Lekarz
Lekarz outsider
Prócz lekarzy dziwaków literatura portretuje lekarzy outsiderów skazanych na wyobcowanie z powodów np. politycznych. Takim jest bohater Łuku triumfalnego Ericha Marii Remarque’a, Ludwik Fresenburg, ukrywający się w Paryżu jako nielegalny emigrant, uciekinier z hitlerowskich Niemiec. Poznajemy go jako przystojnego mężczyznę, świetnego chirurga, który ukrywa się pod fałszywym nazwiskiem Ravic. Zmory przeszłości nie dają mu jednak spokoju, posuwa się nawet do zabicia dawnego oprawcy z...
Zbrodniarze
Postaci lekarzy, nie tylko przyzwalających na zło i niedbających o zdrowie pacjentów, ale wręcz jawnie szkodzących ludzkości, zarejestrowała literatura dokumentująca zbrodnie hitlerowskie. Medaliony Zofii Nałkowskiej są dowodem lekarskich zbrodni medycyny wobec ludzkości. Traktowanie ludzi jako materiału doświadczalnego, uprzedmiotowienie ciał ludzkich służących jako surowiec do produkcji np. mydła czy włosia opisuje między innymi opowiadanie Profesor Spanner . O lekarskich zbrodniach pisze...
Buntownicy
Pierwszy mitologiczny lekarz Asklepios, podobnie jak Prometeusz, okazał się buntownikiem, ponieważ pomagając ludziom, osłabiał władzę bogów. Ocalał ludzi od gnębiących ich chorób i śmierci. Został zresztą za to srodze ukarany, bo bogowie nie mogli pozwolić na to, by śmiertelnicy nie umierali. Lekarze przedstawiani w literaturze często noszą rysy buntowników. Za buntownika można uznać Tomasza Judyma – głównego bohatera Ludzi bezdomnych Stefana Żeromskiego, który przeciwstawił się...
Lekarze zrezygnowani, przegrani
Portrety lekarzy zarysowane w tekstach kultury nie zawsze są tak wyraziste. Często bohaterowie ci służą jedynie jako tło głównych postaci. Tak jest np. w Lalce Bolesława Prusa, gdzie występuje sympatyczna postać doktora Michała Szumana – przyjaciela Stanisława Wokulskiego, Żyda, starego kawalera,który w młodości przeżył śmierć narzeczonej i usiłował popełnić samobójstwo, a jako dojrzały człowiek brał udział w powstaniu styczniowym, został zesłany na Sybir i tam rozpoczął badania nad rasami...
Konformiści
Prócz obrazów szlachetnych lekarzy literatura przekazuje nam obrazy lekarzy konformistów. Taki jest bohater Siłaczki Żeromskiego – doktor Obarecki, który w Obrzydłówku (jakże znacząca to nazwa!) szybko wrósł w miejscowe konformistyczne elity i zapomniał o ideałach młodości. Przypomni sobie o nich tylko na chwilę, lecząc dawną znajomą ze studiów. Tytułowa siłaczka, nauczycielka, która zaraziła się tyfusem od ubogich dzieci, nie zostanie jednak uratowana, a Obarecki po chwilowym wstrząsie...
Lekarz
Wszyscy ludzie, którzy nie mogą być świętymi i nie chcą zgodzić się na zarazy, starają się jednak być lekarzami. Nie wiem, czym uczciwość jest w ogóle. Ale w moim przypadku polega na wykonywaniu zawodu. (Albert Camus, Dżuma ; tłum. Joanna Guze) Lekarz dzisiejszy to lekarz ludzi bogatych. My, lekarze! My, sól ziemi, my, rozum, my, ręka, kojąca wszelką boleść. (Stefan Żeromski, Ludzie bezdomni ) Pan Bóg już chce zgasić świeczkę, a ja muszę szybko osłonić płomień,...