Potentant finansowy
Pieniądz, który daje pozycję i siłę
Niektórym pieniądz daje siłę, władzę nad innymi, potęgę w środowisku. Ogromne połacie ziemi, znajdujące się w rękach magnatów, pałace, gromady służby, a nawet całe oddziały wojska decydują np. o potędze Radziwiłłów opisanych w Potopie Henryka Sienkiewicza. Ambicją królewiąt jest nawet sięgnięcie po koronę; niejednokrotnie wysługują się też oni obcym dworom i władcom, licząc na prywatne korzyści. Pieniądz daje też potęgę w mieszczańskim środowisku. Tak jest w przypadku łódzkich i...
Kapitalista – karierowicz bez skrupułów
Literatura polska przedstawia też jednak kapitalistów bez skrupułów. To wielcy niemieccy i żydowscy potentaci finansowi z Ziemi obiecanej Reymonta: Bucholc, Müller, Zucker. Ale to także Polak Karol Borowiecki, szlachcic, który postanawia wraz z przyjaciółmi: Żydem i Niemcem (Morycem Weltem i Maksem Baumem) założyć fabrykę. Borowiecki angażuje w to wszystkie środki – finansowe (także narzeczonej Anki) oraz wszystkie swe emocje i czas. Na rzecz fabryki zaniedbuje narzeczoną i... moralność...