknionego przemijania. Fascynacja fenomenem liczby pi staje się w utworze punktem wyjścia dla postawienia sobie...
Księga Koheleta
Kohelet to inaczej mędrzec przemawiający na zebraniu. Księga ta powstała około III w. p.n.e. Autor zastanawia się nad sensem życia, nad istotą ludzkiej egzystencji. Dochodzi do wniosku, że wszystko co otacza człowieka na ziemi jest...
Modni pisarze, modne książki naszych czasów. Omów na przykładzie trzech twórców spoza kanonu szkolnego i dokonaj analizy ich popularności.
W załączniku konspekt i bibliografia, raz cła praca maturalna. Za prezentację otrzymałam 80%. Książki, które wybrałam to : 1. Anna Onichimowska , Hera moja miłość , Świat Książki , Warszawa 2003 2. Janusz Leon Wiśniewski , Samotność w sieci...
Wizyta w Czarnolesie na podst. utworów Jana Kochanowskiego.
Temat: "Moja wizyta w Czarnolesie" PLAN: I Wstęp: 1. Przybycie do Czarnolasu, pierwsze wrażenia, gospodarze domu. 2. Spokojne Życie na wsi ("Pieśń świętojańska o Sobótce"). II Rozwinięcie: 1. Życie rodzinne w...
Analiza i interpretacja wiersza Stanisława Barańczaka pt. „Widokówka z tego świata”.
Widokówka z tego świata Wiersz Stanisława Barańczaka „widokówka z tego świata” składa się z trzech strofek a z każda nich z 13 wersów. Każda z nich jest powiązana z poprzednimi i prezentuje poglądy podmiotu lirycznego, informacje o jego...
Motywy literackie
WAŻNIEJSZE MOTYWY LITERACKIE ARKADIA Biblia Ogród Eden jako miejsce pobytu pierwszych ludzi, kraina żyzna z pięknymi drzewami, obcowanie z Bogiem. Dante "Boska Komedia" Umieszczony na poszczególnych planetach, szczęśliwi ludzie,...
Analiza i interpretacja wiersza autorstwa Kamili Madej pt. ”Zrządzenie losu”
Analiza i interpretacja wiersza autorstwa Kamili Madej pt. ”Zrządzenie losu”. Znowu głupia myśl mnie dopada, Moje życie się rozpada. Znowu los mnie zranił, I jak głupią otumanił. Mam już wszystkiego po uszy, Moja miłość się kruszy....
List do wybranej postaci biblijnej.
Drogi Kohelecie! Na początku mojego listu chciałbym Cię serdecznie pozdrowić i jednocześnie przeprosić, że tak długo nie pisałem. Nie była to całkowicie moja wina. Wiesz jak to jest- zaczęła się szkoła, coraz mniej wolnego czasu, za to coraz...
Przemijalność
Czy zastanawialiście się kiedyś nad tym, czym właściwie jest przeszłość?? Czym są pozostawiane regularnie za naszymi plecami zdarzenia dnia codziennego, przeżycia, wspomnienia?? Nawet jeśli, to nie zawsze i nie wszyscy umiemy dojść do sedna...
Sentymentalizm
Zastanawiając się nad sensem życia. rozważając jego dobre i złe strony dochodzimy do wniosku, że człowiek jest istotą szczęśliwą. Ta reoria jest jasna jak śłońce, ale w praktyce to różnie bywa, raz lepiej, raz gorzej. O tym, czy człowiek jest...
Motyw śmierci w średniowieczu i baroku. Określ funkcje motywu odwołując się do wybranych tekstów literackich.
Kolejność prezentowanych treści: a. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią krótkie streszczenie, równość wszystkich stworzeń wobec śmierci, czym jest danse macabre, memento mori b. Pieśń o Rolandzie krótkie streszczenie, czy...
Człowiek Poszczególny a Człowiek Historyczny w sztuce Samuela Becketta "Czekając na Godota"
Wprowadzenie Ciemność powoli staje się blaskiem. Wstaje kolejny dzień, moim oczom ukazuje się nie-malże pusta scena. Z lewej jej strony – zwykły polny kamień. Z prawej – drzewo, a właściwie jego kaleki symbol: potrójnie rozgałęziony konar...
Omów wpływ deszczu na psychikę podmiotu lirycznego, dokonując analizy i interpretacji porównawczej wierszy: Leopolda Staffa „Deszcz jesienny” i Krzysztofa Kamila Baczyńskiego „Deszcze”
Wiersz Leopolda Staffa pt. „Deszcz jesienny” jest jednym z utworów, który doskonale oddaje nastroje epoki Młodej Polski. Wykorzystuje motywy smutku, melancholii, znużenia życiem. Wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego o podobnym tytule: „Deszcze”...
Czy starożytne ideały mogą być cenne dla człowieka współczesnego?
Czas przemija, człowiek rodzi się, żyje, mijają mu minuty, godziny, ubywają lata. W rezultacie strudzony swym życiem, w którym nieodzownie do „czegoś” dążył. Chciał osiągnąć swój cel – umiera. Czy może być zadowolony, gdy wie, że coś po sobie...
Porównanie ody Horacego "Wybudowałem pomnik" z wierszem Juliana Tuwima "Do losu".
Exegi monumentum to przykład liryki wyznania. - Poeta przemawia we własnym imieniu, odbiorca nie jest precyzyjnie określony. Utwór składa się z 4 strof po 4 wersy każda, nie posiada rymów. Podmiot liryczny zdaje sobie sprawę, iż jego twórczość...